Tsaz yênhx nta suôz luk Hmôngz hnuz 23-05-2023
Thứ ba, 15:26, 23/05/2023 VOVTB VOVTB
Tsaz yênhx nta suôz luk Hmôngz hnuz 23-05-2023

Yên  Bái sir jos uô “vắc xin sôr” phax tar nziêk đas đhâu sâuv mạng

       Niêv tuix Hoàng Thị N., nhoz huyện Lục Yên (Yên Bái) xar muôx tâu iz kror nhiêx 200 triệu đêiv chiê txoz cxơưx trâu zuk kror hâux lưv. Viv li chiê zôngx ziv thiêz txêik nhiêx tâu sêi, niêv tix tưz zok nriêr txêik nhiêx đhâu sâuv mạng. Đhâu nriêr pâuz, niêv tix N. tâu hêik pâuz cov nus thiêz txêik đhâu “Sàn giao dịch ntiêx têz” đros muôx “tập đoàn Á Châu” sêiz car thiêz txix no niêv tix N. tưz trâus chor nênhs fêv nziêk đas.

        Tsênhv tsênhz, chiê txêik tâu nhiêx, niêv tix N. tưz tâu hêik cov cài kror aap co lơưr chor nênhs muôz kir txêik nhiêx li zoz qơưx thiêz hêik pâuz têx xor mông lok zuk trâu lơưr pâuz; đhâu co chor nênhs nziêk đas co xa trâu niêv tix têx kror tsik muôx tsênhz tiês trâu hâur aap nhiv kruôr cài tâu thiêz đăngk cir chor nhiêx muôx 400 triệu đêiv; lơưr co kho đuô niêv tix kror nhiêx kir txêik txix 200 triệu đêiv ndê 400 triệu đêiv thiêz cxêik đuôz xa trâu niêv tix sêiz. Thâuv nus txos mak chor nênhs co hêik cov niêv tix tsuv muôz thêv muôx 200 triệu đêiv nhiêx uô ntêx trâu hâur tài khoản chiê tâu txo grêk tsơưs, thiêz thêv têx nhiêx liv…

        Niêv tix N. uô trơưk têx hêik kriê co thiêz trâus pôngz plox lơưv chor nhiêx muôx zuôr xar 1 tiv đêiv taz sik cux thâu tsik tâu kror nhiêx kir txêik tưr hlo… Niêv tix thor cov tâu paz thiêz muôx nênhs têz trâu niêv tix tiêk zos nênhs muôx txơưx jênhv hâur “Tập đoàn” chiê paz trâu chor nênhs kir txêik đơưk kho têx phiv liv. Chor nênhs no hêik cov niêv tix thêv nzir nhiêx chiê kho đuô aap cov jông đuô xưz, tsik yuôr kror tsưr ziv tưs lơưv. Chiê tror sir jos nriêr cov tâu chor nhiêx tưz trâus pôngz plox, Niêv tix N. tưz muôs vax tsêr thiêz kir txêik cưr tix nênhx tsa sơưr đơưk chiê muôz trâu chor nênhs co. Txos thâuv vax tsêr tưz muôs tas, kir txêik tsik tâu kror tưs nzir chiê uô trơưk chor nênhs co hêik kriê, mak cux zos thâuv niêv tix N. tưz  trâus pôngz plox lơưv 2 tiv đêiv ntâu hâur iz ntu lur thiêz cux hu tsik tâu trâu lênhx nênhs tưs hâur “Tập đoàn” hlo lơưv.

          Pos Vũ Thị X., iz lênhx canr bôv so lâul nhoz phường Pú Trạng, thị xar Nghĩa Lộ (Yên Bái) cux zos iz lênhx nênhs trâus nziêk đas. Pos puz pâuz kuôk no tsik ntêr, pos txêik tâu iz lênhx nênhs tiêk nhoz Bôv Thôngz mông thiêz Yax mông hu tênhv hêik tiêk, pos tuk sôr căn cước công dân tsênhv tâu zôngv chiê đăngk cir trâu iz tuk sôr tênhv hu muk nziêk đas lok six chôngz lênhx nênhs. Lơưr co, lênhx nênhs hu tênhv tuôx hêik tiêk zuôr txuôk tênhv trâu cơ quan Công an chiê pos X. hêik trâu Công an pâuz. Đhâu txuôk tâu tênhv, pos X tâu hêik cov muk hâur têx qơưk ntov thiêz tsik khênhr lênhx tưs pâuz, chiê hêik pâuz xor mông thiêz uô têx ntâuz ntơưr trơưk chor nênhs co hêik kriê. Hmôngr jông pos X. tuk nhuôv nxêik lok txos: “Lơưr hêik trâu cur tiêk muôx nênhs gra cur têx ntâuz ntơưr muk nziêk đas trâu cxuô kror qơư, tsuv hêik têx xor mông trâu công an pâuz thiêx zuôr tir tar tâu. Tsênhv taz tov hu tênhv thiêz hêik kriê têx xor mông chêk tuk nhuôv nxêik lok hêik tiêk lơưr nziêk đas xưz, cur thiêx li tso tsês”.

