VOV4.M'nông: Bol ma tât khuch hô nuh srê covid-19, đah nău mât bôk kan lĕ n'hâm suan bah Chính phủ, nău rgâl trong rƀŏng ngăch bên di đăp mpăn, ngăch ngăr, mât kân nuh srê geh nău tam, jâng wăng sa dak he hŏ geh nău đăt ndal. Tâm nê nău kan tuch tăm mât rong lah ngoăy tâm ăp n'gâng "Ndăl" khlay, ntơm trong nsan an năm 2022 dâk hao tay, ngăch ndal.

Tĭng Bộ Nông nghiệp n'hanh Phát triển Nông thôn, năm rlău aơ, rnoh âk geh ba hôm bơi tât 44 rkeh tấn đŏng, âk rlău đah năm 2020. Ăp ndơ tuch tăm mât rong êng ƀa ƀă kơt rnoh âk puăch rêh ăp ntil geh nklăp 5,67 rkeh tấn, hao 5,3%; rnoh âk geh tui ka geh nklăp 8,6 rkeh tấn, hao 2,4%. Lơn lah, ăp ndơ tuch tăm, mât rong, si gle, tui ka hao lĕ mpeh rnoh âk n'hanh rnoh khlay tăch n'gluh. Aơ lah nău dơi Nhih pah kan tuch tăm phe ba Liên hợp quốc uănh năl lah dŭt khlay, yor mât rnoh hao âk geh ndơ tuch tăm phe ba, puăch ka, đăp mpăn ăp tŏng ndơ sa tâm ăp rnôk geh nău tât. Mô dơn rmeh an ndơ sa, ndơ tăch, nău joi tay ăp băl tâm boh mhe, trong nkra mhe ƀư bah tay ăp nău nchiăng khan, lơn lah hao rnoh khlay tâm ăp rêng kan tuch tăm. Kruanh Cục Tuch tăm, Bộ Nông nghiệp n'hanh Phát triển Nông thôn Nguyễn Như Cường uănh năl:

       “He hŏ geh ăp trong nkra tâm ban, ăp tŏng rêng n'hanh geh trong hun hao jŏ jong tâm di; hŏ njêng luh ndơ geh ƀư tuch tăm, ndơ geh ƀư bah bri hŏ tŏng dơi ăp rnoh tât mpeh săk geh kah uĕh n'hanh ăp rnoh di mpeh đăp mpăn kloh uĕh ndơ sa bah ăp ntŭk tăch rgâl. Nkre pơk hvi ntŭk tăch rgâl mhe tâm ban kơt mât n'hanh hun hao ta ntŭk tăch rgâl way ơm”.

          Lăp năm 2022, nău kan rgum tơm bah n'gâng kan tuch tăm mât rong lah tĭng ƀư tay geh nău dơi tam "ndrop" đah nău nsrôih âk lơn, đăp mpăn bah ntưp nuh srê rnôk tuch tăm, nchuăn rdeng. Nuh srê Covid19 dơi nchroh hôm tât krit nji tay mô gĭt năl lor, mô dơi mât kân lam ntŭr neh. Jêng, ân dŭt n'hâm njrăng uănh khlay ăp quy định gay ndơ geh ƀư dơh soih trong hăn tăch rgâl lăp tâm ăp dak êng ƀa ƀă. Gay tĭng kơn nkra bah nău bưm ndơ tuch tăm ta nkual n'har bri, wa Nguyễn Quốc Toản – Cục trưởng Cục Nkret njêng n'hanh Hun hao ndơ tuch tăm Bộ Nông nghiệp n'hanh Phát triển Nông thôn uănh năl: Ân geh trong nchrăp jŏ jong, mô dơn nkra tĭng khay tuch tăm dơm:

         “Mpôl hên hŏ nsŏng kơl n'hanh pah kan đah n'gor Lạng Sơn gay tâm pă ăp nkual geh tâm nđơn rdeng klang n'gul. He ân ntrŏng năl lah, đah trong kan "mô hôm geh Covid” ri he mbra wăch rgum dơi ăp tơm ndơ, ăp doanh nghiệp bah ăp 2 mpeh ntuh kơl gay hun hao ndơ tuch tăm geh ndơ tăch bah he rnôk nchrăp tăch luh bah dih n'har bri ri he mbra geh nkual mât prăp uĕh”.

Let năp tay, lơn lah, du đêt quy định mpeh đăp mpăn kloh uĕh ndơ sa n'hanh đăng ký puăch ka tăch n'gluh mbra geh nău tam. Aơ lah jêr jŏt, ntul rlong têh đah ăp ntil ndơ tăch dja. yor kơt nê̆, gay ndơ tuch tăm hun hao tay, ân leo ƀư tuch tăm mât rong di rnoh săk kah uĕh ta ăp nkual tuch tăm, mhâm ƀư gay ndơ tuch tăm ƀư geh tâm di đah rnoh khlay. Bah meng nê, ân leo ƀư tay ăp nău kan ntrŭt ntrôl tăch rgâl, nkoch n'hơ ndơ geh ƀư ta âk ntŭk tăch rgâl lĕ ma tâm n'hanh bah dih dak, lah rjăp săk ntơ lư ndơ geh ƀư, pă an mbrô nkual tăm, geh tay trong kơl tâm di đah ăp nkual tuch tăm, gay tuch tăm mât rong Việt Nam năl di tay lah n'gâng ndăl hun hao wăng sa jong dăng, nar lơn ma têh hung jong luh bah dih bri têh hvi. Bộ Nông nghiệp n'hanh Phát triển Nông thôn Lê Minh Hoan nchŏng kloh:

“N'gâng kan tuch tăm mât rong đah bar pe jât rkeh rnăk ƀon lan, ân ngăch ngăr lơn, gơih nđơr lơn, nkre ât rdâng tay đah nuh srê yơn ân njêng luh rnoh khlay wăng sa. N'hanh rgum ăp rnoh khlay wăng sa nê, ndrel đah nău ngăch prăl bah mpôl doanh nghiệp njêng luh suan rêh bah hang rkeh rnăk ƀon lan n'hanh bar pe jât rbăn doanh nghiệp tuch tăm he. Nê lah nău nsing nơm, lah jâng ntơm tâm nô nău kơt ơm mhe. He hŏ uănh tay trong nkra hun hao tuch tăm mât rong- ƀon lan kan lŏ mir du trong geh nău tâm ban lơn".

      I ngăn, trong nkra rlău dơi jêr jŏt, mât jâng nsan hun hao, lah dơn mpeh nhih pah kan mât uănh dơm ri mô hŏ tŏng, he ân geh du ntil nău đŏng, nê lah nău nchrăp lor, tâm boh kan nsum, bên di bah mpeh doanh nghiệp đah nuĭh ƀon lan: bên di đăp mpăn gay rlău dơi nuh srê, bên di đah nău ŭch geh mhe bah ntŭk tăch rgâl, bên di đah nău hun hao công nghệ, đah rgâl duh nđik trôk nar… nkre tâm boh kan nsum lhăt đah nuĭh ƀon lan gay ndrel rlău jêr jŏt tâm let năp tay. Nău mĭn "bên di đăp mpăn" ma Thủ tướng Chính phủ lah rjăp âk tơ̆ tâm bah ri aơ nơh mô dơn chăp êt tâm nău rdâng lơh đah nuh srê, ma hôm geh nkô̆ hôr khlay mpeh jŏ jong, nâp dăng an nău hun hao tâm let năp tay./.

Nuĭh rblang: Điểu Thân