VOV4.Sêdang - Nôkố, a 2 to kong pơlê Kon Tum [ă Gia Lai hiăng ai lối rơpâu ha pôm loăng tro tâ pơreăng pro tơkru\n hlá xua virus [ă u\m rêi. Hlo tơdroăng mê, khu kăn pơkuâ [ă kơvâ ngăn ‘na chiâk deăng 2 kong pơlê kố hiăng hbrâ rơnáu pêi pro hên troăng hơlâ vâ kơdê pơreăng tâ tú.

A kong pơlê Kon Tum tâi tâng hiăng ai lối 650 ha pôm loăng a 6 tơring, pơlê kong kơdrâm, mê cho: Sa Thầy, Đăk Tô, Kon Plong, Kon Rẫy, Ngọc Hồi ƀă pơlê kong kơdrâm Kon Tum tro pơreăng tơkrŭn hlá xua virus ƀă ŭm rêi. Rơpŏng ngoh Đỗ Văn Tuấn tối ăm ‘nâi, rơpŏng ngoh pêi pro tiô hnê tối dêi Ƀơrô pơkuâ ‘na pêi chiâk deăng ƀă mơnhông thôn pơlê, pui tah lôi mâu kơpong ai pôm loăng tro tâ pơreăng mơhé ‘nâi kô tro lu\p ‘na cheăng kâ xua hơnăm kố ôh tá chiâng vâ vêh pêt tung ƀăng deăng kố:

‘’Kông pôm ki tro tâ pơreăng mê thế pui tah tê ôh tá ‘nâi pro ti lâi ôh. Ôh tá chiâng vâ pro ti lâi. Nôkố kong mêi hên nôkố pêt cho ŭm tâi ôh tá châ klâi ôh’’.

A tơring Kon Rẫy, kong pơlê Kon Tum pơreăng tơkrŭn hlá xua virus ƀă um rêi a pôm loăng tơkŭm ki hên a 2 cheăm Tân Lập, Đăk Ruồng ƀă tâi tâng ƀăng deăng lối 160 ha, kơxô̆ pôm loăng tro tâ pơreăng sap ing 10 – 20% ƀăng deăng. Vâ mơdât pơreăng ôh tá ăm tâ tú tơdjâk troh lối 4.100 ha pôm loăng dêi kuăn pơlê tung tơring, khu râ kăn pơkuâ ƀă kơvâ pêi chiâk deăng tơring Kon Rẫy thăm pơtâng tối, mơhnhôk kuăn pơlê pêi pro kơtăng tơdroăng kơdê pơreăng tơkrŭn hlá xua virus ƀă ŭm rêi a pôm loăng.

Pôa Nay Y Khánh, Kăn phŏ pơkuâ Ƀơrô pêi chiâk deăng ƀă mơnhông thôn pơlê tơring Kon Rẫy, tối ăm ‘nâi:

‘’Pơtâng tối, mơhnhôk kuăn pơlê pui tah, chôu, ‘nhê tah lơ tâp tung tơnêi. Mơhnhôk vâi krâ thế pơ’lêh hdrê nếo ƀă rôe hdrê a mâu tíu ai xiâm kối, ai châ mơnhên cho dâi khât’’.

Pôm loăng tro pơreăng tơkrŭn hlá xua virus

Rơtế ƀă pui tah, ‘nhê tah, a mâu tơring, pơlê kong kơdrâm dêi kong pơlê Kon Tum ai ƀăng pôm loăng tro pơreăng tơkrŭn hlá xua virus cho Sa Thầy, Đăk Tô, Kon Plông, Kon Rẫy, Ngọc Hồi, pơlê kong kơdrâm Kon Tum, kơvâ pêi chiâk deăng ƀă kuăn pơlê xuân tơkŭm xôh pơkeăng kơdê oâ rơbông mơdât pơreăng xông tâ tú. ‘Na ton xŏn, khu râ kăn pơkuâ mâu tơring, pơlê kong kơdrâm hiăng ai pơkâ ki nhên ƀă ƀăng deăng lối 650 ha pêt pôm loăng tro tâ pơreăng tơkrŭn hlá xua virus ƀă um rêi.

Pôa Nguyễn Văn Thủy, Kăn phŏ hnê ngăn Vi ƀan tơring Kon Rẫy, tối ăm ‘nâi tơring pơkâ pêi ôh tá ăm ai tơdroăng pơreăng kâ ‘nhê pôm loăng tung rơnó kơ’nâi:

‘’Vâ mơdât tâi tâng ôh tá ăm ai pơreăng xông kâ ‘nhê a pôm loăng pro tro lu\p pêi lo liăn dêi kuăn pơlê, pơchân tối kuăn pơlê tâng ai vêh pêt tung ƀăng deăng pôm mê ôh tá xúa hdrê ki tro tâ pơreăng. Troăng tơmiât dêi tơring hnê mơhno pêi pro tiô troăng kô pơ’lêh pêt mâu loăng plâi ki ê tung to lâi rơnó. Kơ’nâi mê nếo tơmiât pêt pôm loăng mê troh nôkố cho tơniăn tŭm pơkâ ôh tá ai tro tâ pơreăng’’.

