VOV4.M’nông: Tết Trung thu ƀư tâm khay 8 âm lịch ăp năm lah rơh lễ an kon se, yơn dơi âk nuĭh mpŏng kâp. Aơ mô knŭng lah di an kon se dah ŭch, răm rlưn ăp ntil ndơ pâl, kơt Đèn lồng ông sao, tiến sỹ n’ha rđaih, măt nglăp kon yău, njroh lân tâm măng hội trăng rằm... ma lah di an ăp druh ndăm tâm ăp rnăk wâl Việt ndrel rgum gay ngêt sa ăp ntil ƀănh trung thu kah. Dơi lah, ăp ntŭk ta lam dak geh du trong wơt Tết trung thu êng êng, yơn uĕh ngăn an nkoch tât trong ƀư nuĭh Tuyên Quang ƀư n’hanh wơt Trung thu ăp năm.

Mô knŭng 2 nar 14, 15 bŏng khay 8, Lễ hội Thành Tuyên lĕ na nê̆ ƀư bah nar 4/9 ta Tuyên Quang đah âk nău ƀư văn hóa dŭt uĕh, dŭt răm. Tâm âk pơh bah năp, ăp măng ăp oh jêt ta Tuyên Quang dơi gŭ ta ăp ndeh rup đèn trung thu wơt, hăn rlău ăp trong me têh bah nkual ƀon têh. Dơi ntroh n’gôr, njroh mprơ tĭng nhạc ta ăp ndeh rup ntơr ang, dơi râng ăp nău pâl rƀŏng tât măng rgum bŏng khay, ăp oh jêt ăp nuĭh rhơn răm da dê.

“Năm aơ rmôt bah kon ƀư rup ndah bih yŭk yăk, kon dŭt ŭch dơi hăn ta rup ndah hăn lam nkual ƀon têh uănh ăp ntrong ƀư uĕh, kon dŭt ŭch. Năm aơ kon dơi hăn 6 tơ̆ ta ntrong ƀư hăn lam nkual ƀon têh hôm”.

Hôm aơ lah nău bah du hê oh kon se êng:

“Ntŭk bah kon năm aơ ƀư rup ndah ka chep rgâl jêng bih yŭk yăk. Aơ lah rơh tal 2 kon dơi gŭ ta rup ndah, ăp rup ndah dŭt uĕh, dŭt ŭch, kon ŭch năm aơ âk nuĭh rnê rhơn rup ndah ntŭk kon”.

Rup ndah đèn trung thu wơt hăn nkual ƀon têh.

Ăp rup ndah đèn Trung thu dơi nuĭh ƀon lan ƀư bah nău ŭch bah rup ndah tâm ăp nău nkoch lịch sử, nău ơm yău kăl e n’hanh bah nău ngăn tâm nău rêh, pah kan, jan sa bah nuĭh ƀon lan tĭng lịch sử kơt: Bih yŭk yăk mah tâm hội Thành Tuyên, Sông Lân trảy hội, Ka chép rgâl jêng bih yŭk yăk, tâm nsong đe, sĭm hạc trống đồng... Âk ntrong ƀư dơi dŏng khoa học công nghệ mhe ma hôm e dơi mât nău uĕh văn hóa way ơm bah ƀon tơm Tuyên Quang n’hang rnoi mpôl Việt Nam. Du ntrong ƀư geh nkô̆ nău ma nuĭh ƀon lan njuăl tât, nĕ lah mpŏng ŭch kon se-ăp kon se tâm rgŏ năp dơi wât lịch sử, kơt nti tĭng u che ndâk njêng neh dak.

Mpôl hên lĕ nchih tay ăp nău rgop bah nuĭh ƀon lan ntô̆ n’hao nkoch mpeh ntrong ƀư bah nơm.

“Ntrong ƀư rup ndah bah tổ 1 phường Tân Quang lah dòng máu lạc hồng, Ntrong ƀư rup ndah geh nkô̆ gay an kon se dơi wât tu tơm lah con rồng cháu tiên, mpŏng ŭch an ăp kon nthoi tay u che gay neh dak lơ têh ndrŏng hun hao hăn ngai lơn”.

