VOV4.M’nông - Lah nuĭh ƀon lan rêh đah nău kan lŏ mir, geh nău way ơm tuch tăm ba lŏ bah kăl e, jêng nuĭh K’Ho Sre uănh mĭn âk ntil brah yang n’hanh tâm rnôk tuch tăm geh âk ntil bah ăp brah yang. Yor rĭ, tâm du năm nuĭh K’ho Sre ta n’gor Lâm Đồng way ƀư ăp nău ôp brah lŏ mir hăn ndrel đah rơh, bông nău rêh jêng bah ba.

Đah nuĭh K’Ho Sre, nău ƀư ôp brah lŏ mir hăn ndrel đah tơm ba lŏ, ƀư mir bah kăl e: Nhô sih sre (ngêt srih ba lŏ), nhô rào jơng rơpu (ngêt jâng rpu), nhô wer (ngêt wêr mpăng), nô brê rơhhe (anh sĭt ba tâm jay).... Săk nău ƀư brah tâm du yan tuch tăm saơ na nê̆ bah lvang ƀư lŏ hăn ndrel đah nău tĭng brah yang âk brah tâm ăp nău ƀư brah yang lŏ mir bah nuĭh K’Ho Sre. Bah rnôk srih tât rnôk rek djôt sĭt ba sĭt kho, nuĭh K’ho Sre way ƀư ăp nău ƀư brah êng gay kuăl brah yang kơt brah dak, bah yôk, brah mih... n’hanh lơn lah brah ba “Ndu yàng koì), đah nău ŭch dơi ăp nuĭh brah ntop kơl, nking n’gang an ba têh jêng n’hanh hun hao uĕh, yan săk plăy rlăi mbôn.

Ăp nău ƀư brah lŏ mir dơi ƀư tĭng gưl lvang hao jêng n’hanh hun hao bah tơm ba. Bôk năp lah srih ba. Nău ƀư aơ dơi ƀư ta lŏ, rlău ma ăp nuĭh tâm rnăk wâl tâm jay hôm geh ăp nuĭh geh têh knơm tâm rnoi mpôl tât râng.

Srih ba lah ngoay tâm âk nău ƀư brah lŏ mir dơi nuĭh K’ho Sre nkuăl Di Linh mât ƀư

Nghệ nhân chĭng gông K’Brel xă Bảo Thuận nkoch: “Tơm njuh dơi ƀư đah tơm ngâr. Jêh nĕ ntă ta lŏ gay ntop kơl an ba têh jêng, ri grăp ntil mư dơi srih. Bôl tĭng tơm jay, way bu ƀư tơm njuh sŏng n’hanh knŭng prêh 2 mét, geh nuĭh dŏng ngâr koe du gâl bôk yŭr tât dak lŏ. Jêh rnôk ƀư ta lŏ, khân pơng sĭt jay ƀư ngêt sa gŭ âm tŭr chĭng”.

Ngoay tâm âk nău ƀư lễ hội khlay tâm năm dơi nsum mpôl K’Ho Sre uănh tât n’hanh way ƀư ăp năm lah nău ƀư brah ba ƀư tĭng wêr mpăng “kuăl lah Nhô wer”. Nău ƀư aơ dơi ƀư ta lŏ tâm khay 9 mô lah khay 10 ăp năm rnôk tơm ba nchrăp luh. Lor rnôk ƀư lễ hội, bu ranh ƀon n’hanh ăp nuĭh geh têh nsing nơm tâm rnăk wâl rnoi mpôl tyâm nchră đah trong ƀư. Rnôk lĕ tâm ban ŭch, nuĭh ntoh măt bah ăp rnoi mpôl sĭt mbơh tay an ăp nuĭh nchrăp ăp ndoh ndơ, ndơ dŏng khlay an nar ƀư. Nkre, tâm pă druh ndăm lăp tâm bri hoai rse reh, rtâu bri, tơm ngâr; ndâk ƀư bôk ƀon, rdâk tơm juh; nuĭh nkra trong ƀon, ndrâm dak, hôm nuĭh blău ri dơi đă hăn joi, săch rpu (lah ƀon geh, way lah bê gay ƀư ndơ nsơr.

Lễ hội dơi ƀư tâm du nar, đah ŭch hăn brah yang an ba luh bôn mô mâp phŭt sial, găp ba nsiăp n’hanh tơm ba mô geh mpa bri phah. Bah meng lễ hội kônh wa way ƀư ăp nău pâl way ơm: kơt dô̆t rse, ntrôl mâng.... jêh nĕ ndrel năch ngêt ndrănh yăng, ôp khâl săk soan, tâm pă nău blău ơm pah kan jan sa n’hanh tâm nđŭr mprơ tâm ơh. Rnôk măt nar lĕ nhâp jâng yôk, kônh wa mô chuêl jă ăp nuĭh năch ndrel sĭt jay, ngêt sa tay, tŭr chĭng, mprơ tâm ơh.... Geh jay tât n’gul măng răm mư lôch.

Jêh đêt khay bah kơi, rnôk grăp ba ta lam lŏ lĕ dŭm, kônh wa tâm ƀon tâm râp ty rek ba, kăl ba bah jay aơ tât jay êng. Yan kăch rek lôcvh, ba dơi anh bêng jay ta lŏ jêh nĕ kônh wa sŏk rpu gay anh, jêng gưl aơ roh âk nar. Rnôk ăp nău kan lŏ mir lĕ jêh, ba lĕ anh bêng jay, Nuĭh K’Ho Sre lŏ ƀư m’ham bah sĭt jay.

Ndâk ƀư tay rhơn ba mhe bah nuĭh K’Ho Sre Di Linh

Tâm nău ƀư brah lŏ mir tĭng nău rêh hao jêng tơm ba bah nuĭh K’Ho Sre, mô geh nău ƀư brah dơi ƀư têh uĕh kơt rhơn ba mhe (lah têh nuĭh K’Ho), yorr nar nchrăp na nê̆ jŏ lĕ khlay, jă âk nuĭh, lah nkô̆ nău rgum bah ăp nuĭh geh ntoh lơ tâm ăp ƀon, ƀon K’ho. Khân pơng tât ta aơ mô knŭng mbah rhơn, ndrel răm đah ăp nuĭh tơm jay, ngêt sa ăp ndơ sa way ơm, ma hôm di an uănh ăp nghệ nhân tŭr chĭng, tâm nđŭr “mpât mprơ” bah rnoi nơm kơt: Tam pla, pơnđik pơnring, đos loong... Dơi mĭn lah, lôch du bông bah ba, ăp nău ƀư brah lŏ mir way ơm bah nuĭh ƀon lan K

‘Ho geh âk brah yang n’hanh nău uĕh âk, khân pơng mô knŭng ŭch nsit an nsum mpôl nău rêh hơm răm, đăp mpăn, ma ăp nău văn hóa uĕh êng kơt: rgum nchih, ndơ ngêt sa, nău mprơ; nghệ thuật, nuĭh ƀon lan gĭt blău sĭt bri dak, nău rêh kon nuĭh, pah kan-nkra njêng... way dơi ƀư đah trong văn vần n’hanh nsĭt tay văn hóa ba lŏ dơi ƀư. Tă bah nĕ, kơl ăp nuĭh ŭch pah kan, gĭt trong tâm rnglăp đah nsum mpôl n’hanh ntŭk ntô bri dak. Aơ lah ăp nău uĕh way ơm ma u che nuĭh K’ho Sre ŭch mât, nkoch tay an rơh kon sau ta bah kơi

Nuĭh răk rblang: Y Sưng Phê Ja