Nếo achê pơla kố, Vi ƀan kong pơlê Kon Tum hiăng ai mơ-éa ‘na tơdroăng pêi pro mâu troăng hbrâ mơdât pơreăng tơkrŭn hlá a pôm loăng a tơring Sa Thầy. Pơtối mê, Vi ƀan kong pơlê kố hnê mơhno Vi ƀan tơring Sa Thầy tơkŭm séa ngăn, mơnhên xiâm kối pơreăng tơkrŭn hlá a pôm loăng ƀă tâ tú ƀă ƀăng deăng kân tung cheăm Măng Mrai; thâ mơhnhôk mâu khu râ dêi tơring rơtế veăng, tŏng kum, hnê mơhno kuăn pơlê pêi pro mâu troăng vâ mơdât pơreăng tơkrŭn hlá a pôm loăng.

Pơcháu Khu pơkuâ ‘na pêi chiâk deăng ƀă Mơnhông mơdêk thôn pơlê séa ngăn, mơnhên xiâm kối pơreăng tơkrŭn hlá a pôm loăng. Pơtroh tôh pêi cheăng troh tơring Sa Thầy vâ tơrŭm, hnê mơhno, tŏng kum pêi pro mâu troăng hbrâ mơdât pơreăng tơkrŭn hlá a pôm loăng.

Pôa Đoàn Năng Rường, Kăn phŏ pơkuâ Kơ koan xiâm pêt tơmeăm ƀă rak vế hdrê kơchâi plâi pôm kong pơlê Kon Tum tối ăm ‘nâi:

‘’Kơvâ pêi chiâk deăng mơnhông thôn pơlê hiăng hnê mơhno mâu pơlê kơdê pơreăng tơkrŭn hlá pôm. Hnê mơhno vâi krâ ƀă ƀăng deăng lối 70% mê pui tah tâi tâng ƀă pêt loăng plâi ki ê. Ƀă ƀăng deăng sap ing 30% troh 70% pui tah mâu xiâm loăng ki ai pơreăng ƀă pêt tơvât. Vâ kum ton xŏn rêm rơpŏng pêt pôm loăng thế pêt ăm dêi tơná hdrê pôm vâ ai hdrê pêt ăm rơnó kơ’nâi ah’’.

Mâu pôm loăng tro pơreăng tơkrŭn hlá xua virus thế pui, prâu tah

Ƀă a kong pơlê Gia Lai cho kong pơlê tơkăng ƀă kong pơlê Kon Tum, xuân dế trâm tơdroăng pơreăng tơkrŭn hlá pôm loăng xông tâ tú ó. Tiô tơbleăng dêi Kơ koan xiâm pêt tơmeăm khoăng ƀă rak vế hdrê kơchâi plâi pôm kong pơlê Gia Lai, kong pơlê hiăng ai lối 1.000 ha pôm loăng tro pơreăng tơkrŭn hlá, tơkŭm hên má môi a mâu tơring An Khê, Ia Pa, Krông Pa. Pơreăng tơkrŭn hlá kô tơdjâk kân troh ki hên tơpoăng, pêi lo châ hên dêi rơnó pôm 2021.

Rơnó kố, krê tơring Krông Pa pêt dâng 20.000 ha pôm loăng, laga ƀăng pôm tung tâi tâng mâu cheăm pơrá tro pơreăng tơkrŭn hlá ƀă tơ’lêi tâ tú rơdâ, krê a cheăm Cư\ Ngọc ai lối 1.300 ha pêt pôm loăng mê ai troh 50% tro pơreăng tơkrŭn hlá.

Drêng ai pơreăng xông tâ tú ó, Kơ koan xiâm pơkuâ pêt loăng plâi kâ ƀă rak vế hdrê kơchâi plâi pôm kong pơlê Gia Lai xuân hiăng tơbleăng hên mơ-éa hnê mơhno mâu troăng hbrâ mơdât pơreăng tơkrŭn hlá, ôh tá ăm tâ tú tung ƀăng rơdâ, tơdjâk troh pêi lo tơmeăm dêi kuăn pơlê. Tiô mơnhên dêi kơvâ cheăng, xiâm kối chiâng ai pơreăng tơkrŭn hlá cho xua kuăn pơlê xuân ối xo mâu hdrê ki ton vâ pêt.

Xua mê mâu tơring pơchân kuăn pơlê ôh tá rôe hdrê pôm loăng HL-S11, thế rah hdrê KM94 kâi mơdât pơreăng tơkrŭn hlá cho châ tơƀrê, séa ngăn xiâm kối hdrê.

Pakĭng mê, mơhnhôk kuăn pơlê pơ’lêh mâu ƀăng pôm loăng tro tâ pơreăng râ ó mê pơ’lêh mâu loăng plâi ki ê ki vâ iâ 1 hơnăm vâ pôe tah pơreăng mê nếo vêh pêt pôm loăng. Drêng châ hlo ai ôa rơbông a pôm loăng kal xôh pơkeăng kơdê pơreăng a kơpong tro tâ pơreăng, kơdroh tâ tú a ƀăng pôm loăng ki ôh tá tro rơnó. Ƀă ƀăng pôm loăng ki tro rơnó kal xôh pơkeăng kơdê ôa rơbông ahdrối vâ pui tah, gô̆m tâi tâng klêi mê chôu tah pôm loăng tung ƀăng pêt ƀă ƀăng deăng ki tro pơreăng râ ó.

VOV Tây Nguyên chêh

A Sa Ly tơplôu ƀă tơbleăng