Huyện tox siêz Mù Cang Chải huôv tsar truôx cxuô hêir nênhs têx txux chi, vênhx huôv jông

Kênhx Hmôngz zos iz zav txux chi, vênhx huôv jông tâu sir zôngv đhâu ntâu tiêv; taz sik, hâur oz pêz shông đhâu lok no, chuôs li chor hluôk muôx tsơưs lênhx thiêx pâuz txos pêz hêir nênhs Hmôngz têx txux chi kênhx cxôngx nzor. Chênhr zos li hêik ntơư, hâur ntu đhâu, tưz muôx chôngz lênhx hluôk tưz cxiv tsa qơư khơưk tsês thiêz huôv tsar cov tâu truôx pêz Hmôngz têx txux chi kênhx cxôngx nzor. Qơư khơưk tsês têx txux chi kênhx tưz muôx 12 lênhx hluôk Hmôngz nhoz cxuô luz jêx jos hâur thax tsav xã sik côngv đas jos tsưr ziv khơưk tsês thiêz cơưv shâuv pêz Hmôngz têx txux chi kênhx tsik chiê trâus pôngz plox. Tus cưr Lở A Thông, nhoz Xã Lao Chải, huyện Mù Cang Chải shir phaz lul hêik pâuz: “Pov chor hluôk nhiv no tsik cơưv shâuv pêz Hmôngz têx kênhx; cur thiêx xar tiêk, tsuv cxiv tsa qơư khơưk tsês têx txux chi kênhx cxôngx nzor, tsik chiê trâus pôngz plox”

   Zơưv Lở A Trừ, nhoz xã Lao Chải, huyện Mù Cang Chải cux hêik pâuz tiêk: Trơưk li pêz Hmôngz chor lâuk piêr tsês, kênhx zos iz zav txux chi, hêik cxiv cxuô lok pêz hêir nênhs Hmôngz luz nênhx nox nhoz muk lok txix thâuv ntêx đros đrêiv luz nênhx đhâu ntâu tiêv thiêz kênhx tâu sir zôngv trâu thâuv muôx iz tus lâuk pur 120 shông tâu tas siv nênhx, chiê xa lênhx nênhs tâu tas siv nênhx co muk thơưx thiêz, muk chuôs pox côngz zơưv côngz. Iz chas ntơư, kênhx cux tâu yuôz hêik txos cêr gâux cêr đrâuv, nthuôr uô cêr lov jêv, đhiê pax vuôs  hâur têx hnuz kriz nênhk hội, hâur têx hnuz tsiêz huv đros hâur luz nênhx: “Chor hluôk nhiv no, chuôs li muôx tsơưs lênhx thiêx cơưv shâuv, khơưk tsês pêz Hmôngz têx txux chi kênhx cxôngx nzor. Taz sik, hâur ntu đhâu, cux pov muôx iz cxiê lênhx hluôk cxiv uô qơư tsês pêz Hmôngz têx txux chi kênhx”

          Ntơưv tsêr cơưv cxênhx 1 thiêz cxênhx 2 xã Mồ Dề, cưk kriê hâur tsêr cơưv ntơưr tưz kriz lớp kriê cơưv shâuv yuôz kênhx, đhiê kênhx, cơưv shâuv ntok ntâuz. Shuv xênhz Suôr xênhv Zax, cơưv lớp 9 A1 shir phaz lul hêik pâuz: “Cur tưz đros cơưv hâur lớp kriê cơưv lok cxuô hêir nênhs têx txux chi, vênhx huôv jông cxôngx nzor thiêz ntơư cux zos iz kro muôx liv chiê sđ khơưk tsês thiêz huôv tsar truôx zuk hêir nênhs têx txux chi, vênhx huôv jông tsik chiê trâus pôngz plox”