“Ntrong ƀư rup ndah bah mpôl hên lah ntrong ƀư ƀon lan, yor he aƀaơ dôl rgum tâm lŏ mir, ƀon lan n’hanh thôn ƀon, geh kơt dŏng công nghệ 4.0 gay ndơ̆ ndrĭch lŏ, m’hâm ƀư gay rklaih đăp mpăn pah kan, ma săk geh hao âk. Tĭng nkô̆ nău nĕ mpôl hên ŭch rơh druh ndăm gĭt pah kan bah ăp nuĭh hăn lor, jêng nău răm an rơh druh ndăm, geh nău rêh mhe gay kon sau rnôk têh jêng nkah gĭt tât ăp găr phe lĕ mât an têh jêng, an hun hao prêh mhe”.

Hăn bah meng ntrong ƀư đèn Trung thu hăn wăr nkual ƀon têh, nuĭh ƀon lan nsoh ăp kho ao bah ăp rnoi mpôl đêt-ndrel njroh, njroh jêng mông nar n’gŭr răm. Âk nuĭh ƀon lan an lah nău aơ saơ nău tâm rnglăp đah ăp rnoi mpôl ndrel gŭ rêh ta nkual neh thành Tuyên. Wa Phùng Thị Hoan, ta tổ 15, phường Tân Quang, nkual têh Tuyên Quang an gĭt:

“Gâp nsoh kho ao rnoi Mèo. Aơ lah kho ao Thái. Oh yuh nso kho ao rnoi mpôl đêt da dê, du rmôt, du phường geh rup gui êng, khân pơng nsoh kho ao rnoi mpôl đêt ntoh măt an ăp rnoi mpôl đêt n’gor Tuyên Quang, mpŏng Tuyên Quang dơi mât nău tâm rnglăp ndrel ndơ̆ n’gor nar lơ têh ndrŏng”.

Rup ndah đèn trung thu wơt hăn nkual ƀon têh.

Ăp nar bap năp, dŭt âk năch pâl nđaih bah ăp ntŭk neh dak tât đah nkual ƀon têh Tuyên Quang gay râng lễ hội n’hanh djăt uănh ăp ndơ ndơ bah ƀon lan. Ăp ntrong kan geh rup ndah, têh jêt, geh nău rêh uĕh mô knŭng đah kon se ma hôm geh nău uĕh êng đah năch pâl nđaih:

“Hăn tât Tuyên Quang saơ mông nar n’gŭr răm bah lễ hội, têh hvi âk ntil bah bôk nău kan têh. Ăp ntrong kan uĕh, bah ăp ntrong kan dăch dêh way ơm kơt ka chép, đèn lồng, mô lah ntrong kan bih yŭk yăk, ntrong kan hăn ndrel đah ndơ ơm ƀon lan kơt tâm nsông đe, gâp mư saơ ƀon lan ta Tuyên Quang ăp nuĭh n’hao n’hanh mât nău way ơm khlay bah rnoi mpôl đêt, lễ hội Trung thu dơi nuĭh ƀon lan uănh tât ri he mĭn ăp nuĭh dŭt uănh tât kon se”.

Âk rnăk wâl lĕ ndơ̆ kon tât gay rlong ƀư ngăn đah trung thu way ơm bah nuĭh rnoi mpôl đêt ta nkual ƀon têh Tuyên Quang, lễ hội ma đêt ntŭk dơi geh. Yuh Nguyễn Thị Thu Trang, ta Hải Phòng n’hanh ăp kon nkoch:

“Râng Trung thu Tuyên Quang, oh saơ kon se dŭt răm rhơn, trung thu nuĭh têh an ăp oh jêt. Lah geh ndơ gâp mbra hăn pâl Tuyên Quang rơh trung thu, gay ăp kon geh nkah gĭt, nkoch an ăp băl ndrel rơh ta Hải Phòng”.

Mông  nar bah Lễ hội Thành Tuyên n’gŭr răm ăp nkual ƀon lan, ntơr ang, nteh n’gôr nar hội-du nău văn hóa uĕh, rgop an Tuyên Quang nkoch tât nuĭh ƀon lan n’hanh năch tâm n’hanh bah dih dak mpeh rup ndah ƀon tơm, lơn lah ăp nău khlay văn hóa, lịch sư, way ơm bah ƀon tơm cách mạng.

          Nuĭh rblang: Y Sưng Phê Ja