Tsuv muôx liv trâu chor pêx xênhv muôz ar chos ntông cao su nhoz Lai Châu

        Huyện ntus đriv Phong Thổ, tỉnh Lai Châu nhiv no muôx 1.500 ntâu ha ntông cao su ntơưv chor xã Mường So, Khổng Lào, Hoang Thèn thiêz Nậm Xe tsênhv taz tov tso cuô mik. Shông 2019, 1.200 ntâu chuôz zis pêx xênhv muôz ar chos cao su ntơưv qơư tưz uô tiêr têx hâux lưv cir ntâuz ntơưr muôz ar trâu Công ty Cao su Lai Châu thiêz tâu sơưv 10% gri xiv huv txix thâuv co txos nhiv no.

       Zơưv Đèo Văn Dưng, nhoz jok Tây An, xã Mường So heik: Têx ar muôz chos cao su phênhv ntâu zos chor liêx têz uô tsi jông kôngz. Thiêz nhiv no tsôngv box tưz muôx phênhv sâu tâu truôx txix têx cuô mik cao su hâur niêx shông, tsôngv pêx xênhv muôx luz nênhx truôx tuk jux juk. Công ty cux khênhr sik thav đros nênhs lox tông, chiê đơưk têx phiv liv, thiêz yax kriê nênhs lox tôngv truôx siêz huôv tsar uô nox: “Công ty sik thav tsênhz mênhx đros nênhs lox tôngv, txix muôz ar txos trâu tâu sơưv têx chei, nhiêx txiêx. Tsôngv box jok Tây An heik taz thiêz hâur xã Mường So cux iz zav li chor xã saz đrâuv heik cxuô, uô liêx têz nhiv no ntơưv jok Tây An muôx 25 chuôz zis muôz ar chos ntông cao su, tưz muôx 30 lênhx nênhs uô công nhân. Công ty cux tưz muôz jông six hơưv lok sâuv hâux lưv uô trâu tsôngv box, sơưr đơưk lok six shir phaz thiêz jông siêz”.

        Trơưk li têx lênhx hlôngr njêx muôs Công ty Cao su Lai Châu II, nhiv no tas nro taz viv 6.500 ntâu ha ntông cao su ntơưv 14 xã, thị trấn hâur 3 huyện Nậm nhùn, Mường Tè thiêz Sìn Hồ tưz tâu cir ntơưr chos luk txix zuôr xar 1.500 hux thôngx. Chiê tsôngv box cxuô heir nênhs ntơưv qơư tso siêz muôz ar trâu công ty thiêz đros uô têx nuv co ntêr, chor taz viv chos cao su tsuv muôz cêr njênhs njôngr trâu tsôngv pêx xênhv. Co cux zos qir tiv taz viv huôv tsar uô nox, lax luôv hâur têx shông đhâu thâuv tưs tưz truôx tuk, trơưk tsưr ziv.

        Zơưv Nguyễn Hữu Phước, Phưv Tổng Giám đốc Công ty Lai Châu II heik pâuz: Uô ntêx thâuv muôz 10% têx gri xiv huv trâu sơưr đơưk, Công ty khênhr sik thav đros nênhs lox tôngv, chuôz zis muôz ar têz chos ntông cao su. Iz chas ntơư, hux jos đros hâu nov cxuô xã heik tsênhz mênhx têx mông zuôr trâul txos ntơưv Ủy ban xã li qơư uô hâux lưv chiê pêx xênhv pâuz tsênhz. Txix shông 2018 txos nhiv no, công ty tưz muôz tâu 15 tyv đeiv nhiêx trâu pêx xênhv, hâur co shông 2022 thêv tas 7 tyv đeiv ntâu.

