Tĭng bu ranh ƀon Vên, 75 năm deh ta ƀon Piơm, nkuăl têh Đăk Đoa, nkuăl Đak Đoa, n’gor Gia Lai, chĭng gông n’hanh njroh xoang hăn ndrel tâm nău rêh gŭ âm nsum mpôl bah nuĭh Bahnar. Tâm ăp nar rgum răm mô lah nău rngot, nău nteh chĭng lŏ răm, ăp nău njroh uĕh, rbân dơi tâm nthoi. Tĭng nău bu săch ăp nău chĭng, nău njroh tâm di gay ƀư.

Xoang nar rgum răm

Ntĭt nsa, tâm nău răm, ntoh lư kơt ƀư ntlơi môch, dơi uănh lah nar ƀư têh n’hanh răm ngăn đah nuĭh Bahnar, ăp bu klô bu ur tâm nhŭp tay njroh, tâm nău răm, m’ak. Tâm rnôk nĕ, xoang tâp khĭt lŏ êng. Nĕ lah nar rngot jêng tŭr chĭng, xoang mbrơi đŏng, mô nteh lơn kơt mpơl nău rngot bah nuĭh roh. Bu ranh ƀon Vên an gĭt:

 “Rnôk xoang tâp khĭt mô geh nuĭh nsoh kho ao uĕh, rnôk njroh kŭnh bôk na nao, nkre njroh nkre nhĭm. Dơi tŭr chĭng đŏng, njroh xoang lôch măng yơn mô ntroh n’gôr, răm m’ak kơt nar ntlơi môch. Nău xoang aơ gay kơl rnăk wâl n’hŭch oi nău rngot rnôk roh nuĭh bên”.

Nău way bah nuĭh Bahnar kăl e an lah: Lah tâm nar khĭt ma mô geh nteh chĭng, mô geh xoang ri rnăk wâl, mpôl băl lơ rngot, nău rngot mbra jŏ n’hanh rnăk wâl saơ mô hŏ lôch đah nuĭh roh. Yor rĭ, tâm lĕ rngôch khĭt bah nuĭh Bahnar kăl e ƀư tŭr chĭng n’hanh njroh xoang. Bah meng nĕ, nteh chĭng n’hanh xoang tâm nar khĭt hôm saơ nău tâm rnglăp ƀon lan. Wa Suck, ta nkualư têh Đak Đoa, nkuăl Đak Đoa, n’gor Gia Lai, du hê nuĭh wât mpeh văn hóa way ơm bah rnoi nuĭh Bahnar, an gĭt tay:

“Rnôk tăng geh nuĭh roh ri ƀon lan tât râng tâm pă rngot, tŭr chĭng n’hanh xoang. Njroh xoang aơ gay tâm pă tâm kơl nău rngot đah rnăk wâl geh nuĭh roh, ăp nuĭh gŭ ngăr ndrel lôch măng, nteh chĭng tât ôi, mô geh nuĭh sĭt tâm măng râng, kơt mpơl nău tâm rnglăp”.

   Nău rngot hôm e tâm nar xoang khĭt bah nuĭh Bahnar

       Xoang tâm nar khĭt nkoch đah nău rngot bah rnăk wâl geh nuĭh roh, dơi uănh lah trong tâm pă rngot đah rnăk wâl. Yor rĭ, xoang tâm nar khĭt ma geh ăp nău ntrŭnh êng, kơt: Rnôk xoang mô dơi nkoch bri, ngơi gơm, ntroh n’gôr, lĕ rngôch kŭnh măt tâm dâng. Ăp nuĭh râng njroh xoang ri nuĭh nĕ tât êng, mô geh tâm jă; lôch chĭng ăp nuĭh du êng. Bah ăp nău ntrŭnh aơ, ta du đêt nkual kônh wa Bahnar gŭ rêh, tâm nar khĭt ăp bu klô, bu ur mô dơi njroh nsum. Wa Phŏm, 57 năm deh, ta ƀon Tuơh Ktu, xă Glar, nkuăl Đăk Đoa, n’gor Gia Lai an gĭt:

          “Tâm nar ƀư ntlơi môch ri ăp bu ur bu klô tâm rnglăp njroh xoang, yơn tâm nar khĭt ri ăp bu klô mô dơi njroh, knŭng uănh ăp bu ur njroh dơm. Hôm ăp bu ur ri njroh kŭnh bôk bah dâng, mô dơi gơm, ngơi, mô n’gĭl bôk... Tât rnôk ntĭng chĭng lôch rwăch xoang ri hăn du êng, mô nteh n’gôr”.

Tâm nău rêh mhe nar aơ, xoang tâm nar khĭt mô hôm dơi nkoch trêng kơt mât ăp nău njroh way ơm êng. Yor du đêt nuĭh an lah “Xoang mô tâm di đah rnôk rngot tâm nar khĭt. Đah nău lah aơ, xoang tâm nar khĭt lĕ rơh mbrơi mbrơi tâm nău rêh bah kônh wa nuĭh Bahnar ta du đêt ntŭk.