Tâm rnôk dja, nuĭh tăm vải ta nkuâl Ea Kar (Dak Lak) dôl lăp tâm nklang n’gul khay klêh play. Năm aơ trôk nar duh ndal, kro phang ntoch jong, săk geh play vải hŭch âk rđĭl đah ăp năm bah năp nơh. Yơn lah nơm geh rnoh khlay, ntŭk tăch đăp mpăn, nuĭh tăm ntil tơm dja ta Ea Kar nha hôm geh sa đŏng.

Nô Hồ Sỹ Trung ta thôn 10, xã Ea Sa, nkuâl Ea Kar, n’gor  Dak Lak lah rnăk lor bôk năp nsĭt tơm vải thiều ntil U Hồng bah nkuâl Lục Ngạn n’gor Bắc Giang lăp tâm nkuâl Ea Kar n’gor Dak Lak rlău 10 năm bah năp nơh. Aƀaơ nô geh bơi 10 ha vải dôl  tâm năm an klêh play. Nô nkoch, vải năm aơ săk  geh hŭch nklăp 30 – 40% rđĭl đah năm bah năp nơh, yơn lah, rnoh khlay tăch hao jêng bol mô jŭr  geh yơn nha hôm geh sa 300 rkeh prăk ăp ha:

“Năm aơ rnoh âk geh play mir rnăk gâp rlău 30 tấn vải, nklăp lah năm aơ vải mô jŭr geh, rđĭl đah năm e nơh ri dơn geh nklăp 60 - 70% rnoh âk geh play. Tă bah năm aơ nơh trôk nar nđik tăch pruat, duh ntoch jong, mô dơh uĕh an tơm vải hao jêng ƀư tât mô jŭr geh play.”

Wa Nguyễn Văn Bình – Giám đốc Hợp tác xã Nông nghiệp Thanh Bình nkuâl Ea Kar an gĭt, aƀaơ Hợp tác xã geh 16 rnăk xã viên, lĕ rngôch rnoh hvi neh tăm vải hŏ geh play tăch 100 ha. Rnoh âk ăp năm klêh play ntơm bah 1.400 – 1.600 tấn. Hợp tác xã hŏ tâm rgop kan nsum ton rvăt play an nklăp 200ha bah 60 rnăk ƀon lan ta ăp  nkuâl Ea H’leo, Ea Kar, Krông Bông, Krông Năng… Tĭng wa Bình, play vải ăp năm mhe aơ tăch dơh lơn, ăp ntŭk tăch kơt Trung Quốc, Hàn Quốc mô lah Nhật Bản… dŭt ŭch play bah Việt Nam, tâm nê geh play vải. Khay klêh vải ta Ea Kar way ntơm bah n’gul khay 4 ăp năm, ơm lơn khay klêh play ta nkuâl Lục Ngạn, n’gor Bắc Giang nklăp 1,5 khay, aơ lah nău dơh gay tăch n’gluh tâm ban kơt tăch tâm dak. Wa  Bình lah:

“Khay klêh play vải năm 2024 dja đah  xã Ea Sa n’hanh Hợp tác xã Thanh Bình ri  dơh lơn yor geh âk nuĭh joi rvăt gay tăch n’gluh tât Trung Quốc. aƀaơ geh nklăp 10 doanh nghiệp hăn tât ntŭk joi rvăt vải, tâl continer nđik tăch n’gluh. Rnoh khlay rvăt ta mir rĭng nklăp 55.000 prăk/kg.”  

Nkuâl Ea Kar lah nkual tăm vải rgum tơm bah n’gor Dak  Lak. Lam nkuâl geh 1.023 ha, tâm nê rnoh neh tăm dôl an klêh play lah 700 ha, rgum lơn âk ta ăp xã Ea Sar, Ea Sô, Ea Tih, Xuân Phú, Cư Huê, Ea Đar. Ntil vải dơi tăm ta aơ lơn âk lah U Hồng, U Thâm n’hanh U Trứng, dơi rvăt bah ăp n’gor Hải Dương, Bắc Giang n’hanh Quảng Ninh. Xã Ea Sar aƀaơ geh rnoh neh tăm vải dŭt âk ta nkuâl đah rlău 400 ha. Ăp năm mhe aơ, nsĭt geh bah tơm vải nsĭt tay âk,  nuĭh tăm tĭng kơn dŏng khoa học kỹ thuật mât chăm gay n’hao săk geh, kah uĕh play vải. aƀaơ, rlău 80% rnoh hvi neh tăm vải ta Ea Kar dơi mât chăm tĭng trong rƀŏng VietGap, dŏng trong dak tŏ ntruh, mboi phŭ ntĭl pơk êng,  mpêt nkrem dak  tŏ, ât rdâng uĕh đah kro phang.

Wa Hà Trung Tướng, Groi kruanh UBND xã Ea Sar an gĭt, tơm vải ndrel đah tơm nhãn lồng dŭt tâm di đah trôk nar, neh ntu lŭ mpli choih ta nkuâl Ea Kar. Ntơm nơh, ta ăp mir dja, kônh wa way tăm ăp ntil tơm glêh nar kơt tuh, mbo, bum blang … ăp ha nsĭt geh bah 25 – 30 rkeh prăk/năm. Ntơm bah rnôk rgâl tăm nhãn lồng, vải thiều, ăp ha mbra an nsĭt geh rlău 10 tơ̆, tâm ban 300 - 400 rkeh prăk/năm. Ăp rnăk tăm vải ta xã Ea Sar hŏ hao jêng geh ndrŏng. Xã dôl nsrôih an ƀư ntop kơl kônh wa tăm rơ̆ jêng tơm vải tĭng trong rƀŏng rdâk njêng, njêng săk ntơ lư vải an nkuâl.  

“UBND xã hŏ ƀư tâm nchră ntrŭt ntrôl ngăch mpeh tơm vải, jă ăp jrô kan, mpôl rnâng kan bah nkuâl, Sở Nông nghiệp n’hanh Phát triển Nông thôn sĭt mbơh nti, mô  lah ăp nuĭh joi rvăt gay nkra trong lơh an ndơ geh ƀư bah kônh wa. Mpôl hên ntĭm nti kônh wa tăm vải tĭng di rnoh VietGap, rƀŏng tơm vải lah ndơ geh ƀư dơi kơp dơn OCOP an nkuâl, n’hanh nkơnh n’hơ ndơ geh ƀư vải Ea Sar luh ntŭk tăch tâm n’hanh bah dih dak.”

Ntơm bah ăp mir lŭ choih kro nta dơn tăm dơi ăp ntil tơm glêh nar an nsĭt geh wăng sa đêt ntơm nơh, rlău jât năm aơ, ăp rnăk ƀon lan ta xã Ea Sar n’hanh ăp xã kiău ma bah nkuâl Ea Kar hŏ nănh rgâl  jêng tăm vải thiều an nsĭt geh wăng sa âk n’hanh đăp mpăn. Tơm vải thiều hŏ n’hanh dôl an saơ mpơl săk  lah tơm tăm khlay ta nkuâl Ea Kar./.