TIỂNG TÍNH THEN TỨ BẢN CỎN THÂNG NẶM MƯỜNG ĐAI
Thứ ba, 15:46, 04/02/2025 TRƯỜNG GIANG TRƯỜNG GIANG
Bươn 10 pi 2024, Then cúa pỉ noọng cần Tày, Nùng, Thái dú nặm mường lầu tẻo pày them đảy au pây chiềng dú nặm mường Fan. 5 pi tứ pửa đảy UNESCO chỉn hử lẻ mòn pèng quỷ cúa tằng tẩư fạ, Then nắm tan pang hẩư pỉ noọng lầu mì tha nả xáu pằng dạu dú tằng tẩư fạ, tó nhằng vằn cảng đảy lai cần chắc thâng.

“Boong khỏi chăn hôn hỉ pửa đảy chập tẻo bại pỉ noọng tó đin tỉ lẻ cần Tày, Nùng, Thái. Nẩy lẻ pày chiềng chăn đây chồm, đây tỉnh, hết hẩưu khỏi hăn tồng cạ lầu đảy hòi mừa đin tỉ cốc co cúa lầu - mòn nẩy khỏi đạ ngầư slưởng cạ xa thắp mại chang xẩư 5 chủc pi quá mà. Khỏi chăn pjom bái”.

Tỉ lẻ cằm chia vai cúa pả nâng mì cốc co dú nặm mường lầu đảy thâng chồm pày chiềng then tính cúa pỉ noọng lầu dú Trung tâm Văn hoá Việt Nam, Quận 13, thủ đô Paris cúa nặm mường Fan, pày chiềng nẩy đạ hết hẩư lai cần chồm hăn slim phông.

Nẩy lẻ pày tải 2 Then tính cúa pỉ noọng cần Tày, Nùng, Thái cúa nặm mường lầu đảy au thâng chiềng dú nặm mường Fan. Pày đú lẻ khảu pi 2017, pày nẩy lẻ mì đo nả bại nghệ nhân thâng tứ bại slảnh Cao Bằng, Lạng Sơn, Quảng Ninh, mì đo bại tàngthư mòn đây pjòi cúa tứng búng. NSND Triệu Thủy Tiên, NNƯT Nguyễn Văn Thọ, nghệ sị Nguyễn Văn Bách vạ bại nghệ nhân Tô Đình Hiệu, Chu Văn Minh, Phạm Thị Thảo vạ Trịnh Thị Nguyệt đạ mì 3 cẳm chiềng then dú thành phố Nice vạ Paris. Chài Tô Đình Hiệu lẩn cạ, chài chăn hôn hỉ vạ mì tha nả pửa đảy chiềng tàng Then thư mòn đây pjòi cúa đin tỉ Bình Liêu, slảnh Quảng Ninh dú đin mường Fan.

“Bảt đú khỏi tó hăn dau nhoòng lầu ngậy nắm chắc bại pỉ noọng hâng chồm chắc tỉnh lụ bấu. Tọ khỏi tó lồng slim au mòn đây pjòi cúa dân tộc lầu chiềng đây tải ết sle pỉ noọng đảy tỉnh, pửa ngám tức tính, chiềng chửn cằm then boong khỏi đạ hăn đảy bại pỉ noọng thâng chồm chăn nắt vạ rẳp tỉnh. Tốc đú lẻ pỉ noọng tỉnh, lăng pửa lầu chiềng pjọm dá lẻ pỉ noọng xày căn tốp mừ vạ mì bại cằm on thâng boong khỏi, ết lẻ mì lai cần mì đin tỉ cốc co dú nặm mường lầu nhằng tốc nặm tha. Pậu cạ, xằng slắc pày pậu ngậy tẻo đảy tỉnh heng then dú đin mường Fan”.

