VOV4.MNông-Ăp năm dăch aơ, [on lan kan lo\ mir ta ntu\k le\ geh njêng âk nkual pah kan way mât tăm, geh nău tâm rgop na nê| đah doanh nghiệp tăch rgâl, bôk năp mât đăp mpăn ntu\k tăch an ndơ, nău geh đăp mpăn an [on lan tuch tăm. PV Nguyễn Thảo gu\ kan ta Tây Nguyên geh nău nchih ngăn:

Lah ngoăy tâm âk rnăk bôk năp ta xã Sơn Lang, nkuăl Kbang nănh rgâl mhe rnoh neh tăm cà phê mô jêng rgâl tăm tơm cam, nô Phạm Tố Hữu an g^t, nău geh mir tơm a[aơ lah bơi tât 300 rkeh prăk/1ha/1năm, âk rlău 2 tât 3 tơ\ đah tăm cà phê. Na nê| lah rnôk pah kan mât tăm t^ng trong hữu cơ, nău geh bâh mir tơm cam âk lơn. Ntrong kan mô nă geh jêr, kanu\ng yông long não ta tơm gay ma ntru ngonh, tu ndru\ng, [ư êng dak si bâh ăp ntil play geh nău [ô, hăng kơt lah tỏi, mbrăch, cha ntrăm đah ndrănh nkh^t rhoăy, tu ndrung ngonh mach rhoăy [ư khuch play. Ndrel đah ne\, nô [ư ndum men ca mpli đah đậu tương [ư phân hữu cơ poh an tơm tăm. Bâh ne\, prăk pah kan mô ir hoach đah do\ng dak si hoá học, ma play cam kah đo\ng. nô Phạm Tố Hữu an g^t, ê ho\ tât khay lêh ma bu le\ tât ta jay dăn rvăt bar pe jât tấn cam ta rơh tết aơ.

         “Neh r^ lơ ma ueh pru, jêng, mô geh sât kơt he do\ng dak si hoá học. rnoh pah kan thik lơn, đah 1 ha r^ thuk tât 20 tât 30 rkeh prăk/1năm. Nău kah play r^ du\t kah n’hanh nju\ng. gâp lah nu^h pah kan ăp nar t^ng tơm cam, tơm quýt. Lah ma do\ng dak si hoá học, nu^h geh nău tât bôk năp lah gâp nơm, lôch ne\ nu^h tâm rnăk vâl geh khuch tât săk soan. Tal 2 lah u\ch nu^h do\ng ndơ geh săk soan ngăch dăng. Gâp [ư kloh r^ bu kơl an gâp, mơ geh ntu\k tăch đăp mpăn.

Tăm tơm sa play n’hanh biăp kaolah trong hun hao wa\ng sa dôl geh âk nu^h [on lan kan lo\ mir ta Gia Lai [ư gay ma bah ir geh knơm ta ăp ntiltơm công nghiệp kơt lah tiu, cà phê. Năm 2020, ta Gia Lai le\ geh rlău 34 rbăn ha biăp n’hanh klâp ma 10 rbăn ha tơm sa play ăp ntil. Gay ma n’hao rnoh khlăy ndơ tuch tăm, a[aơ ta Gia Lai le\ geh 22 doanh nghiệp [ư biăp, play, pah kan nđrel dah [on lan kan lo\ mir tâm nău nkret [ư n’hanh tăch rvăt ndơ. N’gâng kan tuch tăm ta ntu\kle\ kơl âk ntu\k kan ndrel [ư t^ng nău pah kan t^ng trong mpo\ng kan VietGAP, GlobalGAP, [ư lôch ăp du\ng tâl, tem QR code, [ư ntu\k nt^m ncho\ng trong tât ntu\k pah kan an ăp ntil ndơ tăch do\ng.

Tât a[aơ, ta Gia Lai le\ geh rdâk njêng ntu\k pă tăch biăp play đăp mpăn kơt lah công ty TNHH MTV Hương Đất An Phú, Pleiku, ntu\k kan ndrel xã An Trường Phát (Đak Pơ), ntu\k kan ndrel An Nhiên (Kông Chro), ntu\k kan ndrel tăm biăp play đăp mpăn kloh ueh Phú Thiện, rmôt kan ndrel tăm cam Kon Giang nkuăl Đăk Đoa…Wa Nguyễn Tuyết Hoa-Kruanh HĐQT nkre kan Giám đốc HTX An Trường Phát an g^t, a[ơ, ntu\k kan le\ geh 50 ha biăp ta xã Hà Tam, Gia Hội, Giang Bắc, Cư An, Tân An nkuăl Đăk Pơ. Đah ntu\k tăch đăp mpăn, ăp xa le\ geh rnoh geh đăp mpăn 5 rkeh prăk/1sào/biăp/1 khay. Wa Nguyễn Tuyết Hoa an g^t, HTX dôl mpo\ng tât nău nkra [ư gay ma n’hao nău geh an ndơ.

          “Hợp tác xã  geh ntu\k kan Khuyến nông bâh n’gâng kan Công thương n’gor kơl an 1 máy pâr. Jêng ntil 2, ntil 3, HTX mbra geh nkret [ư rêh, dơi geh mât biăp ntil 2, mô geh jăng. Nău u\ch bâh ntu\k kan ndrel lah geh du ngih máy nkret an geh luh du ntil ndơ tât ti nu^h do\ng r^ ndơ mbra du\t ueh n’hanh ntu\k kan ndrel  mô geh m^n rvê ndơ mô geh tăch tât [on lan”.

Nrdel đah nău hun hao rnoh neh tăm bíap play t^ng trong hữu cơ, nău ntrôl dăng tâm rgop kan, ua\nh khlăy nkret [ư lôch rôk lêh lah nău khlăy gay ma pah kan nâp nâl an săk rnglăy nău wa\ng sa âk. Ta rơh tâm mâp “ntrong kan n’hao nău khlăy pă an biăp, kao, play ta ăp n’gor Nam Trung bộ n’hanh Tây Nguyên”, geh [ư ta bôk khay 12/2020 ta Gia Lai, wa Hoàng Văn Hồng, kruanh ntu\k kan khuyến nông tuch tăm n’hanh Lâm nghiệp (Ntu\k kan khuyến nông ngih dak) lah na nê|:

“Mpôl hên dăn đă an geh ă doanh nghiệp, ăp ntu\k kan m^n ua\nh [ư t^ng nău kan công nghệ, geh ăp ntil ndơ mât brăp, nkret [ư tâm di, pă an [on lan kan lo\ mir gay ma nkret [ư, mât prăp ndơ lôch rôk lêh. Ndrel đah nu^h pah kan, m^n ua\nh khoa học n’hanh doanh nghiệp r^ mơ geh n’hao nău khlăy, nău ueh ndơ, n’hao nău geh an [on lan”.

Đah nău dơi ơm geh mpeh neh ntu n’hanh trôk nar, ntrôl dăng nău tâm rgop pah kan jan sa, Gia Lai mbra dơi hun hao n’gâng kan tăm biap play jêng du nău dơi mpeh wa\ng sa mhe, ta meng ăp ntil tơm công nghiệp tơm kơt lah cà phê, tiu, cao su.

Nu^h rblang: Thị Đoắt