VOV4.Sêdang - Tung 54 hdroâng kuăn ngo a Việt Nam, mơngế Mạ cho hdroâng kuăn ngo ki iâ, bu ai lối 40 rơpâu ngế, rêh ối a 34 to kong pơlê, pơlê kong kân tung lâp tơnêi têa, la ki tơkŭm hên cho a kong pơlê Lâm Đồng ƀă Dak Nông. Sap ing chal hdrối mê hiá nah troh nôkố, mơngế Mạ hmâ pêi chiâk pêi deăng, xua mê, vâi krâ-nhŏng o ối rak vế hên khôi túa, vêa vong ki vâi krâ roh nah hiăng hnê djâ ăm.

Xuân môi tiah mâu hdroâng kuăn ngo ki rêh ối a kơpong kong ngo Tây Nguyên ki krip krih, mơngế Mạ rêh ối tơkŭm hên tiô kơ pơlê. Hdrối nah, rêm pơlê ai sap ing 5 troh 10 toăng hngêi trá ki xŏn, cho tíu ki tơkŭm hên rơpŏng lơ mâu rơpŏng ki rơtế môi nôu pâ, jâ pôa. Rêm rơpŏng pơrá ai hơpiâp, kơnoh on krê xêh. Laga, tơdroăng rêh ối chal nếo nôkố hiăng ai hên ki hơ’lêh, mâu hngêi trá ki xŏn tiah mê u pá ai hên, mê hmâ hlo ối to mâu hngêi trá ki kŭn dêi mâu rơpŏng kuăn cháu.

Xuân môi tiah mâu hdroâng kuăn ngo ki ê a Tây Nguyên, mơngế Mạ ai khôi túa, vêa vong ki krê xêh, mơhno tối nhên cho a mâu tơdroăng ki rơnuâ tơmeăm khoăng, hmân ếo pơtâk dêi hdroâng kuăn ngo tơná, cho tơmeăm ki tĕn ing kơpê.

Mơngế Mạ ối ai tơdroăng văn hok ki hơ’muăn tối cho hơ’muăn tối ‘na kong

Tiô khôi túa, vêa vong dêi hdroâng kuăn ngo, mâu vâi droh mơngế Mạ drêng hiăng châ 9 lơ 10 hơnăm hiăng châ dêi jâ, nôu hnê djâ tơdroăng tĕn hmôu, tơmeăm khoăng vâi krâ. Vâ khoh chiâng tĕn mơjiâng plâ hmôu, jiâ, rơmoăng ki lĕm mơnâ mâ ngăn, mơngế Mạ athế mơdoh hên chôu phut, hâi khế vâ pêi, ing tơdroăng pêt kơpê, vế prế, tâm prế, ƀá a túa tĕn, klêi mê nếo tĕn.

Tuá ki vâ tĕn mê vâi hmâ pro ƀă loăng, kơlá, ôh tá ai kế ki klâi hên, la mơngế Mạ hiăng mơjiâng mâu hmôu, jiâ, rơmoăng ki lĕm mơnâ, ai hên rơneăm, hên mơngiơk. A hmôu, jiâ, rơmoăng ki mê, vâi hmâ rơneăm pro hên um méa dêi kuăn ngo, môi tiah loăng, chêm, chiu, chói, hngêi trá, kâng ƀă hên tơmeăm ki ê. Nôkố, maluâ prế tĕn nôkố ai hên mơngiơk ki vâi tâm ƀă kơmăi, ai hên túa la vâi krâ hdroâng Mạ xuân ối rak vế dêi khôi túa pêt kơpê, vế prế, tâm mơngiơk ƀă bro rơneăm tiô khôi túa, vêa vong dêi hdroâng kuăn ngo, môi tiah tơdroăng ki jâ pôa hiăng hnê djâ.

Nâ Ka Thoa, ối a pơlê Dà Nghịch, cheăm Lộc Châu, pơlê kong kơdrâm Bảo Lộc, kong pơlê Lâm Đồng tối tiah kố:

“Drêng á hriâm lâm 4 nah, nôu á hiăng hnê tơdroăng tĕn rơneăm hmôu, jiâ. Nôkố, á hiăng rơkê khât tung tơdroăng tĕn rơneăm, la tâng vâ tĕn mơjiâng ki lĕm mơnâ tâ athế pơtối hriâm tơ’nôm ing mâu ngế ki hên hơnăm, mâu vâi krâ pơlê. Xua tơdroăng ki tĕn hmôu, jiâ mê, cheăng tiô khôi hmâ pin ôh tá chiâng lôi, athế rak vế, pơtối mơdêk hnoăng cheăng ki lĕm tro dêi jâ pôa hiăng hnê djâ ăm pin”.

Ếo pơtâk ƀă chêng koăng dêi mơngế Mạ a tơring Bảo Lâm, Lâm Đồng veăng mơđah a hên tíu

Tơdroăng ki ai hên mơngiơk, hên rơneăm pơrá phá dêi pó tung mâu hmôu jiâ dêi hdroâng mơngế Mạ. Mê xuân cho ki lĕm tro krê xêh dêi khu hmôu, jiâ, rơmoăng dêi mơngế Mạ, ga xuân phá tơ-ê  tâng vâ pơchông ngăn ƀă khu hmôu, jiâ dêi hdroâng kuăn ngo ki ê tung lâp tơnêi têa.

Mơngế Mạ sap ing chal vâi krâ rôh nah hmâ rêh kâ ối kơnôm ing tơdroăng pêi chiâk pêi deăng, vâi hmâ loi dêi tơdroăng ki châ báu phái hên lơ ôh tá châ ki klâi pơrá cho xua Xeăng ƀă xua ing Xeăng báu, xeăng kong, xeăng têa, xeăng têa klôh pơkâ ăm chiâng. Ing tơdroăng loi mê hiăng chiâng mâu tơdroăng ki lĕm tro tung loi tĭng dêi rêm roh po mơdĭng kơ khu xeăng ngăn ‘na chiâk deăng. Vâi krâ hmâ tơkŭm po mâu túa leh mơdĭng vâ koh mơnâ kơ khu xeăng, rơkâu pâ kong prâi tơniăn, xeăng pơtroh ăm kong mêi tro tô ‘ló, vâ báu, alâi, plâi, pôm chiâng dâi lĕm, ăm kuăn pơlê mo lĕm châ, ai ivá pêi cheăng kâ.

Mơdĭng rơkâu pâ xeăng báu xuân hmâ hlo vâi krâ hiăng hbrâ rơnáu dêi plâ khế vâ kuăn pơlê mơdâng kâng, môi toăng hngêi ki pro ƀă kơlá ki kŭn ƀă hbrâ tŭm mâu tơmeăm hdroăng ai mâu tơmeăm ki pleăng ăm xeăng.

Pôa Nguyễn Đắc Lộc, Ngế hriăn plĕng ‘na mơhno túa lĕm tro hdroâng kuăn ngo a kong pơlê Lâm Đồng ai tối tiah kố:

“Tơmeăm hdroăng cho pu pái, í, peâp ƀă mâu xiâm drôu. Tiô tơdroăng ki hmâ loi tĭng dêi mơngế Mạ, pu pái cho tơmeăm ki teăng ăm kong kế ki tĭng, peâp teăng ăm têa, í cho vâ mơhno tối tơdroăng rêh ối rêm hâi dêi kuăn pơlê, xua ti mê, 3 kuăn mơnăn kố ôh tá păng lôi tung tơdroăng rơkâu xối”.

Pơlê pơla dêi mơngế Mạ sap ing vâi krâ nah hiăng hmâ ai xêh tơdroăng ki hơ’muăn tối cho rak vế khôi túa, vêa vong dêi chal vâi krâ nah, tung mê, ai tơdroăng hơ’muăn tối, tơdroăng rơngê ting ting, ki vâi tối dêi cho “tam pơt”. Mâu tơmeăm xah pơro cho chêng ai 6 kơtâ. Drêng vâi tŏn chêng ai tá hơkâ ki pro ƀă kéa kơpôu vâ pơtro, rak rơ-rêk ƀă hnối tôu mơdêi rĕng hdrối vâ mơgêi khu tŏn chêng.

Vâi kuăn kơnốu Mạ hmâ hlŭm khiê̆n plôi, rơvŏng, tơdŭt ki pro ƀă kái kơpôu. Mâu tơdroăng ki xah pơro mê cho xua ing mâu: chêng, hơkâ, khiê̆n ƀă hên hĭn mâu tơmeăm ki ê. Tung mê, túa tŏn chêng koăng cho vâ mơhno tối hiâm mơno dêi vâi krâ-nhŏng o, tiô tơdroăng hmâ loi tĭng dêi mơngế Mạ rôh nah, chêng koăng cho tơmeăm ki ôh tá păng lôi tung rơxông rêh ối kuăn mơngế, la chêng koăng ga xuân ai tơdroăng hơniâp ro, ai tơdroăng sĭng khéa môi tiah kuăn mơngế há.

Xuân môi tiah hên hdroâng kuăn ngo ki ê, hâi kố, xua ai hên tơdroăng ing pá kong ƀă ing tơná kuăn pơlê, mâu khôi túa, vêa vong tiô chal vâi krâ roh nah rế vâ hía lôi. Hdrối nah, vâi krâ hmâ loi ai khu xeăng mê rêm rơnó, rêm hơnăm pơrá ai rơkâu xối khu xeăng, mơnhên tối ‘na rơxông rêh ối dêi kuăn mơngế. Dế nôkố, hên rơpŏng ôh tá loi tĭng môi tiah hdrối nah xếo, mê hiăng vâ hía lôi tâi tơdroăng rơkâu xối, tơdroăng po mơdĭng.

Mâu hơnăm achê pơla kố, kơnôm ai tơdroăng tŏng kum dêi kơvâ ngăn ‘na mơhno túa lĕm tro mâu kong pơlê, ai hên mơngế Mạ rêh ối hiăng ‘nâi rak vế dêi khôi túa, vêa vong ki kơnía git dêi vêa vong rôh nah, maluâ ƀă mâu leh mơdĭng ƀă mâu tơdroăng cheăng rôh vâi krâ nah, hên khôi túa, vêa vong ki lĕm tro dêi vâi krâ-nhŏng o hiăng châ tŏng kum, rak vế, chôu ‘măn krá troh la ngiâ.

VOV5

Nhat Lisa tơplôu ƀă tơbleăng