Lăng pửa đảy tỉnh Then dú đin mường Pháp, đạ mì cần Fan nâng xa thâng đin mường Việt Nam lỉn liểu. Pả Dominique De Miscault, Chủ tịch Hiệp hội Tinh hoa Việt Nam (L’Association Parfums du Vietnam) dú Cộng hòa Fan - tỉ hết viểc đạ pang chỏi tâu tó au Then pây chiềng dú nặm mường noỏc đạ xa thâng hoẹn Bình Liêu, slảnh Quảng Ninh. Pả xa thâng búng din nẩy nhoòng quá pày đảy tỉnh cằm lẩn cúa chài Tô Đình Hiệu cạ búng đin nẩy mì lai mòn đây mjảc. Pày nẩy, slấy văn cần Phan đảy thâng chồm pan chiềng then, tính dú chang bản, chang đông phja luông quảng, heng chiềng nim van cúa dả Vi Thị Mè, slấy then đạ đảy 114 pi. Slấy văn cạ pện nẩy:

“Đảy pỉ noọng dú nẩy cạ hẩư chắc mừa bại mòn đây pjòi chang pày pỉ noọng thângNice vạ Paris, khỏi chăn nắt vạ đạ xa mà thâng nẩy. Khỏi xường slì nắt xa thắp sle chắc đảy bại mòn đây pjòi dú khóp mọi tủi chang tằng tẩư fạ vạ khỏi chăn hôn hỉ pửa đảy thâng tẳp tỉ chồm pện nẩy. Bại nghệ nhân nẩy chăn đây, pày chiềng cúa dả đạ hết hẩư khỏi chăn nắt”.

Sle vằn cảng mì them lai cần chắc thâng then, chắc thâng đúng đin piên chái cúa pạng Đông Bắc toòng cằm cạ cúa cần pặng dạu Phan, chài Tô Đình Hiệu, Giám đốc Trung tâm Truyền thông - Văn hóa hoẹn Bình Liêu hẩư cạ, tỉ tó lẻ mòn tảy khỏ cúa hoẹn Bình Liêu chang lai pi quá. Tứ bại bản cỏn, Then đảy au khảu tạy chang bại trường slon, có pền bại Hỏm chướng chắp vạ hết đây khửn bịa mòn đây pjòi cúa pỉ noọng lầu. Đạ mì bại pày sli căn chiềng then tói tính đảy có hết lầng ăn pi, bại lẹ hội tỉ bại cằm then cúa pỉ noọng cần Tày đảy chiềng cắp xáu cằm lườn cúa pỉ noọng cần Dao, Sán Chỉ... 

NNƯT Hoàng Thị Viên (dú thị trấn Bình Liêu, hoẹn Bình Liêu) pi nẩy đảy xẩư 70 pi tọ vận lồng lèng slon tạy then, tính vạ pây chiềng chang bại lẹ hội, bại pày pây chiềng then tính dú chang vạ noỏc slảnh Quảng Ninh hẩư chắc:

“Pỉ noọng dú khóp slí fuông thâng Bình Liêu lỉn liểu, slưởng đảy chồm boong khỏi chiềng bại bài then, boong khỏi tó chiềng tằng tàng then cốc vạ then mấư, đảy pỉ noọng chăn nắt. Bại lan tó cạ: dả slon hẩư bại lan đuổi, bại lan nắt tàng then nẩy lai”.

Cà này, Bình Liêu mì 12 CLB chiềng Then, tức Tín dú6 xạ, thị trấn; vạ ngám nẩy lẻ có pền CLB chướng chắp mòn đây pjòi cúa bại dân tộc dú hoẹn Bình Liêu, mì tằng pỉ noọng cần Tày. CLB đạ có hết slứ lai cằm chiềng mủa, hảt mì tằng chiềng Then, chiềng nủng slửa khóa dân tộc, hết bại thình cúa đây kin… dú bại lườn tổ khéc. Then Tày Bình Liêu tứ bản cỏn đạ đảy au thâng chiềng dú tỉ cai quảng cúa nặm mường noỏc, cà này bại pỉ noọng dú nặm mường đai tẻo xa thâng nẩy sle chắc mừa bại mòn đây pjòi cúa đin mường Việt Nam chang đông quể, pù mác chác luông quảng./.

TRƯỜNG GIANG

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC