VOV4.Sêdang - Drôu xiâm cho tơmeăm ôu ki ôh tá păng lôi tung tơdroăng rêh ối, pêi cheăng dêi mơngế M’nông. Pakĭng mâu tơdroăng ki hmâ rak vế, môi tiah rơkâu xối xeăng, rơkâu hâk vâi krâ rêh ton dêi mơngế krê, po mơdĭng, ‘mế kiâ, mơjiâng pro hngêi mê ai drêng ‘nâ lơ ai tơdroăng ki tơmối ton hâi lăm pôu ôm hêi, kăn rơpŏng hngêi xuân djâ drôu xiâm krếo thế ôu drôu vâ mơhno tối tơdroăng ki loi tơngah khât dêi kăn rơpŏng hngêi ƀă tơmối. Maluâ tiah mê, tơdroăng ôu drôu xiâm xuân kal ai khôi túa pơrá phá ki ê xêh.

Sap ing ton tĭn roh na nah, tâi tâng mâu rơpŏng hngêi dêi mơngế M’nông pơrá ai drôu xiâm tung hngêi. Ƀă drôu xiâm, cho tơmeăm kô ti xê bu vâ ôu tung pơla rơpŏng hngêi ai cheăng ki kal mê nếo athế pế, drôu xiâm đi đo cho tơmeăm khoăng ki ai hlâu vâ mơ’no ăm tơná, tơmối i ôu drêng kal vâ rơkâu xối ăm khu Xeăng, ƀă mâu pú hmâ, drôu xiâm cho tơmeăm ki vâ mơhno tơdroăng ki hơniâp ro, khéa hơ’nêng, tơdroăng diâp, pơkoăng ŏng mế. Drôu xiâm xuân ối cho tơmeăm ki vâ tối tơbleăng, pleăng, krếo tơngah khu xeăng chu ngăn lơ pơtroh tơdroăng ki tơniăn lĕm, maluâ ai xúa tung pơla lâi la drôu xiâm xuân cho khôi túa, vêa vong ki lĕm tro tung hiâm mơno dêi mơngế M’nông.

Maluâ tiah mê, drêng ôu drôu xiâm, ti xê ngế ki lâi xuân chiâng vâ râng triăng drôu ôu hdrối, mê athế ôu tiô kơ tơdroăng. Klêi kơ’nâi vâi hiăng xo drôu xiâm mê kât a trăng hngêi ki hiăng hbrâ rơnáu hdrối, lếo têa i pêng ‘nôi mê rêm ngế nếo châ i ôu hdrối xuân cho ing tơdroăng kố ngăn tiô kơ tơdroăng ki pro kân lơ kŭn. Pơtih, mơngế kơdrâi ki hiăng hên hơnăm tung rơpŏng hngêi râng triăng drôu hdrối, tâng hâi ki mê ai po mơdĭng rơkâu xối hngêi, kâ báu nếo; cho ngế tơmối ki châ râng triăng drôu hdrối hâi ki mê, kô ‘nâi hlối hâi ki mê cho rơkâu xối ăm ivá mơngế vâi ‘nĕng. Ngăn tiô kơ tơdroăng ki kăn rơpŏng hngêi vâ pêi pro tơdroăng cheăng ki lâi. Jâ U Siơp, ối a cheăm Ea Huar, tơring Ƀuôn Đôn, kong pơlê Dak Lak hiăng tối ‘na tơdroăng ki ôu drôu xiâm ga ai tiah kố:

“Tâng drôu xiâm vâ rơkâu báu mê mơngế ôu drôu ahdrối cho athế vâi kơdrâi ki hiăng hên hơnăm tung rơpŏng hngêi. Tâng rơkâu xối kơpôu mê ngế ki ôu hdrối cho ngế ki lăm kơ’nê. Tâng ai tơdroăng rơkâu xối ivá cheăng mê athế pơklât thế mơngế ki rơkâu xối mê rơtế ôu drôu xiâm ki apoăng. Tâng rơpŏng hngêi pin ai 3 xiâm drôu vâ rơkâu xối mê pơklât thế ngế ki rơkâu xối mê ôu drôu xiâm apoăng. Tâng rơpŏng pin ai 3 xiâm drôu mê ngế ki châ krếo ôu drôu mê pơrá athế nhê̆m iâ rêm 3 xiâm drôu, tâng drôu ai 5 xiâm mê athế nhê̆m iâ tung 5 xiâm drôu mê, klêi mê nếo krếo rêm ngế ki ê pơtối i ôu”.

