Y Đhin Niê-Nghệ nhân mom ŭch ot ndrong
Chủ nhật, 00:00, 13/11/2022 H’Zawut Byă/VOV Tây Nguyên/Y Sưng Phê Ja H’Zawut Byă/VOV Tây Nguyên/Y Sưng Phê Ja
VOV4.M’nông - Ot ndrong Êđê lah ndơ bah nău uĕh blău mir ba. Nĕ lah ăp nău nkoch jong, geh rplay, geh er. Nuĭh Êđê kuăl lah ot ndrong “klei khan”. Klei lah nău ngơi, nău hôr; khan lah mprơ nkoch. Nghệ nhân ranh bơi kơt lĕ, hôm e dŭt đêt ăp nuĭh mom ŭch n’hanh dŭt n’hâm đah ăp nău mprơ ot ndrong.

 

Kônh wa n’hanh lĕ băl mpôl mhe djăt Nghệ nhân Y-Đhin Niê nkoch otndrong mpeh Dam Yi. Bah jêt, nô Y Đhin Niê lĕ dơi djăt mprơ ot ndrong, ăp nău mprơ, nđơn yău tĭng nău nkoch rplay nău ngơi. Nô nkoch, rnôk hôm e jêt, nău răm têh ngăn bah nô lah dơi gŭ ŭnh năk djăt ăp nghệ nhân mprơ Otndrong. Rnôk nĕ, ăp rnôk djăt ăp nghệ nhân nkoch, nô knŭng ngăch rhôp đah măy cát-xét gay sĭt djăt tay. Mô gĭt bah nar, ăp nău otndrong, nău buôt chôch lĕ lăp tâm nuih n’hâm nô. Đah nô, ăp nghệ nhân gĭt ot ndrong lah ăp nuĭh ntoh lư an nô nti tĭng, lah ăp nuĭh dơi brah an blău mprơ ot ndrong. Nô Y Đhin Niê an gĭt:

 “Rnôk djăt ăp nghệ nhân ranh nkoch gâp gŭ djăt n’hanh nsrôih nkah gĭt tay tâm bôk. Ăp nău nkoch ot ndrong nkah gĭt tâm bôk n’hanh nkoch tay i mbung, bah năp đah mô geh sam ƀŭt dơi nchih. N’hanh lah kơt dơi nchih tâm ăp ndrôm samƀŭt ri mô geh nuĭh dơi kăr, dơi nkah gĭt. Dơi lah geh êng êng bah ăp, nuĭh Êđê lah “brah an”. Nău dơi brah an du hê nuĭh nĕ dŭt êng gay dơi nkah gĭt tâm bôk âk nău nkoch jong kơt ne”.

Nghệ nhân Y Đhin Niê ta jrô rhôm nău ngơi VOV Tây Nguyên

Deh n’hanh têh ta nkual neh bah Dam Săn lah Buôn Ea Sah, nău ŭch ot ndrong tâm nuih n’hâm Y Đhin nIê nar lơ âk. Jêh rnôk gŭ ur, nô hôm e joi mâp ăp nghệ nhân gay djăt nkoch ăp nău nkoch ma nô mô hŏ djăt, mô lah nkoch tay gay nkah gĭt tâm bôk. Ăp nuĭh janh dăng tâm ot ndrong, mô lah nău mprơ ot ndrong, ăp nău rplay nău ngơi geh ntĭt hôr lĕ lăp tâm dak mham bah Y Đhin Niê bâh jêt. Tât aƀaơ, nô kơt lĕ gĭt ăp nău ot ndrong kơt: Dam Săn, Dam Yi, Mdrŏng Dăm... Rlău ma nĕ, nô hôm gĭt âk nău mprơ kơt mpeh nău rêh, mô lah ntĭnh ntăn kon sau, ăp nău mprơ Eirei mpeh ƀon lan, nău tâm rŏng... Nghệ nhân Y Đhin Niê nkoch, nău ngơi nău mprơ bah ot ndrong Êđê lah tâm rgop dŭt uĕh đah nău mprơ n’hanh mboăt n’hôm.

“N’hôm mboăt heo rnôk ot ndrong lah buôt Chôch. Lah geh 2 hê ri du hê uh n’hanh du hê ot ndrong. Lah mô geh ri du hê nkre ot ndrong n’hanh uh, jêng lah djăt ot ndrong, tât rnôk rgâl gưl nkoch êng ri mbra uh buôt chôch n’hanh nkoch tay ot ndrong. Ăp nuĭh gŭ djăt mô gĭt tĭng năm deh, geh nuĭh kăr êng ăp nău nkoch ot ndrong, kơt gâp dơi nkoch ot ndrong lah djăt ăp nghệ nhân ranh ot ndrong, oh kon se rnôk djăt mbra hăk bĭch yor nău njŭng, hôm ăp druh ndăm, nuĭh ranh ri lăp, ŭch djăt”...

          Đah nău dơi geh êng (nuĭh Êđê kuăl) lah “Brah an” đah nău dơi nkah gĭt ot ndrong n’hanh ăp nău mprơ, Y Đhin Niê lĕ rgum an nơm âk văn hóa way ơm. Nĕ lah nău khlay bah rnoi mpôl đêt, jêng nô ŭch mro trêng nkoch tay an druh ndăm, gay mât nău uĕh êng geh bah ot ndrong rnoi nơm. Nô Y Đhin Niê nkoch, săk nô nơm hôm e ŭch nti âk lơn, yơn ăp nghệ nhân ranh mô hôm nkah gĭt âk.

          “Gâp mpŏng ot ndrong dơi ndơ̆ tâm nău ntĭm nti ta ngih sam ƀŭt an kon sau dơi gĭt tât nău nkoch ot ndrong. Tă bah nĕ ntrŭt đă kon sau he ŭch nău uĕh êng bah rnoi nơm. Mât n’hanh ƀư uĕh ntil aơ gay mô an roh rui. Gâp saơ bôl jêr gay dơi ƀư nău aơ. Yơn mô dơi mô geh ăp nuĭh ŭch nău uĕh bah ot ndrong n’hanh ŭch dơi nti gay nkoch ot ndrong”.

Âk năm bah năp, nghệ nhân Y Đhin Niê lah ngoăy tâm đêt nghệ nhân mom dơi râng âk nău ƀư tâm nđŭr n’hanh nkoch mprơ nău way ơm tâm n’hanh bah dih n’gor. Âk nuĭh gĭt tât nô mô knŭng yor bâr nkoch njŭng, lăp jru ma hôm nuĭh rgop tâm nău mât ndrăy nău uĕh blău rnoi mpôl đêt nơm.

 

 

H’Zawut Byă/VOV Tây Nguyên/Y Sưng Phê Ja

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC