VOV4.M'nông:  Năm 2021, COVID-19 lơh khuch tât ăp ntil bah nău rêh wăng sa kon nuĭh. Yơn lah, ta n'gor Gia Lai, rnoh âk tăch n'gluh cà phê geh rlău 240 rbăn tấn, nchroh nsĭt geh 323 rkeh đôlar, hao bơi 8% rđĭl đah năm bah năp nơh. Aơ lah ntŭk chrat ang tâm păng rup wăng sa ta n'gor tâm nuh srê COVID-19.

         Tâm trôm jay têh uĕh, nđik aih bah rnăk he, nô Grông, deh năm 1976, ta ƀon O Đất, xã Ia Băng, Đăk Đoa, Gia Lai an gĭt: lôch khay klêh cà phê mhe aơ nơh, nô hŏ trok lĕ rnon ƀư jay bah năm 2020.  Đah aƀaơ 5 năm, nô Grông tăm tay ntil cà phê mhe TR9 n'hanh tâm rgop mât chăm cà phê tĭng di rnoh 4C an du doanh nghiệp ta n'gor. Nơm geh rgâl rêng kan mât chăm, mir cà phê bah nô an nsĭt geh rnoh âk hao rlău 7 tấn. Tĭng rnoh khlay năm aơ, nô nsĭt geh nklăp 130 rkeh prăk:

“Ntơm bah rnôk tâm rgop tăm cà phê 4C, rnăk gâp hŏ rgâl trong kan mât chăm. Nsĭt geh bah tăm cà phê 4C âk rlău, đăp mpăn lơn đŏng rđĭl đah ntơm nơh, nău rêh bah ir jêr jŏt lơn”.

Ndrel đah tâm rgop kan nsum đah nô Grông, nô Hjan (deh năm 1985, ta ƀon O Đất, xã Ia Băng, nkuâl Đăk Đoa) rhơn đŏng yor cà phê năm aơ jŭr geh, rnoh khlay hao. Tĭng nô Hjan, tâm rgop kan nsum tuch tăm ƀư njêng cà phê tĭng di rnoh 4C đah doanh nghiệp, ăp 1kg, geh bu rvăt khlay 41.500 prăk.

“Ƀư cà phê 4C geh âk nău dơh uĕh: dơh mpeh rnoh khlay, hŭch đêt prăk phân poh, hŭch bah ir puh dak si ndrŭng, mô dŏng dak si puh pih. Mir rnăk hên dăch kêng jay, gâp saơ kơt nê mbra đăp mpăn lơn mpeh n'hâm suan. Aƀaơ, gâp mbra ndum êng phân gay pơh cà phê. Năm aơ, nsĭt geh mbơm oi đŏng, gâp mĭn năm mhe mbra rvăt tay máy kĭn cà phê gay kĭn êng ta jay".

Aƀaơ, ta Gia Lai geh bơi 97.000 ha cà phê, tâm nê geh 34.000 ha hŏ dơi tuch tăm tĭng di rnoh kah uĕh ISO 9001, VietGAP, GlobalGAP, Organic, 4C, UTZ…đăp mpăn di rnoh tăch n'gluh. Wa Nguyễn Thị Phương Mai- Groi Giám đốc Sở khoa học Công nghệ n'gor Gia Lai an gĭt:

“Tâm let năp tay, Sở Khoa học n'hanh Công nghệ n'hao dăng kan  nsum  đah ăp n'gâng kan gay ntop kơl ăp doanh nghiệp, hợp tác xã tuch tăm cà phê đăng ký si ƀŭt kơp dơn, tât đah ntŭk tăch rgâl, hun hao săk ntơ lư, pơk hvi trong leo tâm rgop kan nsum...; Ntop kơl tơm prăk dŏng ntrŭt ntrôl ngăch tăch rgâl gay ntrôl ngăch pah kan, joi ntŭk tăch rgâl, nkoch n'hơ ndơ geh ƀư cà phê săk kah khlay. Mpôl hên an rong lor tơm prăk an ăp doanh nghiệp ntuh kơl máy móc ndơ ntrŭp dŏng nkret njêng, ntop kơl deh prăk kon đah tơm prăk manh ăp doanh nghiệp ntuh kơl gay rgâl mhe rvăt năp ndơ ntrŭp công nghệ”.

Nuĭh rblang: Điểu Thân