VOV4.M'nông: Ndrel đah ăp lễ hội, tâm nar rlu lễ Quốc khánh mhe aơ, ăp ntŭk hăn uănh pâl văn hóa ta Dak Lak hŏ wăch rgum âk năch hăn pâl nđaih. Du đêt ntŭk hăn uănh pâl, bảo tàng mhe nuĭh ƀon lan pơk êng đah nău ntĭt geh êng mpeh văn hóa ăp rnoi nuĭh ƀon tơm ta ntŭk geh âk năch tâm n'hanh bah dih n'gor tât uănh pâl.

        Nar lễ, lôch rnôk hăn wăr ntŭk uănh pâl ntŭk tơm me rveh Dak Lak ta xã Cư Êbur, nkual ƀon têh Buôn Ma Thuột, nô Võ Lê Trung Hiếu, ta phường Tân Lợi, nkual ƀon têh Buôn Ma Thuột nsrŭng tay bah năp "ndah rup rveh" gay djăt nău mbơh nkoch, uănh ăp si ƀŭt ơm yău nchih mpeh rveh dơi rgum joi, nsĭt pla ta aơ. Nô Hiếu nkoch, nô deh n'hanh têh jêng ta Dak Lak, ntŭk geh rnoh rveh ƀon dŭt âk ta Việt Nam. Yơn lah, aƀaơ rnoh âk rveh ƀon nar lơn ma đêt n'hanh ranh, jêng nău mât ndray tay ăp rup gui, ndơ ntĭt mpeh rveh nar lơn ma jêng mpêt khlay, kơl an ăp nuĭh tât măt nơm uănh saơ rveh ngăn hôm nkah rvê dơh saơ đŏng. Săk nô Hiếu nơm lah du hê nuĭh ŭch rgum joi ndơ ơm yău kăl e mpêt khlay, jêng nô way hăn tât ta aơ ôp joi. Nô Võ Lê Trung Hiếu nkoch:

       Gâp rlih hăn tât ta aơ gay ôp joi tay nău gĭt mpeh ndơ ơm  yău kăl e kơt ndơ dŏng an rveh ta ntŭk tơm me rveh. Ta aơ pla n'hơ dŭt âk ndơ dŏng geh rnoh khlay rgum  joi âk n'hanh âk ntil ndơ dŭt mpêt đê̆. Ntŭk pla ta aơ nkah dŭt âk ntil ndơ kăl e, tâm di an ăp nuĭh ŭch ndơ ơm yău kăl e n'hanh ăp ntil ndơ ma rgum joi geh ndơ ơm yău, dŭt uĕh.

          Dơi pơk mpông du khay aơ, ntŭk hăn uănh pâl ntŭk tơm me rveh Dak Lak way wơt năch hăn tât pâl nđaih, chŭp rup nkah ndray n'hanh tâm nđŭr, tâm ôp mpeh ndơ ơm yău. Nô Võ Minh Luân, nuĭh tơm ƀư ntŭk uănh pâl an gĭt, ta aơ aƀaơ geh hang rbăn ndah rup rveh đah nklăp 200 ntil êng êng, dơi ƀư ma dŭt âk ntil ndơ mon kơt gốm, neh uk, si, loih, kông, mpeh ăp ntil gốm ntoh lư Chu Đậu, Thổ Hà, Bát Tràng, Biên Hòa, Lái Thiêu, Thành Lễ. Dŭt uĕh êng lah “ndah rup rveh" đah rlău 2.000 ndah rup rveh ƀư ma gốm uĕh êng, dơi nkrêp ta mpir mon têh. Tâm 10 năm rlău aơ, nô Luân hŏ an roh âk mông nar, rgum joi ăp ndơ ơm  yău, ndơ trah rup rveh gay geh âk mpưm tay ndơ rgum joi, nkoch n'hơ, mbơh lam hvi tât nsum mpôl ƀon lan n'hanh năch pâl nđaih. Đah nău ntơ “Ntŭk tơm me rveh Dak Lak", nô Luân mpŏng nău nkah mpeh mât ndray văn hóa way ơm, mât ndray ndah rup rveh ta nkual neh Tây Nguyên mbra dơi rêng lam hvi.

      He mpŏng lah ma âk trong ƀư, ndrel đah n'gâng kan ta ntŭk he nkoch trêng nău nkah tât lĕ rngôch ăp nuĭh ƀon lan n'hanh năch pâl nđaih ân nsum ti mât ndray ntil rveh. Ma ăp ndơ dôl geh mât kơt aơ ri Luân ŭch rŏng nkoch trêng nău mbơh gĭt lor nê gay mhâm ƀư an lĕ rngôch ăp nuĭh ƀon lan gĭt n'hanh he mât ndray ntil rveh, gay păng mô geh khĭt hêng ta nkual neh păng nơm ta aơ.

        Lah ntŭk tât ndjôt săk tơm văn hóa way ơm đŏng, Bảo tàng n'hanh homestay Ama H’Mai, gŭ ta buôn Kmrơng Prong B, xã Ea Tu, nkual ƀon têh Buôn Ma Thuột ƀư an năch dêh bên, răm mƀak. Đah weh ƀư tĭng trong jay rot jay jong way ơm bah nuĭh Rđe, trong lăk ƀư ntĭt êng đah  nsưng Kpan, bor chĭng gong, yăng ơm yău n'hanh năk ŭnh. Ndrel đah nê lah ntŭk pla n'hơ, mât ndray hang rbăn ndơ ơm yău dôl hôm geh mât tât nău rêh drăp ndơ, nuih n'hâm, ndơ dŏng kan mir ba, gŭ rêh, ndơ nkrơ̆ kông nhong, nchron pănh hăr na... bah ăp rnoi nuĭh Tây Nguyên đah âk ndơ hôm geh mât ndray khlay.

         Wa Mẫn Phong Sơn, nuĭh tơm mât Bảo tàng n'hanh homestay Ama H’Mai nkoch, mô dơn năch bah ngai tât hăn uănh pâl n'hanh manh gŭ măng, ăp nar ta aơ wơt dŭt âk nuĭh ƀon lan gŭ rêh wăr nê. Lơn lah bah ôi, rnôk năk ŭnh hit gir, găr cà phê wâr mblâm ƀô kah dơi kĭn ma ti lôch nê dơi mpli tâm ăp dŭng bok. Ăp nuĭh gŭ ngêt cà phê tĭng trong êng bah he,  nchrâng uănh ăp ndơ dŏng way bên, tâm nkoch nsum mpeh ăp ndơ dŏng krêp dêh đah nău rêh ăp nar. Tĭng wa Mẫn Phong Sơn, nê lah ăp rnoh khlay nuih n'hâm rgop rêng lam nău tâm rŏng văn hoá đah nău rêh mhe aƀaơ.

        Ntơm bah rnôk bảo tàng mpôl hên njêng ri saơ nău ŭch geh bah âk mpưm nuĭh ƀư rgum tơm nău kan bah bảo tàng. Rlău ma mât ndray mpeh ăp ndơ hôm geh khlay ri păng hôm geh nău hôr mbơh gĭt lor mpeh nkoch trêng, hôm mpeh ăp nkô̆ mpeh nău rêh drăp ndơ n'hanh nuih n'hâm bah nuĭh ƀon lan ƀon tơm ta ntŭk đŏng. Gâp dŭt uănh khlay mpeh nău way ơm n'hanh văn hóa nuĭh ƀon tơm ta ntŭk. Nê lah jâng nsing bah Bảo tàng Ama H’Mai.

        Ndrel đah ăp lễ hội, nău way ơm hŏ dơi ƀư ta âk ntŭk tâm n'gor, năch hăn pâl nđaih tât Dak Lak tâm nar rlu mhe aơ geh rnôk joi gĭt n'hanh uănh saơ âk lơn ăp nău ntĭt uĕh êng bah văn hóa ăp rnoi mpôl đê̆ ƀon tơm ta ntŭk. Đah ăp trong hăn mhe uănh khlay mât dŏng văn hóa gay njêng tơm rgum, âk ntŭk hăn uănh pâl n'hanh bảo tàng ƀư êng ta Dak Lak dôl rgum rêng lam nău nkoch trêng mpeh nău rŏng văn hóa, rgop mât ndray, mpư n'hao uĕh ăp rnoh khlay way ơm gĭt trong uĕh mhe, dăch dêh n'hanh nsĭt tay n'hâm n'hôr nău rêh âk lơn./.

Nuĭh rblang: Điểu Thân