         Niêv tix N. thiêz pos X. nhiv kruôr zos oz hâur lok six chôngz lênhx nênhs nhoz Yên Bái trâus chor nênhs fêv nziêk đas đhâu sâuv mạng hâur ntu đhâu.

        Xav txix shông 2022 txos nhiv no, Yên Bái pov muôx 21 txuz trâus nziêk đas đhâu sir zôngv công nghệ siêz, chor nhiêx trâus nziêk đas zos 2,6 tiv đêiv ntâu. Taz sik no nhiv kruôr zos chor nênhs muôx ntâuz ntơưr xa tuôx trâu Cơ quan Công an, hok tsênhz tiês mak tsênhv muôx chôngz đuô tiv muôx chôngz lênhx nênhs trâus nziêk đas, taz sik tsik hêik pâuz.

         Thượng tá Hoàng Văn Tuân, Phưv Trưởng phòng An ninh mạng thiêz Phòng phax tar nênhs phav cxâuv sir zôngv công nghệ siêz-Công an tỉnh Yên Bái puz pâuz: Tiv pêx xênhv pâuz tsik tâu tsênhz lok sik tsik uô jông sêiz shuôk, uô trơưk chor nganhx muôx vax huôv hêik pâuz; iz cxiê lênhx nênhs nhiv kruôr sir zôngv mạng xar hôiv, tsênhv pâuz tsik tâu cxix cxuô…

        Hok hâux lưv tsav txênhz phax tar chor nênhs fêv no mak cux tsênhv yuôr ntâu kror phiv liv. Thượng tá Tuân hêik: “Pêx xênhv tsuv tsik so sêiz shuôk jông têx tsênhv njiêz yax kriê lok chor nênhs fêv têx tsưr ziv nziêk đas sâuv têx chuôz zênhx thôngz xor mông, chor zalo ngaz tuk, lưx lươngv Công an chor trang mạng chiê pâuz tsênhz đuô, phax tar tâu jông chor nênhs fêv têx tsưr ziv nziêk đas. Tsik njênhs chor nênhs zuk pâuz đhâu sâuv mạng lok sik têx xor mông chor nênhs co hêik pâuz mak tsik muôx têx tsênhz mênhx tưs. Tsik hêik trâu chor nênhs tsik muôx txơưx jênhv pâuz têx xor mông lok zuk, tsik muôz zuk kror tài khoản zênhx hangx trâu lênhx tưs hlo”.

          Nhiv no, pêx xênhv Yên Bái cxaz chuôz trâu tênhv qơư sôr tưz muôx ntâu. Đhâu co, hax zav muôx chôngz lênhx nênhs sir zôngv têx nền tảng sôr li: sàn thương mại điện  tử; thêv nhiêx tsik zôngv ciês nhiêx txiêx; ứng dụng Công dân sôr YenBai-S… Taz sik, chôngz lênhx nênhs cux tsênhv tso siêz, tsik nriêr pâuz tsênhz lok ngaz tuk xor mông, viv li zôngx ziv trâus chor nênhs fêv nziêk đas…

         Zơưv Nguyễn Văn Khiêm, Phưv Giám đốc Sở Thôngz mông thiêz Yax mông tỉnh Yên Bái puz pâuz, ntu zuôr txos tỉnh zuôr tror kriz uô jông “Vắc xin sôr” chiê sơưr đơưk pâuz por vêv zuk cov jông đuô. “Kror “Vắc xin” no muôx ntâu kror li: Txux chi, tsưr ziv, jênhv pâuz trâu pêx xênhv sir zôngv têx nền tảng, phần mềm sâuv Internet. Thôngz đhâu “Vắc xin sôr” yênhx lênhx nênhs zuôr pâuz tâu zuk tsuv sêiz kror tưs, sêiz đaz tsi, kriz têx kror tưs chiê sêiz thiêz mnôngs, tsik kriz tsik sêiz têx xor mông tưs. Pêx xênhv tso siêz sir zôngv công nghệ chiê phưx vưv trâu luz nênhx”.

         Lơưr zơưv Khiêm, đrâuv nganhx muôx vax huôv li sir jos, yênhx lênhx pêx xênhv tsuv sir jos gra siêz jênhv pâuz, cov thiêx tsik trâus nziêk đas đhâu kror tsưr ziv tưs hlo./.