          Cưk kriê Phạm minh Dũng, thơưx sêiz car tsêr cơưv cxênhx 1 thiêz cxênhx 2 Xã Mồ Dề cux hêik pâuz tiêk: cxuô lênhx shuv xênhz thiêz cưk kriê puôr lênhx truôx siêz kriê thiêz cơưv cov tuôr tâu truôx cxuô hêir nênhs têx txux chi, vênhx huôv jông nhoz cxuô tsênhv qơư: “Hâur ntu têz qơưs hlôngr yiêz nhiv no, têx tuz nxêik shuv xênhz nhiêv cơưv shâuv lok ntâu zav yiêz, tsik ndo txos zuk hêir nênhs têx txux chi, vênhx huôv jông cxôngx nzor. Chênhr zos li hêik ntơư, cưk kriê hâur tsêr cơưv tưz tso tơưv luôs hâux lưv chiê kriê cxuô lênhx shuv xênhz hâur tsêr cơưv khơưk tsês sđ têx txux chi, vênhx huôv jông cxôngx nzor”

          Mù Cang Chải zos huyện tox siêz muôx 95% zos pêz hêir nênhs Hmôngz nhoz huôv tsar cêr uô nênhx. Chênhr zos li hêik ntơư, luôs hâux lưv khơưk tsês thiêz huôv tsar cxuô hêir nênhs tsơưs têx txux chi, vênhx huôv jông zos iz luôs hâux lưv zov chênhr tsuv uô cov tâu truôx, muôx đros đrêiv hâur luz nênhx, paz phênhv cxiv tsa thax tsav qơư nhoz cov ziv hnuz ziv jông jav huv đros hâur luz nênhx./.

                                         Tsu cxêik nhênhv-Đinh Tuấn, CQTT Tây Bắc

Hêir nênhs Poz Thơưx Lai Châu ntênhs hội nox mor blêx yiêz

Nênhs Poz Thơưx nhoz jok Nậm Manh, xã Nậm Manh, huyện Nậm Nhùn (Lai Châu) xar tiêk, trôngx jâuz mor txi côngv hâur ntênhs hội nox mor blêx yiêz ziv muôx ntâu, cxix cxuô zav mak ziv jông, co zos heik lol chuôz zis, jêx jok li cêr tsâu sor, uô tâu nox tâu hâuk. Chênhr viv li, shông no, tsôngv niêv txir cưr tix nênhx tsa sơưr đơưk tưz bax lok six ntâu zav chiê txi côngv li: Mor blâuv, cxur blêx mok, mor trax, grêix buô, grêix keiz, grêix nak, njêl.....

Zơưv La Văn Sơ, lênhx txir nênhz nhoz jok Nậm Manh, xã Nậm Manh heik pâuz: Ntênhk hội nox mor blêx yiêz tâu uô ciês đhâu thâuv sâu têx kôngz tas thiêz khênhr tâu uô hâur 3 hnuz. Co zos nênhs Poz Thơưx txux chi vênhx huôv zov chênhr, viv li txơưv txov nhêv, tsi muôx đaz tsi, taz sik têx chuôz zis cux sir jos bax cov cxix cxuô têx jâuz mor li heik sâuv chiê txi côngv:“Nênhs Poz Thơưx li txux chi vênhx huôv, phôngz cxưx shông tưs pêz cux tsuv uô. Tsuv uô trơưk li chor lâul iz txưv kriê tsês, chox nox chox uô, chor tuz nhuôs sơưr đơưk thiêx tsi muôx moz gênhk, uô tâu nox tâu hâuk. Txux chi co tưz muôx thâuv nzor lok, viv li pêz tsuv por hưv, tso tsi tâu tsês. Pov têx pos zơưs, chor lâul lơưr uô li ntơư, pêz cux uô trơưk tsi chiê pôngz plox”.

