PHÊNHV: NÔNG MÊNHX ZUÔR TSUV PÂUZ

Lênhx hluôk Hmôngz moz siêz huôv tsar uô nox

Sir jos cơưv tas ntơưr lớp 9, Khày so ntơưr tror lok tsêr chiê paz niêv khưr uô liêx têz, taz sik zos khưr uô têx liêx têz xưz cux zuôr tsi txâuk nox, Khày tưz thor muk cơưv kho yêz meir ntơưv Tsênhv qơư huyện Mù Cang Chải. Shông 2008 Khày tror lok tsêr zuôr pox niêv, xênhz tuz ci, zus thiêz txoz cxơưx trâu 5 lênhx nênhs hâur chuôz zis, luz nênhx txov nhêv thiêz yeiz pluôs cux tsênhv njiz trâus hâur niêx shông. Đros trâu têx tsưr ziv cơưv tâu, Khày iz siêz muk kêr txeik tsêr nhiêx têz qơưk li pênhr lok krêz uô qơư kho yêz meir, xuz thơưx Khày tsuôk kho iz kro mê njik têx yêz meir, tov kaz no Khày cơưv shâuv kho hur si têx meir lêix têz, meir cơư ntông….trâu px têx xã nhoz jê iz ndis li: Xã Lao Chải, xã Khao Mang, xã Hồ Bốn…. Xav kror đruôz đraz iz luz hlik muôx phênhv sâu tâu txix 2,5-3 tsov đeiv, iz shông sâu tâu nhos 35-40 tsov đeiv.

Shông 2016, uô lơưr Hôiv nôngx mênhx xã Khao Mang phuôx tôngv têx phôngz yaox sik tưr nhiêv têz qơưk, hâur co, tsưv ziv txos cxiv uô têx hâux lưv huôv tsar kinh tế chuôz zis, Khày tưz qir huôv tsar tu zus 5 xuz mur zuôr jiz, xuz thơưx tsi tâu muôx tsưr ziv zus, cê zok nriêr, cơưv shâuv têx tsưr ziv huôv tsar tu zus thiêz tso zuôr jiz, uô li chas cov têx mur vav ntâu thiêz muôx jiz, mur tsi khiêr viv yeiz thiêz no….Khày tưz xar tơưv têx tsưr ziv jông thâuv zus mur nhoz ntus đêx Nậm Kim, nhiv no zos pak đêx tênhv tênhz Khao Mang. Thax tsav qơư co jông jav, muôx ntâu shôngz ntông, têx xuz mur tso hâur xuz jôngr muôx qơư vor thêir hur si, txơưv ntux zuôr yar thiêz lok nas li chas lok sik txos cheix ntux no, têx hnuz no njiv hênhr mur cux nhoz trơưr tsi khiêr thiêz tsi tas yêik têx mur muk trâu lưv thax tsav qơư txơưr đuô chiê zok nriêr pax trâu mur nzêik uô jiz, Khày chor mur ziv hnuz ziv vav ntâu thiêz txos nhiv no tưz muôx 30 ntâu xuz. Khày shir phaz heik, no tsênhv zos cheix ntux nas, tsi yuô muôx jiz, viv lok nas ntâu mur uô tsi tâu jiz, nzênh trâu hli 9, hli 10 mur zuôr tâu sâu jiz jiês 3 hâur shông, iz shông cur tso tâu 4 jiês jiz, iz jiês xav kror đruôz đraz tâu txix 45-50 lir jiz, iz lir muôs 120 cxênhz đeiv. Li ntơư, iz jiês tso jiz mur muôs tâu nhos 6 tsov đeiv, 4 jiês tso jiz mur muôs, sâu tâu txix 26 tsov đeiv iz shông, co zos iz phênhv sâu tâu truôx tuk tsi tas ntâu côngz đas jos thiêz tsưr ziv tror huôv tsar tu zus nzir, zos iz tsưr ziv huôv tsar kinh tế chuôz zis truôx tuk, paz cxuz cêr yeiz pluôs.

Khày heik pâuz nzir, tâu pox niêv, mê nhuôv paz đas jos, iz chas têx phênhv sâu tâu txix kho yêz thiêz zus mur tso jiz, Khày tsênhv uô nzir tâu 1,5 tênhr poz cưk, 2,5 tênhr blêx iz shông, xav trơưk li gri hâur ciêz đrôngs muôx phênhv sâu tâu 28 tsov đeiv. Xav kror đruôz đraz iz shông sâu tâu txix 90-120 tsov đeiv, têx phênhv sâu tâu no tsênhv tsơưs, viv Khày têx mur zus tsênhv tsơưs, tsi tâu huôv tsar tu zus ntâu thiêz Khày cux zuôr tror zus nzir cov vav ntâu xuz thiêz zus nzir keiz, buô chiê muôx nzir phênhv sâu tâu nhiêx txiêx, txoz cxơưx trâu têx tuz nhuôs muk cơưv cov tiêr ntâuz cơưv ntơưr. Co tsênhv tsênhv zos iz tsov iêr chi cax lok huôv tsar uô nox thiêz zos iz lênhx hluôk  nhoz têx sir jos hla đhâu cêr txov, car xar car uô, muôx tsưr ziv jông, uô tâu trơưk tsưr ziv xar. Muôx têx heik, no zos iz lênhx hluôk nênhs, chor nênhs qir têk huôv tsar uô nox, uô ntêx nyuôs hâur luôs hâux lưv huôv tsar kinh tế-XH, cxiv tsa jêx jok yiêz hâur ntu têz qơưk hlôngr yiêz nhiv no.

Tsôngv box….! Phênhv “Nôngx mênhx zuôr tsuv pâuz” hnuz no tsuôk muôx li no xưz. Phênhv no zos Đeix TNVN nhoz faz Tây Bắc uô đros trâu Tsênhv qơư cxiz kôngz têz qơưk paz max./.

                         (Vàng LanBT-Riê Lâux cxeik, nhênhv)