Thừa Xuân-Lik Thox cxêik nhênhv)

 

 

 

 

Lênhx tuz hluôk hêir nênhs Hmôngz nhoz huyện Bắc Yên muôx tsưr ziv huôv tsar uô nox

       Xênhz thiêz hloz lox hâur iz chuôz zis txov nhêv, cơưv tas ntơưr lớp 9, tix lâus Nxeik tưz tsuv so ntơưr tsês chiê lok paz chuôz zis uô liêx têz. Seiz pov, zos six tok trâu têx liêx têz xưz, luz nênhx zuôr tsi vav mênhx, huôv tsar, shông tưs tâu ntux paz mak txâuk nox, zos shông tưs uô tsi tâu kôngz zuôr trâul yeiz, chênhr viv li, đhâu thâuv tâu cxaz chuôz lớp cơưv shâuv tsưr ziv uô kôngz thiêz pâuz tâu tsưr ziv tu zus tsiêx cxu, shông 2015, tix lâus Nxeik quyết tinhv hlôngr huôv tsar uô nox txix tu zus nhux tưv, buô. Txix chuôz zis têx pênhr thiêz kêr txeik cưr tix nênhx tsa, fôngx zưs iz kro mê njik nhiêx txiêx, tix lâus tưz zuôr 3 tus niêv buô sha mê nhuôv thiêz 3 gơưv niêv tuz nhux; yưv pênhr cxiv uô qơư tu zus chiê huôv tsar kinh tế. Đros trâu têx li heik co, chiê muôx jâuz trâu nhux nox, tix lâus Nxeik chos 7 cxênhz têz tâux. Hok têx qir buô thiêz nhux mak tix lâus zôngv fmông trâu tâux cov têx tâux hloz jông, muôx txâuk jâuz puz tsiêx, txo grêk tsơưs nhiêx txiêx zuôr qir zuôv. Chor buô, tix lâus Nxeik puz fuôk chơưr shơư hmôngr cưk, hmôngr cxur trâu nox, viv li hloz lox lok six jông.

Nhạc cắt

         Đhâu iz ntuk tu zus, tix lâus 3 tus niêv buô tưz sha jas mê nhuôv xuz thơưx, tâu muôx 20 ntâu tus, chor nhux cux hloz lox, jông gâux. Taz sik đhâu co, shông 2016, tix lâus 3 tus niêv buô tưz trâul moz ơưk tuôs, tsuôk yuôr chor nhuôv buô xưz. Txov nhêv thiêz phiv liv li ntơư, taz tix lâus Nxeik tưz cơưv shâuv luôs lưv tus txơưx huôv tsar tu zus tsiêx cxu, cơưv đhâu sâuv mạng xã hội, ntơưr pov tsir, ti vi… chiê uô lơưr phax phôngz moz ơưk trâu chuôz zis têx tsiêx cxu, khov co, paz buô thiêz nhux tưz hloz lox jông, tsi yuô trâul muôx moz. Shông ntơư, txix muôs buô thiêz nhux, tix lâus chuôz zis sâu tâu lok 60 tsov đeiv ntâu. Tix lâus Nxeik heik pâuz: Seiz pov uô tâu trơưk tsưr ziv txix tu zus tsiêx cxu, shông 2017, tix lâus kêr txeik tsêr nhiêx kôngz nuv huyện Bắc Yên 100 tsov đeiv chiê krêz đar qơư tu zus. Đros trâu têx pênhr cxênhx txuôs tâu, tix lâus zuôr nzir 2 tus niêv nênhk, iz tus nhuôv nênhk thiêz uô qơư tu zus. Iz chas co, seiz pov tsôngv niêv txir cưr tix nênhx tsa sơưr đơưk hâur xã Phiêng Ban li zoz qơưx  jov txos ntâu têx cxur, viv li tix lâus tưz yưv pênhr zuôr nzir meir jov cxur chiê phưx vưv tsôngv box.

Nhạc cắt

          Txix 2, 3 tus tsiêx cxu xuz thơưx, tix lâus Nxeik chuôz zis tưz muôx zuôr xar 40 tus buô, nênhk, nhux; đros trâu luôs hâux lưv jov cxur, iz hlik tâu nhos 6 tsov đeiv, xav hur si chuôz zis phênhv sâu tâu hâur iz shông tax 200 ntâu tsov đeiv. Khov huôv tsar uô nox tâu trơưk têk, shông 2019, tix lâus Nxeik tưz thêv tas têx nux grik kêr txeik tsêr nhiêx Kôngz nuv huyện Bắc Yên, txos shông 2022, tix lâus tưz cxiv uô tâu vax tsêr jông trâu chuôz zis nhoz. Muôx têx heik, tix lâus Nxeik Xênhv Muôk, heir nênhs Hmôngz tsưr ziv huôv tsar uô nox heik sâuv tưz uô tâu lok six jông; zos tsov iêr chi cax chiê têx hluôk nênhs Hmôngz nhoz no cơưv shâuv, sir jos huôv tsar uô nox, cxiv tsa luz nênhx vav mênhx, tsâu sor.

Nhạc cắt

         Phênhv “Nôngx mênhx zuôr tsuv pâuz” hnuz no tsuôk muôx li no xưz. Phênhv no zos Đeix nta suôz Việt Nam nhoz iz suôv faz Tây Bắc hux jos đros Tsênhv qơư cxiz kôngz têz qơưk uô./.

                               (Lik Thox BT–Riê Lâux cxeik, nhênhv)

VOVTB

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC