VOV4.M’nông: Giỗ tổ Hùng Vương năm aơ, ndrel đah ăp nau kan tơm ta Đền Hùng (n’gor Phú Thọ) đah nkô̆ “Huêng khlay mpeh tu tơm, neh yau Hùng Vương”, tâm nkuăl ƀon têh Cần Thơ, Bộ Văn hoá Thể thao ndrel Pâl n’aih tâm rgop nsum đah UBND nkuăl ƀon têh Cần Thơ ƀư nau ntơm leo sa nkra geh nau dơi ntŭk ƀư Ngih brah Kđăch Hùng. Nau kan aơ gay ma ŭch ƀư nau ôp brah, nkah Kđăch Hùng tĭng nau ŭch bah âk mpưm ƀon lan nkuăl Đồng bằng sông cửu Long. Nkra lah, aơ kŏ lah ntŭk pâl n’aih ueh ngăn geh mpŏng mra rgum âk mpưm năch tât. Ndrel nau kan aơ, ăp nau kan văn hoá ueh, kơt: Tâm n’ur đờn ca tài tử neh dak tal II ndrel Lễ hội nkra bánh Nam bộ tal IX tam Cần Thơ năm 2022.

            Đah nau âk ntil nau ƀư ueh, âkl ntil nau ơm, ngih brah Kđăch Hùng tâm nkuăl ƀon têh Cần Thơ jêng nau ueh mpeh pâl n’aih, văn hoá nkuăl Đồng bằng sông Cửu Long. Ntŭk ôp brah geh ndâk tâm khay 6/2019, đah tơm prăk ntuh kơl bơi tât 130 rmen. Aơ lah nau kan văn hoá ơm ueh ndơn geh nau ŭch kơl bah âk mpưm ƀon lan tâm nkuăl. Ngih brah Kđăch Hùng geh ndâk tâm nkuăl neh bơi tât 4 ha, tâm trong Võ Văn Kiệt-Đặng Văn Dầy, Phường Bình Thuỷ, nkuăl ƀon têh Cần Thơ. Ăp nau kan tơm bah ntŭk aơ, geh: Ngih brah Kđăch Hùng, ngih ƀư kan, nghi môn, ngih nchih nkah, tronh hăn, tơm si ndrih...Nau ueh ngăn bah nau kan ơm aơ lah ngih brah ăp Kđăch Hùng geh ndâk tĭng nau ƀư gâr kông ueh ngăn.

            Wa Trần Việt Trường, Kruanh UBND nkuăl ƀon têh Cần Thơ mbơh, rnôk Hùng Vương lah rnôk khlay ngăn tâm nau vay ơm rnoi mpôl, hŏ ndâk jêng nau ueh bah rnoi mpôl, nau ơm, nau vay Việt Nam. Lah rjăp nau ueh bah nau kan “Ngêt dak nkah gĭt tu”, “Sĭm geh rsuăn, kon nŭih geh yau ye”, ăp nŭih kon bah neh Phương Nam mro rƀŏng tât neh dak đah nau ŭch ndâk Ngih brah Kđăch Hùng tâm neh Tây Dô. Ndrel jêh nê, nau ŭch nê jêng nau ngăn:

            ‘Aơ lah ntŭk kan geh nau khlay mpeh mặt văn hoá, nau ơm yau, geh nau khlay ngăn đah nkuăl ƀon têh Cần Thơ lah êng ndrel nkuăl Đồng Bằng sông cửu Long lah nsum lah ntŭk nkah, nkah tât ăp nŭih leo ndâk neh dak nơm ndrel mât neh dak. Bah nê, ntĭm nti nau ơm ueh ân rơh mom lŏ mât, ntô̆ n’hao ndrel nthoi jâng che, mbơ̆ tâm nau ndâk njêng ndrel mât neh dak Việt Nam xã hội chủ nghĩa”.

Rnâng kan ƀư ăp nar nkah, nkah gĭt nkuăl ƀon têh Cần Thơ hŏ ƀư nau vơt huêng Neh-Dak-Jâng kthup tâm ngih ôp brah ntơm bah Đền thơg Kđăch Hùng tâm n’gor Phú Thọ sĭt Đền thờ Kđăch Hùng tâm nkuăl bon têh Cần Thơ, ƀư nau nchrăp leo ăp ntil jâng ktup. Tĭng nau mĭn mpeh nau ơm yau Nhâm Hùng: Ăp ntŭk đền, ntŭk đình kŏ geh huêng khlay. Nau huêng khlay aơ mô geh dah ma chăt jêng êng, ma păng geh nthoi nau ơm tă bah neh ơm yau đah ăp nkuăl:

