Cách mạng Khay Pham n’hanh Quốc khánh 2/9 nsĭt rnoh khlay rơh mhe aƀaơ n’hanh suan rêh mbro, mô dơn rnoh khlay n’hanh nkô̆ hôr têh khlay đah cách mạng Việt Nam, ma hôm lah nar khlay bah trong leo rlăch ndăng rklaih luh rnoi nuĭh lam ntŭr neh.

Ta tâm nchră “Cách mạng Khay 8 n’hanh Quốc khánh 2/9- Rnoh khlay rơh mhe aƀaơ n’hanh suan rêh mbro”, wa Nguyễn Trọng Nghĩa, Kruanh Ban Tuyên giáo n’hanh Dân vận Trung ương nkah tay: bah năp khay djang năm 1945, neh dak he ngâm tâm măng ngo jŏ jong ƀư dĭk rnon ta nâm nău tŭn jot krit nji bah Prăng. Khân păng njêng ndrung krŭng âk rlău nhih nti, lơh mbram ăp nuĭh rŏng dak; nău dơi rêh, nău dơi dah rŏng, nău dơi wơl geh rhơn răm ăp tŏng – ăp rnoh khlay bah kon nuĭh geh bu tŭn jot. Năm 1940, phát xít Nhật ler lăp tâm Đông Dương, ƀon lan Việt Nam tŭp tâm nău rêh du ko bar nkông, geh lơh dong tât dŭt ntŭr. Chông yôch nău ji ngot kêng dŭt năm 1944, bôk năm 1945 hŏ lơh khĭt roh rlău 2 rkeh nuĭh ƀon lan.

Tâm ăp nar khay nê, chông ŭnh cách mạng nha hôm gir gir hit tâm nuih n’hâm rnoi nuĭh. Ntơm bah rnôk njêng luh năm 1930, Đảng Cộng sản Việt Nam hŏ rôih rnŏng, mô plơ̆ rŭch rđău đă ƀon lan rlăch ndăng, nkre rdâk njêng mpôl chính trị nkre njêng mpôl tahen, rdâk njêng ntŭk gŭ nde cách mạng, kah rngăl n’hanh leo nsum mpôl, nchroh n’hanh nchrăp wơt rƀah gĭt ăp ntil nău rgâl bah rơh.

Khay 8 năm 1945, rnôk tâm lơh lam ntŭr neh tâl bar bơi lĕ bah, phát xít Nhật chuh chŭn mpôl tahen tâm rgop, rnôk nău tât dơh rbăn năm mơ geh du tơ̆ hŏ ntoh. Tâm 15 nar, ta nâm chông cờ cách mạng bah Đảng n’hanh wa Hồ, lam rnoi nuĭh hŏ du rơh dâk lơh lam lĕ rngôch geh nău dơi, lơh chrai nkông krŭng dĭk rnon pit mplơ̆ n’gâng kan sĭt ti nuĭh ƀon lan. Nar 2/9/1945, ta Quảng trường Ba Đình lịch sử, Kruanh Hồ Chí Minh ntơh măt Chính phủ lâm thời rŏ Tuyên ngôn độc lập, mbơh bah năp nuĭh ƀon lan lam dak n’hanh lam ntŭr neh njêng luh dak Việt Nam dân chủ Cộng hòa, aƀaơ lah dak Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Mô dơn geh rnoh khlay n’hanh nkô̆ hôr têh kuâng đah cách mạng Việt Nam, Cách mạng Khay pham geh nău dơi ma hôm lah nar khlay bah trong leo rlăch ndăng rklaih luh rnoi nuĭh lam ntŭr neh tâm rôk năm XX. Wa Nguyễn Trọng Nghĩa, Kruanh Ban Tuyên giáo n’hanh Dân vận Trung ương lah kloh:

Cách mạng Khay pham an tay ăp nău tă ơm gĭt kan bah kăl e dŭt khlay an n’gâng kan rdâk njêng n’hanh mât njrăng neh dak Việt Nam xã hội chủ nghĩa, mpeh nău khlay rđău kan bah Đảng Cộng sản n’hanh bah Kruanh Hồ Chí Minh đŏng. Nău dơi bah cách mạng Việt Nam mpeh rƀah ngăch trong dơh, mpeh ntik n’hao suanh dăng tâm rnglăp lam rnoi nuĭh đah nău nsing nơm dăng, dêh bên tâm ƀon lan; kơt Kruanh Hồ Chí Minh hŏ tă ntĭnh ntăn: “Trôk nar mô geh ndơ khlay dah ƀon lan/tâm lam ntŭr neh mô geh ndơ dăng dah nău tâm rnglăp bah ƀon lan”.

