ꪋꪳ ꪡꪮꪉ ꫃ꪛꪉ ꪀꪺꪉ ꪣꪺ ꪶꪠꪙ

        1. ꪝꪉꪳ ꪔꪱꪉ ꫃ꪛꪉ ꪔꪱꪉ ꪙꪮꪀ ꪹꪙ: ꪝꪉꪳ ꪔꪱꪉ ꫃ꪛꪉ ꪣ ꪱꪔꪱꪉ ꪙꪮꪀ ꪹꪙ ꫄ꪩꪉ ꫃ꪜꪙ ꪀꪺꪙ ꪣꪺ ꪶꪠꪙ ꪯꪽ ꪨꪷꪶ ꫃ꪜꪙ ꪬꪷ ꪘꪉꪷ ꪉꪱꪣ ꪔꪙꪲ, ꪉꪱꪣ ꪣꪳ, ꫃ꪜꪙ ꪔꪣꪴ ꪎꪀꪴ ꪘꪉꪷ ꪶꪀꪀ ꪶꪄꪙ, ꫃ꪜꪙ ꪹꪜꪥ... ꪨꪷ ꪶꪝ ꪡꪱ ꪒꪙꪲ ꪶꪠꪙ ꪶꪩꪣ ꪙꪣꪾ ꪮꪙꪳ ꫄ꪩꪉ , ꪩꪙꪳ ꪹꪏ ꪨꪽ ꪙꪣꪾ  ꪮꪺꪥ ꪼꪨ ꪵꪔ ꪄꪣꪴ ꪭꪮꪉ ꪣꪱ.

          ꪕꪮꪥ ꪩꪺꪉ ꪊꪲ ꪚꪮꪀ ꪄꪮꪉ ꪚꪱꪀ ꪎꪲ, ꪼꪫ ꪋꪳ ꪡꪮꪉ ꪝꪉꪳ ꪔꪱꪉ ꫄ꪛꪉ ꪙꪲ, ꪀꪺꪉ ꪝꪉꪳ ꪣꪳ ꪡꪱ ꪶꪠꪙ ꪙꪮꪉ ꪝꪲ ꪙꪮꪉ ꫃ꪜꪷꪙ ꪑꪣꪾ ꪭꪱꪥ ꪻꪬ ꪔꪙꪲ ꪎꪱꪉ ꪹꪚꪱ ꪑꪣꪾ ꪣꪱꪒ ꫄ꪬꪉ. ꫄ꪩꪉ ꪎꪺꪥ ꪔꪙꪸ ꪻꪬ ꪔꪙꪲ ꪵꪝ ꪻꪄ ꪶꪄ.

          ꪎꪮꪉ ꪣꪱ ꪝꪲ ꪙꪮꪉ ꫃ꪜꪙ ꪒꪴ ꪒꪲ ꫄ꪋ ꫃ꪥꪒ ꪫꪀꪸ, ꪣꪲ ꪜꪱꪀ ꪚꪱꪒ ꪒꪙꪴ ꪨꪱꪉ ꫄ꪋ ꫃ꪥꪒ ꪫꪀꪸ ꫄ꪁꪙ ꪑꪣꪾ ꪭꪱꪥ ꪮꪉꪴ, ꪕꪳ ꪣꪱꪒ ꪣꪳ, ꪕꪳ ꪠꪱꪥ ꪼꪜ ꪶꪎꪚ ꪼꪜ ꪨꪉꪷ. ꫛ ꫃ꪜꪙ ꫃ꪛꪉ ꪹꪚꪱ ꫃ꪜꪙ ꪶꪊꪀ ꪶꪔꪙ ꪣꪲ ꪜꪱꪀ ꪚꪱꪒ ꪒꪙꪴ ꪨꪱꪉ , ꪹꪝ ꪚꪮꪙ ꪙꪲ ꪘꪉꪷ ꪫꪱꪉ ꪋꪲ ꫃ꪊꪚ ꪵꪎꪚ ꪉꪱꪥ. ꪫꪱ ꫃ꪜꪙ ꪜꪱꪀ ꪚꪱꪒ ꫃ꪜꪙ ꪎꪺꪥ ꪵꪝ , ꪹꪮꪱ ꪙꪣꪾ ꪹꪀ ꪎꪺꪥ, ꪪꪱ ꫃ꪬꪙ ꫃ꪊꪚ ꪵꪒꪉ ꪻꪁ ꪄꪙꪳ ꪝꪲ ꪙꪮꪉ ꫃ꪜꪙ ꪼꪜ ꪄꪱꪣ ꪼꪈ ꪼꪫ ꪚꪱꪀ ꪎꪲ ꫄ꪩꪚ ꪕꪽ ꪩꪣꪾ ꪒꪴ.