‘Rnôk nơm lăp tâm ngih brah gay ma mpoh khtup, nơm nkah gĭt, nơm uănh tât ntŭk ƀư ôp brah Kđăch Hùng, mơ mĭn tât neh yau, mĭn tât dak văn Lang, jêh ri sĭt tât neh mpeh ba dâng ri geh nau khlay, nau khlay lơn ma hô geh ƀư rjăp, leo lăp ngăn tâm nuih n’hâm kon nŭih, ƀư nâp nau rnơm bah ƀon kan neh Phương Nam rơh bôk năp geh du ntŭk ôp brah Hùng geh ndâk ueh, ƀư nâp nâl”.

Nau ơm yau bah ntŭk ƀư Ngih brah Kđăch Hùng tâm nkuăl ƀon têh Cần Thơ ntoh bah nau nkra, ƀư ueh tĭng rơh Hùng Vương, rgop nsum đah ăp ntil ndơ ueh rjăp ndrel tâm dăch, dơh nơih. 18 cánh cung êp ma ntŭk trong tơm ntoh ân 18 rơh Kđăch Hùng geh n’hâm ndâk ân neh dak. Ntŭk tơm geh ƀư nâp yor ntŭk njêng dak rval tâm ntŭk jâng nâp, ntoh ân nau ŭch “trôk vil, neh nâp”, nkre lah ntoh nau ueh ngăn ân nau vay ơm trong dak miền Tây. Êp tâm ntŭk nglau dak geh 54 n’gâng lŭ, ntoh ân nsum mpôl 45 rnoi mpôl oh nô. Ntŭk ôp brah Hùng Vương tâm ntŭk tơm bah ngih brah, rƀŏng trong lăp, bar đah lah ntŭk ôp bah Quốc mẫu Âu Cơ, ndrel Tổ phụ Lạc Long Quân, êp nê lah ntŭk ôp brah Lạc Hầu, Lạc Tướng. Bah năp ăp ntŭk ôp brah geh rđau kan nkuăl ƀon têh sŏk nsĭt tă bah ăp ntŭk ƀư nkah ơm neh dak Đền Hùng, n’gor Phú Thọ, geh yăng dâng 18kg neh, yăng dâng 18 lít dak, jâng nhang, ndrel ăp ntil ndơ yor UBND n’gor Phú Thọ leo lăp kơt gâr kông, ngan, chấp kích, chuông, gâr. Wa Hoàng Thị Việt Chi, nŭih ƀon lan nkuăl ƀon têh Cần Thơ, nkoch:

‘Gâp rhơn ngăn rnôk nkuăl ƀon têh Cần Thơ ndâk dơi Đền Hùng kơt aơ. Nar Giỗ tổ lah nar gay ăp kon sau nkah tât tu tơm, yau ye nơm. Ntơm nau nkah nê, nơm mra gĭt tâm ŭch rŏng lơn ndrel geh rgop ân ƀon lan âk lơn”.

Ndrel ma nau ntơm leo lăp nkah Đền ôp brah Kđăch Hùng ta Cần thơ, di nkah nar Giỗ tổ Hùng Vương, ta aơ hôm geh 2 nau kan têh lah: Tâm n’ur mprơ Đờn ca tài tử neh dak, tal 3, ndrel nau rlong nkra bánh Nam bộ tal 9. Tâm ngih săm ƀŭt Mầm non bé Ngoan, nkuăl Yên Thuận, Phường Lê Bình, Quận Cái Răng, Nkuăl ƀon têh Cần Thơ hŏ ƀư ân kon se tât ntŭk ôp brah Hùng Vương. Nau ueh bah rnôk aơ lah nau ƀư tâm ơh “Sự tích bánh chưng, bánh dày” yor nai nti ndrel 20 kon se nti lớp Lá ƀư. Nau kan aơ gay ntĭm nti nau vay ơm “Ngêt dak nkah gĭt tu dak”, ntoh nuih n’hâm jru ngăn tât ăp Kđăch Hùng-ăp kđăch bôk năp bah rnoi nơm hŏ geh n’hâm ndâk neh dak kơl an, mât neh dak. Nai Lê Thị Thuý Vân, Hiệu trưởng ngih săm ƀŭt mầm non Bé Ngoan mbơh:

‘Bah nau tâm nkoch “Bánh chưng, bánh dày” gay ma kon se geh gĭt ăp nau nkoch ngăn mpeh nau ơm nkah Giỗ tổ Hùng Vương, kŏ nkah nar Giỗ tổ HÙng Vương 10/3. Bah bôk nau kan mra kơl an kon se janh lơn, rnơm nâp săk nơm mpeh ăp nau blau ơh nau mô lah tâm mâp ma nŭih êng ngăch lơn, gay rnôk hao jrâu 1 ri ăp nau blau bôk năp, kơl an kon se ŭch lơn đah ngih săm ƀŭt mhe”.

Lễ tâm rlong gâm bánh Nam bộ tal 9, ta Cần Thơ năm 2022 geh nau dơi ƀư 200 ndrơng ndơ bánh ơm, ntil ndơ OCOP, ndơ sa ndrel bánh mhe, ntil ndơ sa kah bah ăp nkuăl ndrel pâl n’aih. Nau ƀư kan aơ gay rgop nau mât ndrel ƀư ueh ndơ ngêt sa, ngăn lah ăp ntil bánh bah ƀon lan Nam Bộ lah nsum ndrel ƀon lan ta Cần Thơ lah êng. Nkre pơk trong bonh đă nau blau bah nŭih nkra bánh, tâm rgop nsum ƀư nau kan bah ăp ntŭk tăch tâm ndrel bah dih dak.

Tâm rlong Đờn va tài tử tal III năm 2022 geh ntơm lơ 6/5 tât 11/4 tâm Quảng trường Quận Bình Thuỷ, nkuăkl ƀon têh Cần Thơ. Nau kan gay ma ryơk ndrel nkoch nau vay ơm ueh đờn ca tài tử geh UNESCO kơp dơn lah ntoh măt ăp ntil ndơ ueh bah rnoi nŭih. Tă bah nê rgop nau n’hao nau gĭt bah ƀon lan tâm nau mât ndrel ƀư ueh nau ơm đờn ca tài tử Nam bộ. Nau tâm rlong geh ăp nau ƀư kơt: Tâm rlong mprơ đờn ca tài tử, ntŭk mprơ đoèn ca tài tử, mpla ăp ntil ndơ ơm ueh bah rnoi Việt Nam. Wa Nguyễn Công Trung, Groi Kruanh n’gâng kan Văn hoá cơ sở, N’gâng kan Văn hoá-Thể thao dnrel pâl n’aih mbơh:

‘Bộ văn hoá ndrel Cần Thơ kŏ nchră nsum, nsôih ƀư ndrel tâm rgop nsum 2 nau kan nkre ƀư tâm rlong Đờn ca tài tử tal III ndrel nau rlong gâm bánh vay ơm geh nsum ƀư du tơ̆. Păng nkre tâm nkrem, nkre đăp mpăn n’huch ƀư ăp nau kan kơt lah nau kan ƀư ân geh tâm di đah nau rđau bah Chính phủ mpeh nau kan njrăng, rdâng srê”.

Ngih brah Kđăch Hùng lah ntoh bah n’hâm tâm rnglăp, nau rgum văn háo ơm bah rnoi mpôl tă bah jŏ ma aơ. Lam dak nkah Quốc Tổ, nê lah du nau vay ueh ngăn. Lah nau vay mpeh nuih n’hâm ueh ndrel nau dăng. Ndâk njêng ngih brah Kđăch Hùng tâm nkuăl ƀon têh Cần thơ lah nau ƀư khlay ndrel ndâk nau ŭch mpeh nau ôp bah HÙng Vương, lah nau ŭch bah ƀon lan Cần Thơ lah êng ndrel ăp n’gor Đồng bằng sông Cửu Long lah nsum, geh ntŭk tât ôp khâl, mpoh kthup. Nua kan aơ lah nau ueh, nthoi ăp nau ơm, nau ueh, ntŭk pâl n’aih bah nkuăl kơl an năch pâl, nkah, rgop nau ntrŭt dăng nau kan pâl n’aih bah nkuăl ƀon têh Cần Thơ hun hao, tâm di ma ntŭk kan văng sa, rêh jêng tơm bah nkuăl.

Nau vay ôp brah Kđăch Hùng hôm geh mât nâp ntơm bah rơh aơ tât rơh êng, rgop nau ƀư ueh nuih n’hâm, nau ŭch rŏng dnrle nau nsôih bah rnoi nơm. Tâm nau nê, ăp nŭih kon bah neh Cần Thơ, mra nthoi nau vay ƀư nâp, ueh ang bah Mbơ̆, che, nsôih ndrel ƀư mhe mô rlu, ăp nhoat ƀư ueh nau ndâk njêng, hun hao nâưl ƀon têh Cần Thơ jêng nkuăl ƀon têh tơm khay bah nkuăl./.

            Nŭih rblang: H’Thi