Lênhx pox niêv Hmôngz uô bluô nux txix tu zus gruôz

Niêv tix Sú Xênhv Thox, xênhz zus thiêz hloz lox hâur iz chuôz zis muôx chôngz lênhx nuk muôs ntơưv xar Sín Chéng, huyện Si Ma Cai. Shông 2011 thâuv muôx 18 shông, niêv tix Sú tsik muk cơưv ntơưr nzir mak nhoz tsêr chiê zuôr txir. Thâuv lok uô nhaz ntơưv jok Ngải Phóng Chồ, xar Thải Giàng Phố. Oz niêv txir luz nênhx lok six txov nhêv, têx ar têz tâu niêv txir muôz cux lok six tsơưs xưz. Đros gruôs thiêz sir jos cơưv shâuv, niêv tix Sú tsik so xar, nriêr tsưr ziv uô nox chiê paz muôx nzir phênhv sâu trâu ziv chuôz zis. Shông 2017, thâuv sêiz tâu têx xor mông lok tsưr ziv tu zus nôngs gruôz Pháp sâuv mạng internet, niêv tix Sú tưz sêiz lax đros tuk txir thiêz cuêz tênhv tuz zus siv viv no zos tsưr ziv uô nox txix tu zus huv đros trâu chor nhiêx pênhr muôx tâu thiêz huv đros trâu ntơưv thax tsav qơư. Thâuv nhiv kruôr piz tu zus, nhiêx pênhr đros chênhz zênhv tu zus tsênhv tsơưs viv li chor gruôz hloz lox tsik jông, tsik so muôx moz. Taz sik đros zos lênhx hluôk nênhs, niêv tix Sú tưz sir jos muk cơưv shâuv nzir têx tsưr ziv tu zus nôngs txix têx qơư txơưr đuô hâur huyện, hâur tỉnh txix kỹ thuật tu zus txos trâu sik côngv kriz đar qơư sâu zuôr muôs.

Khov trâu cêr gruôs thiêz sir jos, nriêr pâuz tsênhz têx tsưr ziv tu zus nôngs nhoz têx qơư txơưr đuô chox lok sir zôngv uô trơưk viv li nhiv no ntơưv niêv tix Sú chuôz zis muôx zuôr xar 200 gơưv nôngs gruôz zus chia ntês kê đâus mê nhuôv. Niêv tix Sú muôs nôngs grêix zos 150 cxênhz đêiv iz gơưv thiêz nôngs gruôz nôngz zus ntês kê zos 250 cxênhz đêiv 1 gơưv paz muôx phênhv sâu xar muôx 4 triệu đêiv iz hli. Gruôz mak cux zôngx ziv muôs, tiv grêix kaz, muôx ntâu tsơưr pưr, muôx chôngz nênhs zuôr thiêz luôs tuôx ti gâuk tsêr chiê zuôr. Niêv tix Sú Xênhv Thox puz pâuz: “Thâuv piz tu zus gruôz mak njiz lok six ntâu kror phiv liv, tiv iz zos tsik muôx nhiêx chiê zuôr nôngz gruôz cov ntâu lok zus. Uô ntêx mak tu zus tso xưz tsik cơư viv li sêiz shuôk tsik tâu caz moz thiêz tsik pâuz tuk gruôz tưs zuôr ntês kê”.

Chiê chor gruôz hloz lox thiêz huôv tsar jông, niêv tix Sú tưz yưv pênhr cxiv uô iz kror qơư tu zus muôx tsêr guôx lox đar, hâur co muôz phêiz uô yênhx qar nhoz zâu, iz qar mak tu zus iz gơưv gruôz ntês kê. Chor chiêr đêx trâu gruôz hâuk mak tâu uô chiv chir ntưk đêx trâu gruôz hâuk, tsêr guôx tâu cxiv uô cov lax nziês, hur đu cov chor nôngs gruôz huôv tsar jông, cê taz por tênhv qơư iz ndis. Qơư nox thiêz jêk ntês kê trâu nôngs gruôz cux tâu uô huv đros, viv li niêv tix Sú chos nôngs gruôz huôv tsar thiêz hloz lox jông, tsik trâus cik cxuô zav caz moz.

Thâuv niêv tix Sú chor gruôz huôv tsar, tưz tsik zos muôs gruôz tuô uô grêix nox trâu ciêz đrôngs, niêv tix Sú chuôz zis tsênhv muôs chor gruôz nôngz trâu sơưr đơưk sâuv thax tsav thiêz cux taz por muôx txâuk gruôz trâu chuôz zis tu zus. Niêv tix Sú njuôk xav, kaz shông no zuôr khơưz huk chor jêk liêx zâu ntơưv tsêr chiê kriz đar thiêz yưv pênhr uô nzir tsêr guôx chiê tu zus nzir muôx 200 gơưv gruôz ntês kê chiê đâus mê nhuôv thiêz. Viv gruôz mak muôx tsiv gri kinh têr siêz đuô pir li tu zus chor tsiêx cxu lox thiêz kêiz ol; nhiêx txiêx chiê tu zus tsik tas ntâu thiêz cux zôngx ziv tu zus đuô.

Niêv  tix Sú Xênhv Thox hêik pâuz nzir: “Ntu zuôr txos cur vav tiêk cxuô cấp chinhr quyền paz tsar tov lok têx pênhr txêik chiê kriz uô cov đar đuô têx tsêr guôx chiê tu zus gruôz. Đros co, muôx cán bộ cxơưz  cxiz uô kôngz kruôz kriê kỹ thuật tu zus chor nôngs gruôz no cov jông đuô”.

Chênhr viv li mak niêv tix Sú ziv chuôz zis li tsưr ziv tu zus gruôz tưz paz tsik tsơưs trâu hâux lưv hlôngr yiêz đuô tsoz chos, tsiêx tu zus, paz muôx tâu têx hax huv tsơưr lươngv siêz. Đhâu co, tưz paz muôx tâu iz tsưr ziv uô nox yiêz chiê paz cxơưz cxiz chor hluôk nênhs moz siêz, sir jos uô nox đuô ciês ntơưv zuk thax tsav qơư nhoz.

Phênhv “Nôngx mênhx zuôr tsuv pâuz” hnuz no tsuôk xâuk li no xưz. Phênhv no zos Đaix nta suôz Việt Nam nhoz thax tsav faz Bắc uô. Đros muôx Tsênhv qơư cxơưz cxiz uô kôngz Têz qơưk đros paz uô./.

(Lầu Chia-Lik Thox cxêik nhênhv)