NÔNGX MÊNHX ZUÔR TSUV PÂUZ

Lênhx tuz hluôk Hmôngz sir jos uô bluô nux txix chos ntông nox txir

10 ntâu shông tror uô ntêx, pov tâu đêx ar ntơưv qơư nhoz huv đros chiê chos ntông nox txir viv li tix lâus tưz muôz tsoz txir thênhx caz Vinh, txir thênhx caz sành thiêz tsoz txir lưv tsiz zâu (lok zos txir nhãn) chox lok chos. Chor txir ntông no tưz hloz lox jông thiêz txir txir ntâu. Njiê chor vax txir ntông txi txir ntâu, tsik muôx lênhx tưs zuôr xar tâu tiêk ntu thâuv nhiv kruôr chos, tix lâus Sùng Diu Sì ziv chuôz zis njiz tsik tsơưs cêr txov xưk li chor txir thênhx caz trâus caz hmoz ruôr hiêv “đax blôngx, lưx chas”, txir lưv tsiz mak tsik zâu txi txir txơưv tiêk tơưs pax ntâu; qiv hơưv sik hlôngr cux uô trâu chor txir lưv tsiz zâu tơưs pax thiêz txi txir tsik jông. Tsik muôx ntâu chênhz zênhv, txux chi chiê tu têx txir ntông, taz sik pâuz tsênhz tiêk txir lưv tsiz zâu thiêz txir thênhx caz zos chor zav tsoz chos paz muôx tâu kinh têr siêz đuô têx zav tsoz chos txơưr, lok six huv đros trâu đêx ar ntơưv no, tix lâus tưz sir jos cơưv shâuv thiêz chos nzir chiê paz muôx tâu phênhv sâu truôx trâu chuôz zis.

Uô lơưr Hôiv Nôngx mênhx tỉnh li phongz yaox sik tưs: “Nôngx mênhx txơưx uô nox” thiêz “Huôv tsar kinh têr vax pak guôx thiêz vax jôngr”, tix lâus Sì tưz hêik chuôz zis thiêz cưr tix nênhx tsa sơưr đơưk nhoz hâur thax tsav qơư sir jos huôv tsar nzir thax tsav chos chor txir lưv tsiz zâu thiêz txir thênhx caz. Nriêr pâuz thiêz cơưv shâuv uô trơưk Hôiv đôngx tỉnh li Nghị quyết sôr 209-NQ/HĐND hâur chor jiês cơưv jêx jok, xar thiêz huyện, têx xor mông yax kriê lok “Sir zôngv têx tsênhv chêi huôv tsar kinh têr kôngz-jôngr nuv” hâur hâux lưv txêik pênhr nhiêx liv kik chiê huôv tsar, kriz đar uô nox chiê huôv tsar kinh têr lơưr yênhx thax tsav qơư thiêz têx hax huv uô kôngz nuv hur. Khov muôx Đảng, Têz qơưk têx tsênhv chêi cxơưz cxiz uô kinh têr huv cêr chêi, tsênhv chêi choz qênhx sir zôngv ar trâu nôngx mênhx thiêz zoz qơưx zuôr muôs hax huv ziv hnuz ziv ntâu viv li tix lâus  tưz hlôngr đuô tsưr ziv uô nox chiê chos ntông nox txir.

Tix lâus chuôz zis li tsưr ziv uô nox piz tâu uô txix shông 2003. Phênhv sâu xuz thơưx txix ntông nox txir tâu xar muôx 150 triệu đêiv iz shông viv li tsuôk txâuk chiê thêv mê njil trâu têx nhiêx kir txêik, nhiêx zuôr zuz ntông, qir zuôv thiêz thêv trâu chor nênhs lox tôngv, chuôz zis sir zôngv xưz. Đrâuv tu vax ntông nox txir, tix lâus chuôz zis tưz sir zôngv tas nro têx ar têz, ntus pak njêl, chos siz shơư ntâu zav tsoz chos chiê chos tsơưz, poz cưk uô zav nox trâu tu zus kêiz, ol, njêl. Txos nhiv no, tix lâus chuôz zis li tsưr ziv uô nox no tưz huôv tsar jông đros tas nro đar muôx 6 héc ta ntâu.