        Phênhv ntâu chor ar têz ntông cao su nhoz Lai Châu nhiv no puôr lênhx tâu tso cuô mik. Chor công ty cux hla đhâu ntu phiv liv, iz zav li cuô mik cao su tsi tâu gri…. Txơưv li ntơư, taz sik nhoz iz cxiê thax tsav chos cao su nhiv no pêx xênhv cux tsik tâu cir ntơưr hux thôngx đros têx công ty; thâuv tsi tâu muôz đuô ntơưr côngk nhav sir zôngv ar. Co zos qir tiv uô yênhx puô ha cao su hâur thax tsav tsênhv txos cheix tso cuô mik, taz sik pêx xênhv tsi khênhr tso têx ntông cuô mik cao su. Zơưv Bùi Thanh Tâm, Tổng giám đốc Công ty Cao su Lai Châu heik pâuz: Txix shông 2019 txos nhiv no, shông tưs công ty cux muôz nhiêx thêv trâu pêx xênhv muôz ar chos cao su trơưk cui tinhv. Taz sik, nhiv no cux tsênhv njiz trâul phiv liv thâuv 140 ha ntâu cao su hâur thax tsav qơư kis huyện Sìn Hồ, pêx xênhv tsi khênhr tso têx ntông cuô mik. Têx li heik co cux uô ruôr hiêv txos công ty cêr huôv tsar uô nox, lax luôv cux iz zav li nênhs lox tôngv luz nênhx: “Têx li heik sâuv tsi zos viv li chas, zos nhiv no uô tsi tâu tâu tiêr ntâuz ntơưr xưz. Nhiv nor muôx 2 kro chênhr, công ty tsuv sik thav đros pêx xênhv, muôz 10% gri xiv huv trâu pêx xênhv thiêz uô cov tiêr têx ntâuz ntơưr trơưk chei têz qơưk. Công ty heik Ủy ban huyện chiê uô li chas nzor muôx lênhx nênhs lês uô luôs hâux lưv sik đros đơưk têx phiv liv lok ar têz. Chor nênhs uô hâux lưv co muôx txix nênhs hâur huyện txos hâur xã thiêz công ty cux zuôr tso lênhx nênhs đros cxaz chuôz, thâuv ntơư li uô tâu hâux lưv thiêz đơưk tâu têx phiv liv li heik sâuv”.

        Lai Châu zos qơư chos ntâu ntông cao su đuô hur si hâur thax tsav faz Bắc, zos muôx 3 công ty, 13 cxênhz ha cao su. Chiê uô truôx jông hâux lưv tsoz phưz thiêz krêz sâu têx cuô mik, chor công ty tưz xeir zuôr 2.500 ntâu lênhx lox tôngv ntơưv qơư tuôx uô hâux lưv ntơưv têx qơư tsiv uô, tso cuô mik cao su. Đros trâu yênhx puô ha cao su tsi tâu tâu uô tiêr têx ntâuz ntơưr li heik sâuv, tsi tiêk uô tuôr thênhv txos chor công ty  luôs hâux lưv huôv tsar uô thiêz uô tuôr thênhv tsi jông txos pêx xênhv phênhv sâu tâu hâur luz nênhx. Chiê muôx liv trâu chor pêx xênhv muôz ar têz chos cao su, nhiv no chor công ty cao su hâur thax tsav tưz thiêz tsênhv sir jos fuô uô ntâu tsưr ziv, chiê paz pêx xênhv cir tâu ntâuz ntơưr hux thôngx. Co zos qơư chiê pêx xênhv muôz ar chos cao su nzor tâu sơưv 10% gri têx xiv huv, muôx phênhv sâu tâu, luz nênhx truôx tuk tsâu sor./.

(Khắc Kiên-Riê Lâux cxeik, nhênhv)

Phênhv sêiz car por vêv jôngr

        Cui tênhv nus xênhv bê, qơư nhoz, sôr tênhv nênhs pov muôx hluôr tơưl cuz tox cuz jôngr chiê sâu trâu hâur ntâuz ntơưr puôk huv zos cêr chêi têz qơưk têx cui ntênhv?

         Grê 10 Bôv Kôngz nuv huôv tsar jêx jok li Thông tư sôr 25/2019/TT-BNNPTNT hnuz 27 hli 12 shông 2019 cui tênhv lok phax cuz tuô cuz jôngr cui tênhv li đrav kaz:

        Nênhs tâu cui tênhv sêiz jor lơưr cui tênhv ntơưv ntu 1 Grê 8 Thông tư sôr 25/2019/TT-BNNPTNT muôx jênhv vưv:

         Sêiz kaz jông xor mông cấp njuôk xav cuz tox cuz jôngr, xor mông têx qơư cuz tox cuz jôngr nzor txix Cục Kiểm lâm li têx đuôz vệ tinh sâuv website, cổng thôngz mông điện tử hêik trâu kiểm lâm sêiz car thax tsav lok sik lưx lươngv por veve jôngr chiê qênhz yuôx, xav jênhv;

         Txêik jênhv xor mông lok côngz xưv phax cuz  tuô cuz jôngr thiêz pêx xênhv li têx xor mông hêik pâuz lok cuz tox cuz jôngr;

         Thâuv txêik jênhv têx xor mông hêik pâuz cuz tox cuz jôngr, nênhs txêik xor mông tsuv hêik pâuz tsênhz lênhx thiêz sâu trâu hâur ntâuz ntơưr têx xor mông li đrav kaz: Xênhv, bê, qơư nhoz, sôr tênhv (zos muôx) nênhs hêik pâuz lok cuz tox cuz jôngr; qơư, six hơưv muôx yưv cuz tox cuz jôngr; têx xor mông lok hluôr tơưl cuz jôngr li: chor jôngr trâus cuz, thax tsav jôngr trâus chis cuz, hluôr tơưl zôngx ziv txêik cuz, uô phiv liv txos qơư pêx xênhv nhoz thiêz têx xor mông txơưr đuô cik txos hluôr tơưl chis cuz; thỗng xcxix, hêik pâuz ciêx têx xông txêik tâu lơưr Chinhr phuv li Nghị định sôr 156/2018/NĐ-Cphnuz 16 hli 11 shông 2018 li cui tênhv tsênhz mênhx uô lơưr Chêi jôngr nuv li iz cxiê grê (lơưr no sâu zor Nghị định 156/2018/NĐ-CP) cui tênhv: Nênhs pov muôx cuz  tox cuz jôngr tsuv txix ntâu tsưr ziv hêik pâuz ciês muôx cuz tox cuz jôngr trâu sơưr đơưk thiêz iz lok sik iz cxiê taz viv đrav kaz no pâuz, zos: Tsưr jôngr; đôiv phax cuz thiêz tuô cuz jôngr jê tiv zix; cơ quan kiểm lâm lok sik cơ quan Cảnh sát phax cuz, tuô cuz thiêz chơưv paz jê tiv zix; chinhr quyền ntơưv qơư lok sik cơ quan Công an, Quân đôiv jê tiv zix.

Nhạc cắt

          Hâux lưv xưv lik xor mông hêik pâuz muôx cuz tox cuz jôngr uô lơưr cui tênhv ntơưv ntu 2 Grê 51 Nghị định sôr 156/2018/NĐ-CP cui tênhv: “Cơ quan, taz viv cui tênhv ntơưv ntu 1 Grê 51 Nghị định sôr 156/2018/NĐ-CP thâuv txêik tâu xor mông hêik pâuz lok cuz tox cuz jôngr sâuv thax tsav tâu phêiz côngz sêiz car tsuv sêi đrơưv huiz tôngv lưx lươngv, chuôz zênhx tuôx tsưr tsix tuô hluôr tơưl cuz tox cuz jôngr, thôngx cxix hêik trâu têx cơ quan, taz viv pâuz chiê paz tuô hluôr tơưl cuz tox cuz jôngr; zos tiêk muôx cuz tox cuz jôngr đrâuv thax tsav zuk tâu phêiz côngz sêiz car mak đhâu thâuv txêik tâu xor mông hêik pâuz tsuv txix ntâu tsưr ziv sêi đrơưv hêik trâu têx cơ quan, taz viv sêiz car sâuv thax tsav muôx yưv cuz tox cuz jôngr pâuz chiê xưv lik thiêz cxaz chuôz tuô hluôr tơưl chis cuz jôngr. Khov trâu qênhx shênhx tsênhv tsênhz ntơưv thax tsav qơư, Ủy ban cấp tỉnh tso tơưv cêr tsưr ziv jênhv, xưv lik xor mông cuz tox cuz jôngr nhoz yênhx câó huv đros trâu yênhx thax tsav qơư./.

(Tuyết Lan-Lik Thox cxêik nhênhv)