VOV4.M’nông: Srê Covid-19 hôm dôl geh tât jêr tâm âk dak bah lam ntur neh, nau ntoh âk ntil srê mhe bah kam SARS-Cov2 ƀư kon nŭih dôl ma rêh tâm nau klach rvê. Ntơm bah srê ntoh luh, âk dak hŏ ntơm nchuăt rlong ma mông nar gay ma joi ntil vắc xin njrăng rdâng nau ji aơ. Vắc xin njrăng rdâng srê Covid-19 rnôk aơ dôl lah ngoai tâm ăp nau kan tam ngăn geh Ntŭk kan dak lam ntur neh bonh đă dŏng ndrel ntơm geh tât nau ntrŭt jăng lơi srê gay leo nau rêh plŏ nâm ơm.

Kŏ kơt âk dak êng lam ntur neh geh khuch yor srê Covid-19, rlau du năm ma aơ, nŭih ƀon lan Việt Nam gĭt kloh nau tât khuch yoor srê lơh. Mô êng knŭng khuch tât n’hâm soan ƀon lan, srê Covid-19 hôm têk nsum ma âk nau tât kơt: Nŭih mô geh kan pah, jâng văng sa tŭp rŭch, âk nau kan ê nkra tăch rgâl geh kol, kon se mô geh hăn nti, bu ranh mâp nau jêr rnôk mât chăm n’hâm soan…Jêh 3 tŏ nsôih rdâng, lơh ma srê, rnôk aơ, dạ nơm dôl ma lăp tâm nau njrăng rdâng srê mhe nê lah nchrăp rdâng ngăn đah ntil srê ji ntoch jong, ndrel ma nau kan “Rêh nsum ân đăp mpăn đah srê Covid-19”. Ndrel đah nau kan kơt tĭng nau kan ntrŭnh 5K bah N’gâng kan dak si kơt nkhĭt kman, put bok put mbung, tâm ƀah, mô rgum, mbơh dak si, abaơ tâm lam dak hŏ ndrel ma dôl nchrăp nau chuh vắc xin. Nai dak si Trịnh Quang Trí-Giám đốc ntŭk nkân njrăng srê ji n’gor Dak Lak mbơh:

  ‘Rnôk aơ, hŏ geh rlau 130 rkeh nŭih ntưp ndrel rlau 2,8 rkeh nŭih khĭt yoor srê Covid-19, yor ri nau kan ndal tâm nau njrăng rdâng srê rnôk aơ lah ân geh dŏng vắc xin ân njrăng dơi đah nau ntưp rêng ndrel n’huch rnoh nŭih khĭt. Nau kan dŏng vắc xin gay ma mât njrăng kon nŭih bah geh nau khuch bah srê Covid-19 lah du nau kan ndal. Ta Việt Nam, N’gâng kan dak si hŏ ân dŏng 2 ntil vắc xin geh dŏng ndal gay ma njrăng rdâng srê Covid-19 lah vắc xin SputNik V bah Nga ndrel văc xin bah hãng AstraZeneca banh Anh”

Mra dơi lah, chuh n’gang vắc xin geh uănh lah ngoai tâm ăp nau kan đăp mpăn ndrel săk tam gay ma njrăng âk nau ntưp ji. Geh âk nau ji jru hŏ geh bah, jăng lôch rnơm geh nau ntoh bah vắc xin kơt lah bại liệt, uốn ván sơ sinh…Rnôk aơ, vắc xin njrăng rdâng srê Covid-19 dôl lah nau geh âk mpưm nŭih tâm nchră uănh. Êp ăp nau rvê kơt nau tam bah vắc xin ntŭk tât, geh ueh đŏng lah mô, geh khuch tât n’hâm soan đŏng lah mô…ri nau nê âk nŭih bon lah kơl an nau chuh ntil vắc xin aơ. Yuh Chu Thị Vân ta Phường Ea Tam, nkuăl ƀon têh Buôn Ma Thuột, n’gor Dak Lak, nkoch:

 ‘Gâp bay tĭng uănh ăp nau geh tât rsê Covid-19. Dơi gĭt, Việt Nam hŏ geh vắc xin njrăng rdâng srê ri gâp saơ ueh lơn. Dăch tât, Dak Lak ntrŭnh nau chuh n’gang srê Covid-19 ri ur sai hên mra hăn chuh n’gang nau ji”.