Nênhs Poz Thơưx nhoz Lai Châu muôx 8 cxênhz ntâu lênhx nênhs, uô nênhx nhoz phênhv ntâu trâu têx huyện Sìn Hồ, Than Uyên, Tân Uyên, Mường Tè thiêz Nậm Nhùn; hâur co, ntơưv huyện Nậm Nhùn, nênhs Poz Thơưx lơưr uô nênhx nhoz hâur 3 jok zos: Nậm Manh, Tổng Hịt, Hát Mé, xã Mường Mô thiêz Nậm Manh, muôx 280 ntâu chuôz zis, 1.230 ntâu lênhx nênhs. Zơưv Vũ Tiến Hóa, Phưv Chủ tịch Ủy ban huyện Nậm Nhùn heik pâuz: Cxiv uô đuô nênhs Poz Thơưx li txux chi ntênhs hội nox mor blêx yiêz zos hâux lưv zuôr trâul txos, paz por hưv thiêz tuôr tsês heir nênhs txux chi vênhx huôv jông tsi chiê pôngz plox lơưr Nghị quyết T.Ư 5 khóa 8 thiêz Tỉnh ủy Lai Châu li Nghị quyết 04:“Hâur ntu đhâu, Ủy ban huyện tưz cxiv tsa, uô đuô tsôngv box cxuô heir nênhs iz cxiê ntênhs hội, txux chi jông li: Nênhs Hmôngz txux chi đhiê kênhx, ntênhs hội txi côngv phuôz têik Lê Thái Tông, nênhs Cống Mì Loóng Phạt.... Hâur ntu zuôr txos, huyện zuôr tror uô đuô nzir iz cxiê ntênhs hội, txux chi li: Nênhs Cống, Mảng chax chêk nox mor blêx; sik tưr hnar iz cxiê heir nênhs tsơưs têx tsôngk tril yo jông....”.

Ciês hâur shông xuz thơưx cxiv uô, nênhs Poz Thơưx hâur huyện Nậm Nhùn ntênhs hội nox mor blêx yiêz tưz hu zâuv ntâu tus chôngz lênhx tsôngv box cxuô heir nênhs hâur thax tsav cux li tsôngv kruô tuôx đros cxaz chuôz. Lar heik, đhâu thâuv uô tas cxênhx cxênhv “hu plis kôngz lôngk” tsôngv box thiêz têx lênhx kruô zuôr đros nthuôr uô têx txux chi cêr lov jêv li: Siz lâuz pak, sik truz hluô, ntâuk đruôl tôngx..... Niêv lâul Caz Xênhv Dì, heir nênhs Hmôngz nhoz huyện Phong Thổ tuôx đros côngv cêr lov jêv heik pâuz:“Iz heir nênhs nhiêk muôx nhiêk têx txux chi vênhx huôv txơưr tsi siz thôngx, thiêz pêz heir nênhs têx chei vênhx huôv cux tsi thôngx li nênhs Poz Thơưx. Nênhs Poz thơưx nhoz no chei phôngz cxưx cur pov uô txơưr hlo. Cur shir phaz thiêz jông siêz viv zuk pâuz nzir tâu ntâu têx txux chi vênhx huôv jông txix nênhs Poz thơưx nhoz no ntênhs hội”.

Iz chas piêr kriê cxuô heir nênhs têx txux chi vênhx huôv txos trâu tsôngv kruô luôs 2 chas thax tsav pâuz txos, cxiv uô đuô ntênhs hội nox mor blêx yiêz heik taz, cxuô heir nênhs nhoz Nậm Nhùn thiêz Lai Châu têx ntênhs hội heik cxuô, tsênhv chiê gra siêz tsôngv box tsưr ziv đros por hưv, tuôr tsês zuk heir nênhs têx txux chi vênhx huôv jông tsi chiê pôngz plox. Txix ntơư, cxiz tsôngv box sir jos nthuôr uô têx txux chi cêr lov reik đros huôv tsar ju lix, jux juk txo grêk cêr yeiz pluôs truôx./.

Khắc Kiên-Riê Lâux cxeik, nhênhv