VOV4.M’nông: Bah dŭt jŏ hôm, nuĭh ƀon lan thôn Krọt Dờng lah êng n’hanh xă Bảo Thuận, nkuăl Di Linh, n’gor Lâm Đồng lah nsum lĕ uănh bu ranh ƀon K’Brel lah “drăp ndơ” khlay bah ƀon lan. Yor bu ranh dŭt geh nău ŭch rŏng n’hanh nuih n’hâm têh đah văn hóa chĭng bah nuĭh K’ho Sre. Năm 2021, N’gâng kan văn hóa-Thể thao n’hanh Pâl nđaih kơp dơn lah bu ranh “Nghệ nhân Ưu tú” tâm nău kan drăp ndơ văn hóa mô mpơl săk.

Bu ranh nkoch he gĭt tŭr chĭng bah rnôk hôm e kon se 13-14 năm deh. Tât aƀaơ, tâm săk wa hôm e nkah gĭt nâm ơm đah ăp nar “sa rpu” bah jay aơ tât jay êng, bah nar aơ tât nar êng, geh rnôk jŏ lĕ khay đah tŏng ăp nău ƀư kuăl brah way ơm bah nuĭh K’ho. Ta nĕ, bu klô ndăm ri tŭr chĭng, gŏ gông, bu ur ri hăn kơl nău kan an nuĭh tơm jay ƀư “sa rpu”. Nĕ lah ăp nar nteh chĭng n’gôr răm n’hanh nău nteh n’gôr tâm bôk wa nkre uĕh lăng, nkre bên, kơt ntrŭt wa plơ̆ tay đah văn hóa bri dak way ơm bah rnoi mpôl nơm.

Rnăk bu ranh K’Brel geh 3 hê oh nô bu klô, ri lĕ 3 nuĭh dơi mbơ̆ ntĭm tŭr chĭng dŭt blău. Tât aƀaơ, ndrel đah bu ranh K’Brel, nuĭh oh mbŭt B’Brèl (deh năm 1970) hôm e ƀa ƀơ râng ăp nar tŭr rnôk ƀon lan, ndrel n’gâng kan ƀư tâm nđŭr văn hóa chĭng gông nar tâm rnglăp rnoi mpôl têh.

Nghệ nhân ưu tú K'Brel

Rlău ma nău ntĭm tŭr chĭng yor Ngih Văn hóa-Thông tin n’hanh Thể thao nkuăl ƀư, bu ranh hôm ntĭm tŭr chĭng tâm jay brah ta giáo sứ Kala. Mô knŭng ŭch, bu ranh Krel hôm dŭt n’hâm tâm nău ntĭm tŭr chĭng an rơh druh ndăm, ngăn lah kon hŏk rnoi mpôl đêt ta ntŭk. Bu ranh K’Brel dŭt ŭch đah ăp nău chĭng kơt chĭng 6 păng tŭr lễ hội rhơn ba mhe đah nkô̆ nău kon nhĭm mê̆ njŭng, rhơn lĕ rngôch ăp lễ hội têh bah nuĭh K’ho. Chĭng 5 păng đah nău rhơn dăn mih lăng prăng uĕh tâm tâm, trôk nar uĕh, ƀư sa geh. Lah tay đah nău chĭng K’Brel nkoch:

“Nău chĭng 3 lah chĭng rhơn, chĭng 5, chĭng 6 lah nău chĭng wơt năch, ƀư brah, dăn mih lăng prăng uĕh, lơn lah chĭng kôp lah chĭng dŏng ƀư brah yang. Aơ lah nău chĭng dŭt khlay gay ƀư brah-boăt nthoi đah brah yang n’hanh kon nuĭh tâm nău ƀư brah bâh nuĭh K’Ho. Rlău ma nĕ, chĭng kôp hôm geh nău chĭng rnê rhơn ăp nuĭh gĭt blău, nuĭh ntoh lư tâm ƀon gĭt ƀư sa hun hao wăng sa. Nău chĭng wơt rhơn oh nô, rnoi mpôl rgum răm, tâm rnglăp, dăn an săk soan. Aơ lah nău êng bah ăp nău nuĭh bâh nuĭh K’Ho Srê nkôp đah ăp rnoi mpôl êng”.

Tâm thôn Krọt Dờng aƀaơ hôm e âk nuĭh bu ranh ndrel druh ndăm đah bu ranh K’Brel gĭt tŭr chĭng. Yơn mô di ăp nuĭh ŭch kơt wa, yor ŭch, an wât n’hanh lĕ 6 nuĭh tâm rmôt tâm rgop lăp ndrel, mư dơi tŭr chĭng jêng nteh lĕ rnoi nuĭh tâm ăp nău chĭng. Săk bu ranh lĕ bên đah ăp rơh tŭr, tâm nđŭr, tâm rlong têh jêt tâm n’hanh bah dih n’gor. Dơi tâm nđŭr, nti nsơm bah ăp rnoi mpôl êng đah ăp nău uĕh, nău blău bah văn hóa way ơm, wa lơ nsrôih lơn tâm nău mât ndrăy n’hanh ƀư uĕh văn hóa chĭng gông bah nuĭh K’Ho Sre. Bu ranh K’Brel nkoch:

“Chĭng gông lah văn hóa way ơm bah rnoi mpôl, bu ranh ŭch mât ndrăy n’hanh mô ŭch roh văn hóa way ơm chĭng gông aơ. Bu ranh ŭch trêng ntĭm tay an druh ndăm gĭt, mât rƀăy văn hóa chĭng gông bah u che n’glơi an. Bu ranh ŭch ngăn n’gâng kan uănh mĭn ntop kơl mbra ƀư du mlâm jay jong way ơm bah nuĭh K’Ho gay mât rƀăy văn hóa bah nuĭh K’Ho dŏng kơt jay văn hóa, ta aơ mbra ntĭm tŭr chĭng an rơh kon sau nuĭh K’Ho, mât ndrăy văn hóa way ơm an rơh bah kơi, bah kơi tay, gay văn hóa chĭng gông bah nuĭh K’Ho Sre mbra hôm e mro đah nău hun hao tay bah nuĭh K’Ho”.

K'Brel đah sam ƀŭt kơp dơn nghệ nhân

Đah ăp nău rgop bah nơm, năm 2012, bu ranh K’Brel lĕ dơi N’gâng kan Văn hóa Thể thao n’hanh Pâl nđaih n’gor Lâm Đồng kơp dơn nghệ nhân chĭng gông. Kơp dơn đah ăp nău ƀư dŭt n’hâm, rgop têh bah bu ranh ƀon K’Brel tâm năm bah năp đah nău mât ndray văn hóa chĭng gông bah nuĭh K’Ho Sre, năm 2021 N’gâng kan văn hóa-Thể thao n’hanh Pâl nđaih kơp dơn wa lah “Nghệ nhân Ưu tú” tâm nău kan drăp ndơ văn hóa môl mpơl săk. Wa K’Hữu công chức Văn hóa xă Bảo Thuận, nkuăl Di Linh, n’gor Lâm Đồng, an gĭt bu ranh K’Brel lah nău ntoh n’hao bah nuĭh ƀon lan thôn Krọt Dờng lah êng, bah lam xă Bảo Thuận lah nsum:

“Bu ranh lah nuĭh dŭt n’hâm đah lĕ rngôch vcăn hóa way ơm bah u che n’glơi an, bu ranh mât ndrăy mro kơt drăp ndơ khlay, tâm nĕ geh văn hóa chĭng gông. Rnôk kon sau ŭch mĭn joi, ŭch gĭt, bu ranh nkoch mbơh, rblang kloh ăp tu tơm đah văn hóa chĭng gông, uh mboăt gay kon sau wât đah văn hóa rnoi đêt. Nuĭh ŭch gĭt, bu ranh dŭt n’hâm ntĭm tay, đah lĕ rngôch đah nău ŭch chĭng gông gay kon sau rơh bah kơi ŭch văn hóa way ơm rnoi mpôl nơm, joi tât ôp nti. Đah rơh bah kơi mât ndrăy văn hóa way ơm, aƀaơ, du thôn ta xă lĕ ndâk njêng du rmôt chĭng, ăp mon lĕ nti blău n’hanh lĕ gĭt tŭr chĭng hôm. Tâm nĕ, n’hâm soan bah bu ranh dŭt têh tâm nău mât rƀăy ƀư uĕh văn hóa chĭng gông ta ntŭk.

Đah ăp nău ƀư ma bu ranh K’Brel lĕ n’hanh dôl ƀư đah văn hóa mô mpơl săk chĭng gông bah nuĭh K’Ho Sre, mpŏng, nău nteh chĭng ndrel đah văn hóa mô mpơl săk mbra nteh n’glŏ mro ndrel đah boăt nthoi tay bah kon sau nuĭh K’Ho ta nkual yôk Di Linh.

          Nuĭh rblang: Y Sưng Phê Ja