Phênhv Nôngx mênhx zuôr tsuv pâuz

“Gra siêz tsôngv pox niêv li vax huôv, uô tsưr kinh tế thôngz đhâu sik côngv têk huôv tsar uô nox, zuôr muôs têx tsax zos pox niêv uô tsưr” ntơưv tỉnh Sơn La

 “Nhà nông cần biết”

Tsôngv box..... ! Hâur 2 phênhv nôngx mênhx zuôr tsuv pâuz uô ntêx,  pêz tưz xa txos sđ mnôngs lok dưv anr, tsoz tsax li têx jông thiêz têx pâuz tâu lok tsax li cêr huôv hloz lox, tsưr ziv uô ar bax chos.

Phênhv nôngx mênhx zuôr tsuv pâuz hnuz no, tror xa txos sđ mnôngs lok sâuv têx uô tâu yênhx côngz thiêz piêr kriê tsưr ziv tu, zuôv qir, nyuô yiz têx câuk li chas cov huv đros, huôv jông, lox siz luôs. Zâuv sđ đros mnôngs:

Nhạc cắt

Heik kriê lok luz nênhx têx hlôngr yiêz txix chos, tu tsoz tsax

Txix iz chuôz zis tsênhv yuôr ntâu txov nhêv, niêv lâuk Quách Thị Tuyến thiêz Ngần Văn Định, nhoz xã Liên Hòa, huyện Vân Hồ, tỉnh Sơn La luz nênhx tưz hlôngr yiêz li chas txix chos, tu têx tsax?

Niêv lâuk Quách Thị Tuyến thiêz tix lâus Ngần Văn Định gơưk 2 niêv txir xênhz thiêz hloz lox nhoz suôv qơư txov nhêv hâur xã Liên Hòa, huyện Vân Hồ, tỉnh Sơn La. Thâuv ntêx, niêv lâuk Tuyến 2 niêv txir thiêz tsôngv px nhoz no tsuôk pâuz chos kok ntông, iz shông xav kror đruôz đraz sâu tâu tưz tsi tâu muôx 20 tsov đeiv iz ha, thâuv tưs mor cux tsi txâuk nox.

Shông 2017, niêv lâuk 2 niêv txir tưz quyết tinhv chos siv 2 cxênhz xưv phaz têz tsax sâuv têx ar liêx têz chos poz cưk, kok ntông. Đhâu iz shông chos siv, niêv lâuk 2 niêv txir txiêr lơưs sâu tâu 180-200 cir tsax kruôr, gri muôs xav kror đruôz đraz 40 cxênhz đeiv iz cir, sâu tâu 40 tsov đeiv, ntâu đuô 4 bâus pir li chos poz cưk, kok ntông. Đhâu co, niêv lâuk Tuyến tưz tâu Công ty Vinafi cir hux thôngx muk uô hâux lưv trâu công ty, yax kriê, hu zâuv tsôngv px đros chos thiêz cir hux thôngx muôs têx tsax kruôr.

Shông 2019, dưv anr GREAT chơưv paz pênhr chiê uô dưv anr “gra siêz pox niêv li vax huôv, chei uô tsưr thiêz qơư sơưr thôngz đhâu sik côngv têk huôv tsar uô nox thiêz zuôr muôs têx tsax zos pox niêv uô tsưr” hâur thax tsav huyện Mộc Châu thiêz huyện Vân Hồ, muôx chor nênhs sik đros hux jos zos Công ty Vinafi, Chi cục tsêz chos thiêz por hưv đrox tsuôs tỉnh Sơn La đros uô. Niêv lâuk 2 niêv txir tưz muôz nzir iz ha ar liêx têz chos poz cưk, kok ntông hlôngr chos tsax, iz shông txiêr lơưk sâu 5 fâuv, iz fâuv tâu nhos 600 cir tsax kruôr, sâu tâu muôx 220 tsov đeiv đhâu yưx tas têx nhiêx txiêx ntiêr nênhs txiêr lơưk, tu têx tsax. Đros trâu chuôz tsar nzir phênhv sâu tâu txix chos tsax, niêv lâuk 2 niêv txir tưz cxiv kho tâux vax tsêr jông đros luôs nhoz, zuôr tâu yêz cheix, zuôr tâu ar nhoz. Nhiv no niêv lâuk 2 niêv txir khav tinhv, chos tsax hlôngr têx poz cưk, kok ntông zos niêv lâuk Tuyến 2 niêv txir iz tsưr ziv jông lok huôv tsar uô nox.