          ꪹꪝ ꪹꪏꪉ ꪙꪽ, ꪒꪲ ꫃ꪐꪒ ꪝꪲ ꪙꪮꪉ ꫄ꪁꪙ ꪋꪳ ꪻꪬ ꪩꪣꪾ ꪣꪷ ꪵꪝ ꪻꪎ, ꪹꪚꪱ ꫃ꪜꪙ ꪶꪋꪣ ꪣꪷ ꪤꪴ ꪀꪺꪉ ꪙꪣꪾ ꫄ꪬꪉ, ꪩꪙꪳ ꪹꪏ ꪨꪷ ꪠꪴ ꪹꪖꪱ ꪵꪀꪉ ꪨꪱꪙ ꪙꪮꪥ, ꫄ꪩꪉ ꪹꪮꪱ ꪏꪱ ꪡꪮꪉ ꪎꪺꪥ ꪣꪳ ꪻꪬ ꪵꪝ ꪻꪎ.

          2. ꪝꪉꪳ ꪔꪱꪉ ꫃ꪛꪉ ꪣꪱ ꪕꪱꪉ ꪻꪬ ꪻꪊ:

          ꪡꪱ ꪒꪙꪲ ꪢꪀꪳ ꪋꪣꪳ, ꪶꪠꪙ ꪶꪩꪣ ꪹꪏꪉ ꪼꪅ ꪙꪲ ꫃ꪥꪒ ꪋꪴ ꫛ ꪣꪸ ꪹꪏꪉ ꪋꪲ ꪊꪺꪚ ꪔꪮꪉ ꪶꪩꪣ. ꫄ꪋ ꪊꪺꪚ ꪔꪮꪉ ꪶꪩꪣ. ꫄ꪋ ꪊꪺꪚ ꪔꪮꪉ ꪶꪩꪣ , ꪝꪲ ꪙꪮꪉ ꫃ꪬꪙ ꪢꪽ ꪭꪮꪙ ꪢꪽ ꪘꪱꪫ ꪹꪚꪱ ꪹꪉꪱ, ꫃ꪊꪚ ꪬꪺ, ꪄꪲ ꪣꪴ ꪥꪮꪥ, ꫃ꪜꪙ ꪼꪮ...

          ꪼꪫ ꪋꪳ ꪡꪮꪉ, ꪝꪲ ꪙꪮꪉ ꪣꪸ ꪹꪏꪉ ꪑꪷ ꪎꪉꪴ ꪝꪀꪷ ꪵꪭꪉ ꪕꪮꪥ ꪩꪺꪉ ꪀꪙꪲ ꪔꪣꪴ ꪢꪱꪀ ꪘꪺꪥ ꪣꪲ ꪨꪱꪥ ꪫꪲ ꪕꪱ ꪣꪙꪲ, ꪻꪐ ꪜꪱ, ꪼꪎ ꪼꪀ , ꪙꪣꪷ ꪶꪙꪣ , ꪙꪮꪙ ꪮꪣꪸ ꪬꪴ ꪮꪣꪲ ꪔꪱ, ꪁꪙꪲ ꪝꪷ ꪙꪣꪾ....꫄ꪩꪉ ꫄ꪋ ꪀꪙꪲ ꪙꪣꪾ ꪄꪉꪲ ꪒꪚꪲ ꪨꪷ ꪩꪺꪉ ꪋꪮꪥ ꪝꪲ ꪙꪮꪉ ꪋꪳ ꪡꪮꪉ ꪼꪒ ꪩꪱꪉ ꪒꪲ ꪀꪚꪾ ꪔꪮꪉ ꪶꪩꪣ.

          ꪪꪱ ꪊꪺꪚ ꪔꪮꪉ ꪶꪩꪣ ꪝꪲ ꪙꪮꪉ ꫃ꪜꪙ ꫃ꪋꪒ ꪹꪬ ꪎꪸ, ꪎꪮꪉ ꪢꪱ ꪹꪚꪱ ꪤꪴ ꪚꪮꪙ ꪔꪮꪉ ꪶꪩꪣ , ꪀꪙꪸ ꪹꪋꪉ ꪀꪙꪲ ꪭꪮꪙ. ꪙꪮꪀ ꪔꪮꪉ ꪶꪩꪣ ꪝꪲ ꪙꪮꪉ ꪑꪉꪷ ꪣꪸ ꪹꪏꪉ ꪋꪲ ꫃ꪜꪙ ꪝꪉꪳ ꪔꪱꪉ ꫃ꪛꪉ ꪣꪲ ꪘꪺꪉ ꪝꪱꪙ ꪭꪮꪒ ꪬꪱ ꪻꪊ ꪹꪏꪉ ꫃ꪛꪉ ꫃ꪊꪚ ꪜꪮꪒ, ꫃ꪜꪙ ꪉꪱꪚ, ꪬꪱ ꪻꪊ ꪠꪒꪳ.

