VOV4.M’nông: Dak Lak dôl lah yan klih sầu riêng. Bah năp ăp nau rvê ngăn bah srê Covid-19 khuch ngăn tâm ntrong leo tăch ndơ tuch tăm mra ƀư sầu riêng thuk rnoh, jêr tăch, phóng viên VOV-Tây Nguyên hŏ tât nkuăl Krông Pắk, mir tăm sầu riêng âk ngăn bah n’gor gay ma joi uănh kloh mpeh yan klih ndrel ntŭk tăch. Nau ngăn ân saơ, srê Covid-19 bol ma lơh khuch mô đêt, rnoh geh n’huch yơn lah sầu riêng hôm lah tơm sa play geh rnoh văng sa prêh ngăn tâm n’gor.

Dôl tâm yan klih sầu riêng, nô Lê Quang Anh, thôn Phước Hoà, xã Ea Yông, ndrel bơi 10 công nhân dôl ma ndal klih leo tâm rnoh mir hvi du ha, leo ntrơn tât ntŭk rgum ân ndeh bu sŏk rvăt. Nô nkoch, sầu riêng năm aơ geh âk lơn năm e. Rnoh sầu riêng Dona năm aơ geh n’huch, yơn lah ntŭk tăch hôm ueh nơih:

‘Rnoh geh sầu riêng yan năm aơ ri gâp geh nklăp 25 tấn play. Dĭng lĕ geh bu hăn rvăt lĕ đah rnoh bu rvăt tâm mir lah 41 rbăn prăk/kg. Âk nar rlau aơ nơh, bu hăn koh ri rdeng leo tăch hôm. Nar bôk năp bu koh rlau 1,7 tấn, nar aơ rlau 2 tấn đŏng. Yor srê mô dơi geh tăch rlau ma năm e đŏng. Kơt lah năk aơ rdeng du tŏ ri nklăp 5 tấn, ri năm aơ đê̆ lơn 2-2,5 tấn dơm”.

Ngai đah mir nô Lê Quang Anh mô ngai, lah mir sầu riêng Dona hvi 1,5 ha bah wa Lê văn Thành. Bol ma mir bu êng dôl ma pĕ tăch, yơn wa Thành hôm gŭ kâp. Âk nŭih nŭih bu tât ôp rvăt ma rnăk wa ê ŭch tăch:

‘Rnôk aơ rnăk hên ê tăch yor sầu riêng ê dŭm âk. Rnoh dŭm đê̆ ro rnôk aơ koh nklăp 5-7 tạ du tŏ ri roh n’hâm dơm, kâp ân păng dŭm âk ri tăch du tŏ ân ueh ro. Ăp nar ăp nŭih nŭih bu rvăt ri bu hăn tât ta aơ gay ma rvăt yơn rnăk hên ê ŭch ndơn prăk bu nchăm. Mô dơi geh ndơn prăk nchăm ri bu lah rnôk ŭch tăch ri kuăl điện thoại lah bu hăn rvăt ro, play têh mô lah jê̆ ri bu rvăt lĕ, rnoh tăch ri 42 rbăn kg tâm mir. Rnoh năm e đah năm e mô geh rnoh lĭn lơ âk ôh, jur đê̆ đă dơm”.

Krông pách rnôk aơ lah nkuăl tăm sầu riêng tăch âk ngăn bah n’gor Dak Lak, đah 3.500 ha, tâm nê geh nklăp 2.400 ha dôl ma klih, ngăn lah ntil Dona. Ntŭk aơ kŏ rgum ăp ntŭk kan ăp ntŭk kan tăch rgâl, ê nkra, tăch luh sầu riêng âk ngăn bah n’gor. Ntơm bôk yan tât rnôk aơ, du nar ntŭk kan rvăt ntơm 8-10 tấn tăch hăn ăp n’gor kơt: Huế, Đà Nẵng, Khánh Hoà, Nkuăl ƀon têh Hồ Chí Minh, Hà Nội; ndrel du đê̆ ăp dak kơt Trung Quốc, Đài Loan, Hồng kông…ntơm bôk yan, rnoh rvăt sầu riêng Ri6 ntơm 30 rbăn tât 35 rbăn/kg; sầu riêng Dona ntơm 40 rbăn tât 45 rbăn/kg.

Wa Lê Viết Chiến-Groi Giám đốc công ty ân gĭt, nau ŭch bah ntŭk rvăt tâm dak ndrel dak ba dih đah sầu riêng lah âk ngăn. Ntŭk kan aơ dôl nchrăp mra rvăt nklăp 25 rbăn tấn, kơl an nau kan ê nkra ƀư n’ik ndrel ma tăch dak ba dih. Nau nchrăp aơ mra geh ƀư dơi lah mô geh nau jêr tâm nau nchuăn rdeng:

‘Năm aơ phung hên nchrăp rvăt gay ma ê nkra ntik ntô jêh ri tâl tâm dŭng, ân n’ik nklăp 4 rbăn tât 5 rbăn tấn gay ma tăch mbrơi, ndơ tăch luh dak ba dih ri nklăp 20 rbăn tấn. Rnôk aơ phung hên hôm ndơ gay ma tăch yơn mô âk. Nau jêr ngăn rnôk aơ lah trong nchuăn tăch yor nsing tâm nau tât bah srê Covid-19 ndrel joi ntŭk tăch tơm nơih. Rklaih dơi nau nchuăn rdeng tâm rnôk stê ji ndrel joi ntŭk tăch tơm ri gâp mĭn mra tăch ueh sầu riêng năm aơ mô lah ăp năm ba kơi”.

Wa Nguyễn Huy Hoàng-Kruanh jrâu kan tuch tăm ndrel hun hao ƀon lan nkuăl Krông Pách mbơh, rnôk aơ, nkuăl dôl ƀư tâm nkhah srang kon nŭih njrăng rdâng srê Covid-19 tĭng mrô 15 bah Chính phủ. Gay kơl an nŭih ƀon lan tăm sầu riêng, ndrel ma nau tâm rgop nsum ma ăp jrâu, ntŭk kan, n’gâng kan bah nkuăl ndâk ăp mrôt kan ngăn tâm ntŭk gay ma kơl ueh ngăn ân ăp nŭih tơm ƀư, nŭih rvăt, nŭih kan, ƀĭt ndeh tât rvăt.

Nchuăn rdeng sầu riêng kơt tĭng tâm di nau ntrŭnh njrăng rdâng srê Covid-19, ri rmôt kan kŏ ƀư nau mbơh kơl nchră nau UBND nkuăl đă UBND n’gor Dak Lak ndrel ăp ntŭk kan n’gâng kan kơl an:

‘Jrâu kan hŏ kơl nchră nau ân UBND nkuăl gay đă N’gâng kan gung trong nchuăn rdeng pơk trong nơih gay ăp ntŭk kan nchuăn rdeng ƀư nơih lơn nau rdeng hăn gay ma leo tăch, tâm rgop nsum đah ăp ntŭk kan ƀư ân ueh ăp mẫu test ngăch tâm ntŭk bah nŭih ƀĭt, nŭih rvăt, ăp nŭih geh tât nau kan nchuăn rvăt, mpuh kman srê tâm ndeh klư…gay đăp mpăn nau njrăng rdâng srê Covid-19. Ăp nau nê ân geh ntrŭnh tâm ban, nsôih ngăn gay đăp mpăn nau nchuăn rdeng tăch sầu riêng geh n’ho ro”.

Ăp nau dôl geh tât tâm mir sầu riêng Krông Pắk n’gor Dak Lak ân saơ, nau dôl ma jur thuk rnoh sầu riêng geh mbơh nkoch tâm rơh rlau aơ, knŭng geh đah ntil sầu riêng ntil ơm, mô ueh, mô kah, n’ăp ma rnoh tăm ndrel rnoh geh ri mô âk. Yơn ntil sầu riêng kah, êr, nsiăp tơm ngăn bah n’gor hôm dôl geh rnoh khlay, ntơm 400-800 rkeh prăk du ha. Ăp gưl n’gâng kan kŏ hŏ dôl ma nchrăp lor nau jêr, ndrel geh nau kan dôl ma rklaih ân tâm di, đăp mpăn ân ntil play sa geh rnoh văng sa khlay bah n’gor geh tăch ueh n’ho./.

Nŭih rblang: H’Thi