Rêm hdroh ôu drôu xiâm pơrá ai môi ngế ki pêi hnoăng cheăng “krếo ôu drôu”, ngế ki kố athế cho ngế ki athế ‘nâi plĕng ‘na túa ôu. Maluâ tiah mê, ngế ki ôu hdrối cho kăn rơpŏng hngêi, klêi mê, nếo troh a mâu ngế tung rơpŏng hngêi, troh mơ’nui cho mâu tơmối ki lo ing tíu ê rơtế ôu. Ƀă mâu rơpŏng ki dế ôu drôu xiâm kal athế ai roh ki ai nhŏng o ing tíu ê troh a pơlê lăm pôu tung hngêi vâ mơhno tối hiâm mơno ki hlế kơ tơmối, ngế ki châ kăn rơpŏng hngêi krếo thế ôu drôu xiâm ki apoăng cho mơngế nhŏng o ing tíu ê. Drêng pêi hnoăng cheăng ki ôu drôu xiâm mê kăn rơpŏng hngêi nếo krếo ôu drôu, kŏng đi đo râng triăng drôu, đi đo krếo sap ing ngế ki kố troh ngế ki ê. Ngế ki bêng têa a drôu xiâm cho kal păng  'nâng, hmâ hlo ai môi ngế kơnốu ki chiâng phep bêng têa tung vó, vâi ôh tá xê hơ’lêh mâu vâi ki ê ki bêng têa tâng kăn rơpŏng hngêi ôh tá ăm phep.

Tung pơla ôu drôu xiâm, tí xê mâu vâi krâ - nhŏng o mê pơrá ôu môi tiah dêi pó, ai ngế ki ôu hên tâ, ai ngế ki ôu iâ tâ, xuân ngăn tiô kơ rêm ngế ôu drôu xiâm ƀă mơngế ki bêng têa. Bêng têa iâ hên to lâi mê ngăn tiô kơ tơdroăng ki ngế châ khĕn ôu mê athế ôu tiô dêi tơná, klê mê ngăn kơ tơdroăng ki vâi mơnê nhoăm dêi pó, maluâ ôu tơdrêng amê lơ ôu ƀă triăng lơ ôu a kơ’lo xuân athế ôu tâi dêi hnoăng tơná. Jâ U Siơp, ối a cheăm Ea Huar, tơring Ƀuôn Đôn xuân tối ăm ‘nâi, mơngế M’nông preăng djâ drôu xiâm vâ ôu tê kơtê, mê vâi ai troăng hơlâ ki xiâm vâ ôu.

 “Drôu xiâm châ ôu rêm hdroh drêng ai mâu tơdroăng ki kal xiâm tung rơpŏng hngêi, preăng ai ngế ki djâ drôu xiâm vâ mơ’no ôu tê kơtê. Hngêi á bu ôu drêng ai tơdroăng cheăng ki kal, môi tiah rơkâu xôí kơpôu, ro, rơkâu xôí ivá ăm mơngế tung rơpŏng hngêi ăm tơmối, nhŏng o lăm troh a hngêi”.

Ôu drôu xiâm cho khôi túa ki lĕm tro tung tơdroăng mơhno túa lĕm tro, hiâm mơno dêi mơngế M’nông. Pakĭng tơdroăng ki pleăng hnoăng cheăng ăm khu xeăng drêng rơkâu xối xeăng mê athế ôu drôu xiâm, kố xuân cho môi khôi túa vêa vong mơhno tối tơdroăng ki tơrŭm tung pơlê pơla. Drêng hiăng pôu drôu rêm ngế tung pơlê pơrá rơngê ting ting, hơhdruê xuâng ƀă dêi pó vâ mơhno tối hiâm tuăn dêi rêm ngế. Kố xuân cho roh ki vâ ăm rêm ngế rơtế châ hriâm xo, tơpui tơno dêi pó tung ki rơkê plĕng tung pêi chiâk pêi deăng, xuân môi tiah rak vế khôi túa ki lĕm tro dêi pó tung rơpŏng hngêi ƀă tung pơlê pơla.

H’Thi Rơya chêh tối

Nhat Lisa tơplôu ƀă tơbleăng