VOV4.M’nông – Nta joi nău rêh an kônh wa mât ndray nău kan cheh tanh, nghệ nhân mom H’Bình n’hanh ăp oh yuh tâm rmôt kan ndrel cheh tanh ta [on Njriêng, xă Dak Nia, nkual [on têh Gia Nghĩa, n’gor Dak Nông dôl nsrôih gay [ư t^ng nău u\ch ndơ\ ndơ cheh tanh rnoi châu Mạ hăn ngai âk ntu\k tăch tâm n’hanh bah dih dak, rgop ntô| n’hao nău ue\h văn hoá bah rnoi mpôl Tây Nguyên.

Yuh H’Bình-33 năm deh, ta [on Njriêng, xă Dak Nia, nkual [on têh Gia Nghĩa, n’gor Dak Nông nkre ngăch blău nsro brai, nkre so\k ty dôt rse brai tâm nah tanh. Yuh nkoch: Nu^h Mạ tanh mô do\ng nglai tanh, aơ lah du nău ue\h bah mbân aơ châu Mạ. Êng đah ăp rnoi mpôl êng ta Tây Nguyên, nu^h Mạ way săch brai nglang [ư khlay gay jêng an păng nah tanh. Yor r^, rup gui bah nah tanh ntu\k aơ ue\h nchrat n’hanh du\t âk năch pâl nđaih u\ch.

H’ Bình an g^t, 1 blah ao tanh dơi tanh tâm 1 pơh. Ndơ tanh i ty dơi năch u\ch bôl lah khlay. An joi trong rgâl ndơ, [ư ăp bok, du\ng cheng khlay tâm di gay âk nu^h năch nchă, rwa\t-ne\ lah trong yuh Bình tâm rgop gay nkre mât nău kan, nkre ns^t tay nău geh an nu^h kan.

Nghệ nhân druh H’Bình đah rpăi tanh mbân ao

“Gâp nti tanh đah nău u\ch mât r[ay văn hoá way ơm bah rnoi nơm. Jêh rnôk blău tanh đah nău cheh tanh, gâp saơ nău kan aơ du\t khlay gay mât r[ay n’hanh mât ue\h văn hoá way ơm rnoi mpôl đêt n’hanh gâp le\ nt^m tay an ăp oh yuh bu ur tâm [on g^t tanh kơt gâp. Gâp le\ râng jrô tiăr nti gay g^t trong tăch ndơ nơm jêh cheh tanh tanh gay wa\ch rgum năch rwa\t”.

Năm 2018, yuh H’Bình le\ đah 7 oh yuh tâm [on ndâk njêng du rmôt kan ndrel cheh tanh Dak Nia. Đah nău [ư hăn lor, H’Bình an lah an nkoch, mpla nsơ, kơt nchrăp joi nu^h rwa\t ndơ mô di an kâp du ntu\k. Nsrôih mô n’hoach soan nu^h, tât a[aơ, ndơ cheh tanh dơi âk nu^h ta Sài Gòn, Đà Nẵng, Lâm Đồng nchăm [a [ơ, nău geh bah ăp nghệ nhân mbrơi mbrơi hao âk. Wa H’Mớt, du hê bah rmôt kan ndrel cheh tanh Dak Nia, rhơn:

“Bah rnôk râng tâm rmôt kan ndrel cheh tanh, nău rêh rnăk wâl hơm răm lơn bah năp, gâp u\ch rmôt kan ndrel mbra geh tay nău geh an oh yuh, n’hanh lah ntu\k mât ndray văn hoá way ơm an kônh wa”.

N’hanh rơh âk ngăn, sam [u\t nchăm âk ndơ, rlău 20 nghệ nhân cheh tanh bah [on dơi rgo\ jă tanh. Yuh H’Bình, nghệ nhân H’Bạch, bôl le\ 70 năm yơn mpang ty hôm e ngăch hăr đah rpăi tanh. Wa H’Bạch lah nu^h trêng nt^m nău kan an rơh druh ndăm bah [on Njriêng:

“Gâp g^t tanh bah rnôk hôm e druh, tât a[aơ le\ rlău 15 năm hôm. Tât a[aơ, gâp le\ trêng nt^m nău kan cheh tanh aơ an kon sau le\ dơi 10 năm. Rup ndrang ta păng nah aơ lah rup ndrang way ơm bah kăl e, tât a[aơ, gâp le\ nt^m an kon sau gay mât ndray tay rup ndrang way ơm bah nu^h Mạ nơm”.

Rmôt kan ndrel cheh tanh Dak Nia

Âk blah mbân ao bah rmôt kan ndrel Dak Nia le\ dơi nchăm ndơ n’hanh rgop măt tâm ăp nar njroh mprơ, mpla nsơ bah Lễ hội cheh tanh Việt Nam [ư ta Dak Nông kơl an mbân ao tanh bah kônh wa tât êp lơn đah năch pâl nđaih. Wa Nguyễn Thái Ban, Groi kruanh UBND xă Dak Nia an g^t, n’gor dôl geh âk nău kơl gay kônh wa dơi mât ndray n’hanh [ư ue\h nău kan cheh tanh gay ntop geh tay [ư sa;

“Tâm năm tât xă mbra tâm rgop đah ăp ngih pah kan ban ngành geh tât uănh m^n ntop kơl nta an mpla nsơ. M^n aơ lah nău [ư uănh nsong tâm năm tât wa\ch rgum ntuh kơl dơi năch pâl nđaih sinh thái dak lêng Liêng Lung ta ntu\k. Mât ue\h tay nău ue\h ơm rnoi mpôl, nta nău rêh an kônh wa. Mbra uănh m^n lơn tay gay mât n’hanh hun hao, pơk hvi tay nu^h tâm năm tât gay [ư săk rnglăy lơn”.

Nta an joi nău rêh an kônh wa mât nău kan cheh tanh, nghệ nhân H’Bình n’hanh ăp oh yuh tâm rmôt kan ndrel cheh tanh Dak Nia dôl nsrôih gay [ư t^ng nău u\ch ndơ\ cheh tanh châu Mạ hăn ngai âk ntu\k tăch tâm n’hanh bah dih dak, rgop ntô| n’hao nău ue\h ơm bah ăp rnoi mpôl đêt Tây Nguyên.

Nu^h rblang: Y Sưng Phê Ja