Tsưr ziv tu zus kêiz tso hâur vax

1. Cxiv uô qơư  tu zus

Thâuv tu zus kêiz tso vax lơưr tsưr ziv yiêz, chiê cxiv uô tâu qơư tu zus jông, huv đros mak pox nhuôs tsuv xêir tsov uô trâu ntơưv têx qơưk tsik uô kôngz uz no, muôx ntâu ntông vor. Đuô li, hâur guôx tsuv chiê nzir têx zav đrox njuôz chiê uô zav nox trâu tsiêx cxu. Zos uô tâu mak tsuv yưv pênhr uô qơư trâu đêx hâuk thiêz zav nox trâu kêiz.

Thax tsav qơư tso kêiz zus tsuv lox đar cov kêiz zôngx ziv đhiê muk lok, zok nriêr zav nox. Xav luz đraz mak tsuv đar txix 0,5 txos 1 thiêr ndis iz tuk kêiz.

Xưk li nhiv no uô tsêr guôx tu zus, qơư  tu zus tsuv zôngx ziv tso đêx ntưk muk, tiêx, tsik muôx têx vuôz tsuôz, cuô đêx tâur ntâu, sâu khơưk têx plâuz kêi tsik so pôngz sâuv thax tsav qơư tu zus co. Qơư tu zus tsuv tâu thêir xor ntov jông cov kêiz tơưv tsik tâu trâu saz đrâuv thiêz tsik trâus têx tsiêx kuk tov nox.

2. Xêir nôngz kêi chiê tu zus tso vax

- Tu zus kêiz lơưr tsưr ziv muôs grêix: Xêir zav nôngz kêix Tàu đax, kêiz Đông Tảo, kêiz Nòi, kêiz Tam Hoàng, kêiz Lương Phượng, kêiz Gà Hồ, kêiz txuôv…

- Tu zus kêiz lơưr tsưr ziv muôs kê: Xêir chor nôngz kêiz ntês ntâu kê li kêiz Tàu đax, kêiz Tam Hoàng, kêiz BT1, kêiz Ri…

* Xêir chor mê nhuôv kêiz nôngz:

- Xêir tsov chor mê nhuôv kêiz nôngz ziv lox siz luôs ziv jông.

- Xêir tsov chor mê nhuôv kêiz sêi đrơưv, kror muôs pov cêr jông, plaz bưk jông, car tơư lox.

- Tsik xêir chor mê nhuôv kêiz co tơư kruôr, câuk ndâux khâuk, co tơư lêv, tsik ndax, tsik muôx plâuz vor luz plaz, tik kêiz tsik jông….

* Xêir kêiz ntês kê đâus uô nôngz:

- Xêir chor kêiz lox hnhar cir cov huv đros, tsik zâu hênhr, cux tsik lox hênhr, thâuv muôx 20 ciêz hnuz nhôngs muôx 1,6-1,7 cir mak jông tiv zix.

- Tâuz hâu zâu, câuk ndâux lur siz luôs, njas lox, liêz plôngs.

- Kror muôs pov cêr jông, plâuz bưk jông puôz trâu luz chêr, plaz huôv tsar jông.

3. Tsưr ziv tsoz phưz tu zus kêiz.

- Nzuôr têx têik trâu đêx hâuk, zav nox cov hur si, sêiz shuôk jông chor kêiz lok nox hâuk, muk lok, zos pov tuk kêiz tưs tsik chuk mak tsuv muôz cêv kuôk ciês chiê sêiz shuôk.

- Tiv chor kêiz zus tso vax no tsik so hâuk đêx thâuv nox, viv li tsuv chiê qơư trâu đêx hâuk thiêz qơư trâu krâur nox nhoz siz jê chiê kêiz hâuk tâu đêx cxix cxuô mak tsik hâuk tâu têx đêx tsik hur hâur vax.

- Zos tiêk kêiz tu zus muôs grêix mak tsik thav txiêr têx câuk ndâux. Đros chor kêiz zus ntês kê chiê chor kêiz tsik siz tos ntâu mak tsuv muôz câuk ndâux txiêr cov tsik njê thiêz siz tos tsik tâu trâu ciêz tiv 6-7.

4. Zav nox trâu kêiz

- Tsik muôz trâu kêiz nox têx zav nox tưz tuôx pưv, tsik hur.

- Zuôr sir zôngv tâu zav nox công nghiệp lok sik têx zav muôx hâur công kôngz nuv, uô chak cov taz por muôx txâuk cxuô zav: Năng lượng, đạm, tsơưr khoangr thiêz vitamine.

- Đros zus kêiz tso vax mak tsơưr khoangr thiêz vitamine tsik zov chênhr li tu zus kêiz cơư hâur guôx, viv chor kêiz zuôr chiv chir zok nriêr nox trơưk zuk luz chêr li zoz qơưx.

- Đêx hâuk tsuv hur si thiêz muôx txâuk trâu kêiz hâuk, kêiz zuôr nhoz ntêr đuô zos muôx tsik txâuk zav nox đuô muôx tsik txâuk đêx hâuk.

5. Vêv xênhz phax tar caz moz

- Vêv xênhz phax tar caz moz zos vênhv thix tsuv tâu uô, taz por “Nox hur, nhoz hur, hâuk hur”. Tsêr guôx tsuv hur si, kruôr krơưr, tsik chiê muôx đêx tâur ntâu trâu hâur qơư tu zus kêiz.

- Kriz uô jông cxax yuôx vắc xin phax moz lơưr six hơưv ntơưv yênhx thax tsav qơư. Đuô li zôngv kháng sinh chiê phax tar iz cxiê zav caz moz, tiv zix đros têx kêiz tso vax mak tsuv phax tar jông moz njôngk nhoz têx kêi thâuv tso trâu hâur vax thiêz chiê kêiz nhoz hâur ar.

- Hâur ntu kêiz ntês kê, tsuôk zôngv yuôx kháng sinh trâu kêiz thâuv kêiz trâus moz. Đhâu 6 luz hli ntês co, tsuv phax tar nzir moz thox plaz, đôngs nyar, Gumboro trâu chor pox kêiz./.

(Đức Anh-Lik Thox cxêik nhênhv)