VOV4.Sêdang - Pơ’leăng tiu Čư̆ Sê cho inâi ki a kơpong kố tê ki ai krê xêh, apoăng hiăng châ Khu xiâm ngăn ‘na khoa hok ƀă kŏng ngê̆ diâp ƀâng cho tơmeăm khoăng ki kơnâ dêi Tây Nguyên. Inâi ki kố xuân hiăng châ chêh tối châ rak vế tơniăn a hên mâu kong têa, po troăng ăm tơdroăng tê mơ’no dêi kế tơmeăm. Maluâ ti mê, 14 hơnăm, riân sap ing pơxiâm mơjiâng nah troh nôkố, inâi ki kố dế trâm hên pá puât, kô tơ’lêi tro xut lôi inâi tung khu tơrŭm tê mơdró.

Râng a kŏng tiu ngiât ki tâm ƀă têa chôu Trúc Phùng Farm ai logo Hồ tiêu Čư Sê xua tơná mơjiâng pro, nâ Phùng Thị Trúc, ối a thôn Đoàn Kết, cheăm Ia Pal, tơring Čư Sê ăm ‘nâi, ƀă nâ kố cho tơdroăng ki hâk tơngăm. Xua hiăng ai mâu khế hơnăm ki pêi mơjiâng, tối troh Pơ’leăng tiu Čư Sê cho tối troh mâu kloăng tiu prăng chí lĕm, hlối xú lĕm tơviah, xú hăng hên tâ tiu a tíu ki ê. Laga, nâ xuân tối ki khât gá tiah kố, tơdroăng kố hâi châ kum ăm tơmeăm pêi lo châ tê tơ’lêi hlâu tâ, xuân hâi kum ăm châ kơnâ tâ drêng tơbriât tê ƀă tiu ki ê.

A tơring Čư Sê, nôkố, tíu pêi pro mơdró tiu nâ Trúc xuân cho ối môi tiú ki kố tê ối xua logo Pơ’leăng tiu Čư Sê a tơmeăm ki tê:

“Á ai hên tơmeăm tê môi tiah tiu prăng, tiu khêi, tiu ngiât hiăng tâm ai tĕm tem dêi Khu mơjiâng pro tơmeăm. Ki xiâm cho vâ hdró inâi xiâm rêi, xiâm ki mơjiâng pro ki pin xúa, mơhno ki pơxúa dêi túa lĕm tro ƀă tíu ki tơná rêh ối. Yă tê ôh ta kơnâ tuăn tơmiât dêi kuăn pơlê ôh tá vâ tĕm tem môi tiah hdrối nah”.

Môi tung mâu tơmeăm pêi lo ki u ối hlo xúa tung logo Pơ’leăng tiu Čư Sê

Pôa Hoàng Phước Bình, Kăn phŏ hnê ngăn ‘na tê mơdró dêi Khu ngăn pêt tiu Čư Sê ăm ‘nâi, a pơla yă tiu to kơnâ, tơnêi pêt tiu dêi kong pơlê tâk troh 3 rơpâu ha, tiu ki châ xo sap ing 12 troh 15 rơpâu tâ̆n/hơnăm, châ dâng 17% tâi tâng kloăng tiu tung lâp tơnêi têa. Tâi tâng mâu ngế tung khu ai drêng ‘nâ tâk troh 1.700, hên ngế tung kơxô̆ ki mê chiâng kuăn pơlê ki kro mơdrŏng kân, mâu khu pêi cheăng tơrŭm ki rơdêi.

La, mơhé tơdroăng tê mơdró tiu a tơring Čư̆ Sê hlo tơ-ƀrê, la bu to dâng tơrŭm tê rôe dêi kuăn pơlê ƀă mâu ngế ki lăm rôe. Tơdroăng pêt tiu bú pêt i utâi utá, ngế ki lâi kơhnâ vâ pêt hên gá pêt, ai ngế ki ‘nâ pêt iâ. Akố, hâi ai khu mơdró ki kân veăng pêi pro “Kum” vâ mơjiâng xiâm ki pêi pêt krá tơniăn vâ djâ tiu ki pêi lo ai têp tĕm Hồ tiêu Čư̆ Sê châ tơbleăng tê. Bú ai to khu pêi cheăng tơrŭm Hồ Tiêu Čư̆ Sê hiăng ai hên tơmeăm châ tê la hiăng pơtê pêi cheăng ing apoăng  hơnăm kố.

Pôa Hoàng Phước Bính tối, tung 14 hơnăm hdrối, ing tĕm tem dêi Pơ’leăng tiu Čư Sê pơxiâm ai, a kong pơlê kố bú ai môi kơpong pêt. Cho ngế xiâm ki xúa, mơhé vâ ai tĕm tem, l  Khu ngăn tiu Čư̆ Sê ôh tá ai tŭm ivá:

“Tê tơmeăm ki kal tê inâi, tĕm tem. Ki khât gá cho tĕm tem, inâi, tíu ki pêi lo, mơhé vâ ki klâi nếo mê ki kal mê hôm ai tơbleăng tê há, hôm ai pơtối rak vế tơ-ƀrê há”.

Nâ Trúc mơ-eăm djâ dêi tơmeăm pêi lo krâ logo Pơ’leăng tiu Čư̆ Sê tơbleăng tê

Tĕm tem Pơ’leăng tiu Čư Sê rơtế logo 2 dêi tiu drêh ngiât mâ hâi dế xông pá rŏng ngo mê cho inâi tĕm tem tơmeăm pêi lo dêi Khu ngăn ‘na ki xuá rơkê dêi Việt Nam ăm kuăn pơlê Tây Nguyên a hơnăm 2007 nah. Pôa Nguyễn Tấn Thắng, Ngế pơkuâ ƀơrô kơvâ cheăng xiâm Khoa hok kŏng ngê̆ Gia Lai ăm ‘nâi, hdrối nah tíu pêi cheăng hiăng ai môi tơdroăng tơkêa bro vâ tơbleăng inâi Hồ tiêu Čư̆ Sê.

Tơdrêng amê inâi mê xuân hiăng châ Khu xiâm khoa hok kŏng ngê̆ kum chêh inâi kring vế a 8 to kong têa. Kố cho mâu tơdroăng pêi pro apoăng po troăng ăm tơdroăng mơdêk inâi tung tơnêi têa ƀă mâu kong têa ki pin tê dêi tiu. Tiô pôa Thắng, ki kal má môi pơkâ inâi tĕm tem hôm châ tơbleăng tê há lơ ôh xuân thế kơnôm ing troăng hơlâ mơjiâng xiâm ki pêi pêt krá tơniăn, ƀă tơdroăng tơrŭm ƀă kuăn pơlê ki pêt - khu mơdró há lơ ôh:

“Tĕm tem pú hên dêi khu pú hên, tơmeăm dêi khu pú hên, gá ôh tá xê dêi kơ koan rak ngăn tơnêi têa ki lâi. Klêi mơjiâng hnoăng ki pơkuâ, khu ki mê ai tŭm ivá vâ mơdêk ăm gá hôm kâi châ tê há lơ ôh, tơnêi têa ôh tá chiâng vâ kơjo kum hên xôh, ing tơná khu ki xúa dêi tĕm tem mê thế mơnhông tơ-ƀrê, tơnêi têa ôh ta  veăng ƀă’’.

Tơdroăng ki mê châ pơxiâm mơjiâng, la ôh tá châ rak vế pro inâi Pơ’leăng tiu Čư Sê dêi kong pơlê Gia Lai bú pơtê to a môi inâi tê, môi pâ hiăng mơhno ki ôh tá rơdêi tá kâi mơnhông tơdroăng pêt tiu a kong pơlê. Mơhé kơpong pêt tiu kân rơdâ, ki vâi ô eăng tung lâp tơnêi têa, la xua ôh tá kâi mơjiâng tơdroăng ki kal mê hiăng mơhía tơná, ôh tá pro pơxúa khât ăm kuăn pơlê a kong pơlê.

Môi tơdroăng ki ê nếo, kố xuân cho ƀai hriâm ki kơnâ ‘na tơdroăng mơjiâng, mơnhông inâi tĕm tem ăm kuăn pơlê ki pêi chiâk a Gia Lai tối krê, Tây Nguyên tối tơchoâm.

Nguyễn Thảo - VOV Tây Nguyên

Gương tơplôu ƀă tơbleăng