Txis shông 2014 tror lok no, chor nênhs zuôr têx txir lưv tsiz zâu thiêz txir thênhx caz chuôz ndê chôngz, viv li tix lâus Sì tưz sir jos nhênhz chơưv, nriêr pâuz, sir zôngv têx kỹ thuật yiêz jông trâu hâux lưv tu têx txir ntông cov huôv tsar jông đuô, tsik trâus caz hmoz tho nox, txi txir ntâu thiêz jông gâux đuô, paz trâu chuôz zis muôx tâu phênhv sâu siêz. Siêz tiv zix li shông 2016, chuôz zis sâu tâu muôx 1,6 tiv đêiv.

Đros têx chênhz zênhv thiêz têx uô tâu hêik tas sâur, tix lâus Sì cux paz trâu 20 ntâu ziv chuôz zis 1.000 ntâu tsoz zuz ntông tsiv gri muôx 13 triệu đêiv ntâu thiêz sir jos paz trâu lơưr lok têx tsưr ziv, kỹ thuật chos, tu têx ntông. Tiv zix, tix lâus chuôz zis tưz paz muôx hâux lưv uô truôx trâu 8 lox tôngv ntơưv qơư đros phênhv sâu 30 triệu đêiv iz lênhx nênhs iz shông; txos chêix sâu đê têx txir ntông mak tưz paz muôx hâux lưv uô trâu 30 lox tôngv ntơưv thax tsav qơư.

Khov muôx tsưr ziv huôv tsar kinh têr hợp tác xã mak chor ziv chuôz zis tưz pâuz sik paz, sik phêiz kênh chiê paz trâu têx chuôz zis txơưr đuô hâur jok lok: pênhr, zuz nôngz, chênhz zênhv, kỹ thuật chos thiêz tu têx ntông; sik đros huôv tsar kinh têr, txo grêk cêr yêiz pluôs thiêz paz trâu ntâu ziv chuôz zis txơưr đuô hâur jok hla đhâu cêr pluôs thiêz sir jos uô bluô nux…

Tưz tsik zos txơưx uô nox, tix lâus chuôz zis tsênhv tsik so uô ntêx hlo hâur uô lơưr Đảng, têz qơưk têx cêr chêi; sir jos yax kriê, hêik pêx xênhv sơưr đơưk hâur jok, hâur xar sir jos hlôngr yiêz đuô tsoz chos, tsiêx tu zus; phêiz kênh chênhz zênhv, paz trâu chor chuôz zis tsênhv txov nhêv chiê sik đros huôv tsar kinh têr, cov luz nênhx hlôngr yiêz thiêz truôx tuk jux juk. Ntâu shông sik lơưr liês tix lâus chuôz zis zos “Chuôz zis vênhx huôv”, “Chuôz zis txơưx uô nox” cấp tỉnh, cấp trung ương. Tiv zix shông 2020 nhiv kruôr đhâu, tix lâus Sùng Diu Sì tâu bâux xêir zos iz hâur 63 lênhx nênhs txơưx uô nox shông 2020.Tix lâus  chuôz zis li tsưr ziv uô nox nhiv no zos qơư trâu chôngz lênhx nênhs nhoz huyện Bắc Quang ndis shuôk, cơưv shâuv thiêz uô trơưk. Têx tsưr ziv uô nox li tix lâus Sùng Diu Sì tưz tsik zos uô bluô nux trâu zuk chuôz zis, xar hôiv mak tsênhv paz trâu côngz xưv cxiv tsa jêx jok yiêz ntơưv thax tsav qơư thiêz.

Phênhv “Nôngx mênhx zuôr tsuv pâuz” hnuz no tsuôk xâuk li no xưz. Phênhv no zos Đaix nta suôz Việt Nam thax tsav faz Bắc uô đros muôx Tsênhv qơư cxơưz cxiz uô kông Têz qơưk đros paz uô”./.

(Riê Lâux BT-Lik Thox cxêik nhênhv)