VOV4.Sêdang - Xua ai tơdjâk ing hyôh kong prâi ki hơ’leh rế hía rế tô, loăng hôt a kong pơlê Gia Lai hơnăm kố ôh tá dâi. Rơnó pêt loăng hôt ôh tá rơhéa, thăm nếo yă ga xuân chu rơpâ, ing mê, khoh pro kuăn pơlê pêt loăng hôt trâm hên xahpá.

Kơhâi dế kong tô ó, rơpŏng hngêi nâ Rơchăm Thu, pơlê Krăi, cheăm Ia Khai, tơring Ia Grai, kong pơlê Gia Lai rơtế ƀă mâu kŏng nhân ki pêi cheăng tiô kơ rơnó dế tơvâ tơdroăng cheăng tôm plâi loăng hôt. Nâ Thu ăm ‘nâi, hơnăm nah rơpŏng hngêi nâ châ xo tơkâ châ 100 rơtuh liăn ing 3 ha loăng plâi hôt, la hơnăm kố, kơlo liăn rơkâ bú châ tơdế xua tro hdrong kâ ‘nhiê a rôh plâi ối kơbâng, pro plâi chiâng iâ:

“Hơnăm kố, tâng ôh tá ai ôa hdrong kâ ‘nhiê hên, mê plâi kô hên, xua gá lo reăng hên. La thế rơvât phon, xôh pơkeăng kơdê ôa hdrong tŭm tâi tâng mê nếo  châ rak plâi ki kơbâng. Tâng ai pơkeăng xôh kơdê ôa hdrong xôh tŭm troh tah tơkâng ki ôh tá dâi ƀă tơkâng ki lo chhá tróu tah lôi ah pơreăng lơ tâ tú a tơkâng ki ê ah plâi gá kô ôh ti lĕm. Nôkố kuăn pơlê dế trâm pá, púi vâ tơnêi têa kum ‘na tơdroăng hbrâ mơdât ôa hdrong kâ ‘nhiê’’.

Kuăn pơlê a cheăm Ia Khai, tơring Ia Grai, kong pơlê Gia Lai krí xo dêi plâi hôt

Xuân a cheăm Ia Khai, rơpŏng pôa Ksor Huôn xuân dế tôm dêi plâi hôt ki pêt a 3 ha.  Pôa Huôn ăm ‘nâi, xua ôa hdrong jâ ‘nhiê hên, kloăng plâi hôt kŭn - hlối ôh tá lĕ mê yă chiâng rơpâ tâ. Sap ing apoăng rơnó troh nôkố, rơpŏng hngêi bú tê dêi châ sap 22 troh 25 rơpâu liăn môi kg, tung pơla mê hơnăm nah, yă tê ki rơpâ  gá châ 30 rơpâu liăn.  

“Hơnăm kố ôh tá ai plâi hên yă tê hlối rơpâ tâng vâ pơchông ƀă hơnăm nah, Ngin xuân púi vâ tơnêi têa pơtối tơmâng khât tâ nếo troh ‘na pêi chiâk deăng pê lo tơmeăm vâ mơnhông tơ-ƀrê tơdroăng rêh ối dêi kuăn pơlê”.  

Plâi hôt oh tá ai yă, kuăn pơlê ôh tá châ xo dêi liăn, mâu ki lăm rôe xuân ôh tá ai tơmeăm vâ rôe vê tê mơdró. Jâ Phạm Thị Thúy, môi ngế ki hmâ lăm rôe hiăng rôe tơkŭm mâu plâi loăng hôt tung tơring Ia Grai ăm ‘nâi:

“Hơnăm kố plâi loăng hôt oh tá lĕm xua kong mêi oh tá tro rơnó ƀă tro pơreăng xua têa ngêa po, plâi ôh tá lĕm, lăm rôe ôh tá châ hên lot luâ tâ hơnăm ki ê, yă xuân chu rơpâ há plâi hôt ôh tá lĕm mê rôe chiâng rơpâ, rêm hơnăm troh rơnó lăm rôe châ môi chât to lâi tâ̆n 1 hâi, hơnăm kố bú iâ, châ 1/3 tâng vâ pơchông ƀă rêm hơnăm”.

Rơnó xo plâi hôt hơnăm kố tiô tối hdrối ôh tá ai plâi, ƀă plâi ki châ xo ôh tá hên tâng vâ pơchông ƀă hơnăm 2020

Tiô jâ Nguyễn Thị Mai Lương, Kăn hnê ngăn Vi ƀan cheăm Ia Khai, cheăm kố cho kơpong ai tơnêi pêt hên loăng plâi hôt má môi dêi tơring Ia Grai ƀă lối 1 rơpâu ha. Mâu hơnăm hdrối, loăng plâi hôt xông lĕm, lo reăng ai plâi châ xo hên, kuăn kuăn pơlê châ xo dêi liăn hên. La  ing tơdroăng hơ’leh hyôh kong prâi môi tiah nôkố, mơngế pêt loăng plâi hôt châ xo dêi ôh tá hên. Tơdroăng kô kal thế ai pơkâ troăng hơlâ ki tơtro tâ ƀă hdrê loăng plâi ki xiâm vâ kum kơdroh kơklêa xăm kơtiê a cheăm tơring:

“Tơdroăng cheăng kơdroh kơklêa, xăm kơtiê a cheăm ngin xuân kơnôm ing loăng plâi hôt, xuân púi vâ rêm râ kăn ai pơkâ hên troăng hơlâ ki ê nếo, tơmâng khât tâ nếo troh kơpong mơnhông pêt loăng plâi hôt, púi vâ ai tơmeăm OCOP vâ mơhno plâi hôt cho tơmeăm ki kơnâ dêi cheăm Ia Khai.

Hoàng Qui chêh

Gương tơplôu ƀă tơbleăng