Yuh Nguyễn Thị Thanh Trúc, ta Phường Tân Thành, nkuăl ƀon têh Buôn Ma Thuột, n’gor Dak Lak ri ân lah:

  ‘Srê ji Covid-19 nau ngăn lah păng jêr ngăn ndrel tĭng gâp ri nau chuh n’gang vắc xin lah nau ueh ngăn. Ăp nŭih ân kơl an gay ma ơm nsrŭng bah srê ji”.

Rnôk bôk năp, lam dak hŏ ndơn geh rlau 127 rbăn dĭng vắc xin njrăng rdâng đah srê Covid-19, kơl an chuh ân ăp nŭih mra geh nau ntưp hô tâm 13 n’gor, nkuăl ƀon têh geh srê. Bôk khay 4/2021, Việt Nam kơp dơn hŏ ndơn geh rlau 811 rbăn dĭng vắc xin njrăng rdâng srê Covid-19 yoor nau kan “Ndơn lam ntur neh đah vắc xin njrăng rdâng Covid-19” (ntơ lah COVAX) kơl an. Ăp n’gor mra ntrŭnh ƀư tĭng nau ntrŭnh 21/NQ-CP lơ 26/2 bah Chính phủ mpeh nau rvăt ndrel dŏng vắc xin njrăng rdâng srê Covid-19. Tĭng nê, mra kơl an ân nau chuh n’gang ân mrôt ƀư kan bôk năp mpeh nau njrăng, rdâng srê, geh: Nŭih pah kan tâm ntŭk ngih dak si, nŭih râng njrăng rdâng srê (nŭih pah kan tâm ntŭk nkah rgum, pah kan hăn joi, mêt uănh srê…) tahen, công an…nŭih pah kan tâm ăp ntŭk kan vay geh tâm mâp ƀa ƀơ ma âk nŭih, nŭih geh nau ji jru, nŭih rlau 65 năm, nŭih rêh tâm nkuăl geh srê.

Tât rnôk aơ, lam ntur neh geh rlau 500 rkeh nŭih chuh vắc xin njrăng rdâng srê Covid-19. Tĭng nau mbơh bah ntŭk kan dak si lam ntur neh, srê ji lŏ tât jêr ndrel mra têk jong tâm 1-2 năm, nklăp 70% rnoh nŭih lam ntur neh geh chuh n’gang gay6 ma dơi njrăng rdâng tâm ƀon lan. Vắc xin njrăng srê Covid-19 lah vắc xin mhe yơn hŏ tŏng dơi geh ăp nau kơp dơn khoa học nâp mpeh nau tam ndrel ueh. Tĭng nai dak si Trịnh Quang Trí, Giám đốc ntŭk kan nkân njrăng srê ji n’gor Dak Lak, bol ma moh ntil dak si vắc xin geh ê nka kŏ ân geh kơt tĭng nau rlong lor, rlong tâm mpa rong ndrel rlong tâm kon nŭih rjăp. Vắc xin rnôk geh dĭng ân tŏng geh nau tam ndrel nê lah ân geh nau dơi rdâng ma srê. Ăp ntil vắc xin njrăng rdâng srê Covid-19 geh dŏng kŏ geh N’gâng kan dak si lam ntur neh rlong rjăp mpeh nau đăp mpăn ndrel nau săk tam yor ri đăp mpăn ngăn rnôk dŏng.

Bol ma nau săk tam mpeh nau dŏng bah vắc xin Covid-19 hŏ geh âk dak mêt uănh, rlong, yơn tĭng ăp nŭih kan bah n’gâng kan dak si, ăp nŭih mô dơi uănh vắc xin lah nau kan geh dơi tam ngăn tâm nau njrăng rdâng ma srê nuh gay ma na geh đăp mpăn săk tam, ân geh ƀư ân ndrel ma nau kan 5K bah n’gâng kan dak si mô lah ngăn lơn lah nau ƀư tĭng nau rđau bah Chính phủ “Nau kan bah phung he lah vắc xin+ 5K, mô yor geh vắc xin ma nơm mô njrăng nâp”./.

                        Nŭih rblang: H’Thi