Nău dơi bah Cách mạng Khay pham lah n’gâng ntơm chrat ang tâm lịch sử rdâk njêng neh dak n’hanh mât njrăng neh dak bah rnoi nuĭh, pơk luh du rơh mhe tâm lịch sử hun hao bah dak he – Rơh hun hao bah du dak Việt Nam đăp mpăn n’hanh geh nău dơi n’glêh êng. Ƀon lan Việt Nam ntơm bah săk ƀư dĭk hŏ jêng nuĭh ƀư tơm neh dak, ƀư tơm săk rêh bah he nơm.

Ndrel đah nău năl di rnoh khlay rêh mbro bah nar Cách mạng Khay pham n’hanh Quốc khánh 2-9, Giáo sư tiến sỹ Phạm Hồng Tung, tă ƀư viện trưởng Viện Việt Nam học n’hanh Khoa học hun hao (Đại học quốc gia Hà Nội) an lah, nkah tay nar khlay dja, he lơn ma rdâk tay nău nsing nơm n’hanh rdâk tay nău nđơr hun hao bah neh dak ăp tŏng, rhơn răm – yor du dak Việt Nam dăng janh, têh ndrŏng:

Bar nău dơi dŭt têh kuâng bah rơh cách mạng dja lah đăp mpăn rnoi nuĭh n’hanh rơh cộng hòa dân chủ mât bôk kan ma pháp luật - lah jâng ndăl chính trị, nuih n’hâm n’hanh văn hóa an lĕ rngôch du njăr trong lịch sử têh kuâng bah rnoi nuĭh he tâm n’gâng kan rlăch ndăng rdâng lơh phŭng rlăng lăp pit in tŭn jŏt, tâm ban kơt ta njăr trong rgâl mhe n’hanh lăp rgum dak bah dih. Lăp tâm rơh hun hao mhe, ăp ndơ nsing ndăl nê nha hôm lah ntŭk nsing, lah tơm ndơ n’hanh lah tơm nđơr mô blău dŭt an rnôk hun hao ngăch n’hanh jŏ jong nâp dăng bah neh dak.

Cách mạng khay Pham hŏ lah rjăp ăp nău tă ơm gĭt têh kuâng, nê lah: Nău rđău đă bah Đảng lah ndơ n’glêh an tât ăp nău dơi; Chủ nghĩa Mác - Lênin, nău mĭn Hồ Chí Minh, chông cờ đăp mpăn rnoi nuĭh n’hanh chủ nghĩa xã hội lah chông ŭnh chrat ang sol trong hăn tât let năp tay; ƀon lan lah suan dăng dâk bôk năp bah cách mạng; Trong tĭng rŏng dak lah tơm suan dăng nuih n’hâm mô dơi khĭt roh; Tâm rnglăp lam rnoi nuĭh lah nkô̆ jêng tât nău dơi bah cách mạng Việt Nam; Rdâk njêng Đảng kloh rvah nâp dăng lah jâng nsing an hun hao bah neh dak.

Groi Thủ tướng Rnâng kan Chính phủ Nguyễn Hòa Bình lah rjăp: Kơp ntơm bah Cách mạng Khay pham 1945, lịch sử Việt Nam dôl dơi nđơn nchih tay ntơr uĕh.

Aơ mô dơn lah rnôk gay he ndrel uănh tay ma hôm lah rnôk gay lah rjăp n’hanh ntik n’hao ăp rnoh khlay  rêh mbro bah du nar khlay chrat ang lơp chrêk. 80 năm njăr trong hăn tât đăp mpăn– dah rŏng – rhơn răm bah Việt Nam hŏ jêng mbor hoch lịch sử n’gloh ang, dŭt n’hao êng săk. Njăr trong hăn bah năp bol geh lĕ mpeh dơh uĕh nđăp ntul rlong, yơn đah nuih n’hâm n’hanh nău mĭn rôih dăng 80 năm aơ, rnoi nuĭh he mbra rlău dơi ăp krit jêr, nđơn tay jâng chuat nâp dăng kalơ trong rdâk njêng neh dak bah tâm lơh tâm su, đăp mpăn, geh nău tâm ban, ndrŏng dăng, ăp tŏng, rsang rnglăy, rhơn răm./.