Nhạc cắt

          Tsôngv box…! Sđ tsuv tsưv ziv txos têx tsưr ziv tsoz phưz, zuôv qir, nyuô yiz iz cxiê têx câuk mok.

Lok sâuv tsoz phưz: Đhâu thâuv chos tas tâu 20 hnuz tror zar sâuv, sđ muôz hlâu lok sik đaz tsi têx ndơưk khơưz iz ndis luz hâur pâuk cov ar nxênhr, đoz nthuô têx đrox hâur liêx têz chos tsax, zuôv qir cxiz trâu cov hloz lox sei. Thâuv txiêr lơưk têx tsax tas, tsuv nthuô đoz, luôx hur si đrox uz no. Zos tu jông mak txix fâuv tiv 3 tror zar sâuv, zuôr tsi yuô muôx đrox. Tsuv ndơưk khơưz têx ar iz ndis hâur pâuk tsax thiêz đruôz đraz 2 hax chos tsax ntơư cov têx ar nxênhr. Tsoz tsax iz shông muôx têx txiêr lơưk 4-5 fâuv thiêz hâur pâuk chiêx tâuk ntêr txix 7-10 shông.

Lok sâuv tsưr ziv zuôv qir trâu têx tsoz tsax nhiv kruôr chos: Muôz 1,5 tênhr hmôngr jêz siz fmông trâu iz ha, fmông qir pur ntiê trâu saz sâuv tox uô ntêx thâuv zuôr lêix jiês iz; fmông qir tsiêx cxu puô 10 tênhr iz ha, fmông pur ntiê trâu hâur caz zuôr chos tsax; fmông qir cxiz 400 cir NPK đhâu 20-30 hnuz chos tas (đhâu thâuv tsax tuôx cxix ). Fmông qir trâu thâuv têx ar têz nông, zos ar kruôr mak sđ tsuv zưs đêx trâu, zôngv meir lok sik khơưz cưx 2 saz hax toz xar iz đok, kuôk đêz hâur pâuk cux iz zav li heik co, đhâu ntơư muôz qir fmông pur ntiê trâu hâur cưx, tsi tâu muôz qir fmông, por sâuv têx ar têz.

Tsax đhâu txiêr lơưk tas fâuv iz, sđ fmông 300 cir qir NPK iz ha; đhâu txiêr lơưk tas fâuv tiv 2, fmông qir NPK 400 cir iz ha; đhâu txiêr lơưk tas fâuv tiv 3 zos fmông 500 cir qir NPK iz ha. Viv no zos tsoz chos txiêr lơưk sâu lur hnuz nhôngs, viv li đhâu ciês lơưk sâu tas 1-2 hnuz, sđ tsuv fmông qir trâu chiê têx tsax hloz lox sei thiêz jông. Sđ fmông qir trơưk li tsưr ziv, ndơưk khơưz têx ar iz ndis tsoz tsax, tso qir trâu, đhâu ntơư tror muôz ar phôngz. 

Lok sâuv txiêr nyuô yiz têx câuk: Chos tsax mak sđ tsuv chos taz por 28.600 tsoz iz ha; iz hax kuôk iz hax 3 đok; iz tsoz kuôk iz tsoz xar 2 đok. Đhâu thâuv têx tsoz tsax tưz hlar tuôx câuk tâu (txix 15-20 hnuz), mak sđ qênhz shuôs, txiêr nyuô yiz iz cxiê têx câuk mok thiêz gra muk chos nzir trâu têx tsoz tsi chiêx, tuôs tas ntơư.

 Tsênhv njiêz têx sđ zuôr tsuv pâuz lok “Gra siêz tsôngv pox niêv li vax huôv, chei uô tsưr kinh tế thiêz qơư sơưr thôngz đhâu sik côngv têk huôv tsar uô nox uô hnar thiêz zuôr muôs têx tsax zos pox niêv uô tsưr” ntơưv Sơn La tsuôk muôx li no xưz. Phênhv no zos Đeix nta suôz VN nhoz faz Tây Bắc đros Chi cục tsêz chos thiêz por hưv đrox tsuôs tỉnh Sơn La uô, muôx Chính phủ têz qơưk Úc dưv anr GREAT paz max./.

(Bích Thủy-Riê Lâux cxeik, nhênhv)