Iz cxiê tsưr ziv bax tsês chiê têx jâuz tâux, krâur trâu tsiêx nox hâur cheix ntux no

1.Vâuv kâuz têx jâuz tâux.

Vâuv kâuz zos tsưr ziv tsês chiê, bax têx jâuz tâux trâu tsiêx nox hâur  iz ntu ntêr.

-Têx jâuz tâux njuôz: 100 cir têx tâux chos lok sik tâux nưk tuôx nưk, car, blôngx poz cưk đhâu ntêik sâu tas, têx tâuv cuôz xênhz, njik blôngx vơưk kok ntông....

Hmôngr poz cưk lok sik têx hmôngr krâur 1/2-3 cir (tsi tuôx pưv, tsi nông....)

Njêr nox 0,5 cir.

-Bax khơưz têx kror, hnaz vâuv têx jâuz tâux thiêz têx chuôz zênhx uz no zuôr trâul txos.

Cux seiz yênhx thax tsav, yênhx chuôz zis ntơưv qơư mak muôx têx zôngv têx kror cxiv puôz xi măng lok sik kror ar khơưz lok sik hnaz chiê vâuv.

Kror vâuv têx jâuz tâux: Xeir têx qơư kruôr, siêz, tsi tênhr đêx, zôngx ziv mul lok thiêz nhoz jê qơư khi têx tsiêx. Kror vâuv têx jâuz tâux muôx têx khơưz uô khênhx, lok sik xưv phaz xưv mênhv.... Luz kror khơưz cux seiz muôx pê tsơưs tuk tsiêx thiêz iz tuk tsiêx nox bâuv li chas jâuz hâur iz hnuz. Taz sik, tsuv khơưz uô têx kror muôx têx lox đar ntiv, vâuv tâuk 300-400 cir jâuz tâux. Chênhr zos li co, khơưz uô iz luz kror vâuv cov txâuk têx jâuz tâux trâu tsiêx nox hâur 15-20 hnuz.

Têx chuôz zênhx zuôr trâul txos: Zôngv meir tsuôr jâuz tâux chiê tsuôr. Ntâuz tax, hnaz trâu jâuz, hnaz tax, vuôk...chiê vor thêir luz kror vâuv jâuz tâux co.

-Tsưr ziv vâuv:

Têx jâuz tâux lêis tâu lok, muôz tsuôr uô têx zưz zar ntêr xar muôx 2 zak têl, đhâu ntơư gra muk jiêz yar ntux cov mêx njik njưs tuôs (lok sik muôz jiêz uô ntêx thâuv tsi tâu tâu tsuôr). Thâuv têx jâuz tâux nông txix 65-70% mak txơưv jông chiê vâuv. Chiê taz por têx jâuz tâux thiêz hmôngr krâur, njêr tor tâu siz shơưk uô cê, tsuv muôz têx njêr đo tor shơư cov cxuô trâu chor hmôngr poz cưk, đhâu ntơư li gra đo shơư trâu chor tâux.

Hnaz vâuv:  Têx jâuz tâux đhâu thâuv tưz đo tor siz shơưk tâu, muôz tso trâu hâur hnaz vâuv ziv sei mak ziv jông, muôz tso iz cxênhx tuôz xar iz đok, niêk cov chênhr trâu. Tsưv ziv thâuv niêk mal niêk cov cxuô, iz ndis têx ntus thiêz câuv, đhâu co tror muôz iz cxênhx jâuz trâu tax thâuv tưs pur hnaz mak mav muôz hluô lok khi, jơưv kho trâu; đhâu uô tas li no sđ ndo njôngr sâu mênhx luz hnuz nhôngs vâuv, gra lok tsês trâu têx qơư kruôr, lax nziês, tsi chiê nak, caz uz no tho nox uô hiêv, ntuôs têx hnaz, zos tsi li mak chor jâuz tâux hâur hnaz zuôr trâus tuôx pưv, tsi jông tas.

Kror vâuv: Vêv xênhz, qêz suô hur si têx luz kror vâuv jâuz tâux uô ntêx thâuv zuôr gra têx jâuz tâux muk vâuv. Muôz kuôr blêx kruôr lok puô hur si, têx ntus mak muôz ntâuz tax, hnaz tax lok thêir cov ntov jông. Gra têx jâuz tâux lok vâuv cux uô xưk iz zav li muôz vâuv hâur hnaz, thâuv tưs pur kror mak sđ muôz iz cxênhx kuôr blêx lok vor saz sâuv tox trâu thiêz muôz têx ntâuz tax, hnaz tax vor thêir cov ntov, tsi chiê điv pa thiêz ntuz nas.

-Tsưr ziv sir zôngv: Đhâu vâuv tâu iz luz hlik muôx têx jông muôz trâu tsiêx nox. Hnuz xuz thơưx tsuv muôz tsơưs mê njik trâu tsiêx nox, đhâu co mav iz hnuz muôz ntâu jux juk thiêz txos hnuz tiv 3-4 li muôz trâu nox txâuk. Nhux, tưv 7-12 cir iz tus iz hnuz; têx nhuôv nhux nhuôv tưv 4-7 cir iz tus iz hnuz. Iz chas co muôz trâu nox nzir têx jâuz tâux nhôngk thiêz kuôr blêx./.

(Thanh Thủy-Riê Lâux cxeik, nhênhv)