          ꫃ꪛꪉ ꪙꪲ ꪹꪚꪱ ꫄ꪁꪙ ꪀꪙꪲ ꪬꪤ ꪱꪂꪉꪷ ꪬꪱꪀ ꪬꪮꪣ ꪹꪚꪱ ꪁꪷ ꪤꪮꪙ. ꪄꪴ ꫄ꪁꪙ ꪬꪱ ꫄ꪐꪒ ꪨꪷ ꫄ꪁꪙ ꪋꪮꪥ ꫛ ꫃ꪛꪉ ꪣꪲ ꫃ꪊ ꪶꪓ ꪀꪙꪲ ꪵꪣꪙ ꪋꪮꪚ ꪀꪱꪒ ꪁꪙꪸ ꪀꪚꪾ ꫄ꪕꪚ ꫃ꪖ ꪥꪀꪴ ꫃ꪖ ꪖꪱꪫ ꪬꪱꪉ ꪣꪳ ꪵꪀꪉ ꪣꪲ ꪜꪺꪉ ꪀꪙꪸ ꪩꪺꪉ ꪤꪴ ꪏꪳ ꪒꪲ.

                                                          ꪗꪴ ꪖꪫꪲꪥ - ꪵꪭꪉ ꪥꪀꪲ

                                      Chự phong bệnh cuông mua phôn

          1. Pưng tàng bệnh tang nọk nựa: Pưng tàng bệnh ma tang nọk nừa lâng pên cuông mua phôn ặn lỏ, pên hò nẳng ngam tin, ngam mư, pên túm xúc nẳng cốc khôn, pên pưới...Lỏ pộ phạ đin phôn lôm, nặm ừn lâng, lưn xưa lỏ nặm uối lày té khum hong ma.

          Toi luông chík bók khong bác sĩ, vạy chự phong pưng tang bệnh nị, cuông pưng mự phạ phôn nong, pi nọng pên nhăm hai hảu tin dú sáng, báu pên nhăm mạt hâng. Lâng suối tin, lẹo hảu tin kháư khô.

          Xong ma pi nọng pên đu đi chơ dệt vịa, mi pák bát lủn láng, chơ dệt vịa cận nhăm hai ủng, tư mạt mư, phải pảy xốp pảy lằng. Côn pên bệnh báu pên chốc tốn bón mi pák bát lủn láng, pưa bón nị nằng vang chi chếp xép ngai. Va pên pák bát pên suối pẹ, au nặm cưa suối, va hên chếp đanh càư khửn pi nọng pên pày khám ngay vạy bác sỹ lợp tăn lăm đù.

          Pưa xương nặn, đi nhất pi nọng cận chự hảu lăm mo pẹk sàư, báu pên chôm mo dú cuông nặm hâng, lưn xưa lỏ phủ thảu cánh lan nọi, lâng au xà phong suối mư hảu pẹk sàư.

          2. Pưng bệnh ma tang hà chàư:

          Phạ đin mức chưm, phôn lôm xương khay nị dệt chu côn côn mi xương chi chuốp tỏng lôm. Chơ chuốp tỏng lôm, pi nọng hên mắn họn, mắn nào báu ngau, chếp hùa, khỉ mụ dọi, pên ày....

          Vạy chự phong, pi nọng mi xương nho xùng pặc hanh toi luông kin tứm mak nuối mi lai vi tan min C, nhứa pà, sáy cáy, nặm nôm, non ím tà, kin po nặm....Lâng chơ kin nặm khinh đíp lỏ luông choi pi nọng chự phong đảy lang đi cắp tỏng lôm.

          Va chuóp tỏng lôm, pi nọng pên chệt hứak xia, xong ma báu dú bón lôm tỏng, kin căm kin họn. Nọk tỏng lôm pi nọng nhăng mi xương chi pên pưng bệnh mi nuống pan họt hà chàư xương bệnh chếp pót, pên ngạp, hà chàư phứt...

          Bệnh nị báu cận kin dà mi xơng hák hóm báu cọ dón. Khu cận hà nhất lỏ cận choi côn bệnh mi chế độ kin men chọp, cạt kiên cắp tập thể dục hạng mự cánh mi puông kin luông dú sư đì.

          3.  Pưng bệnh ma tang pum tọng: Chếp pùm tháo tọng lỏ bệnh lâng hên, lai côn chuốp pên cuông pưng mự phạ phôn. Ặn lỏ bệnh pét pan cài tang pum tọng pộ manh bệnh dệt ók. Va pên bệnh nị, pi nọng pên văn phạo pày cá cơ sở y tế chăm nhất vạy bác sĩ khám, dà.

          Vạy chự phong bệnh ma tang pùm tọng, pi nọng cận àu xà phọng suối mư lâng chơ chơ pày nọk, ník lắc bón pên bệnh, chấp năm đì vịa kin nặm tổm phột, chương kin xúc.

                                                                             Thu Thuỳ - Hạnh dịch