VOV4.Xơ Đăng - Mot tung roh krí xo dêi pía kái hơnăm 2021, yă tê pía kái kơdrâ chu kơdroh pá kơdâm 3 rơpâu liăn 1 kilô. Tơdroăng kố pro hên kuăn pơlê ki pêi chiâk deăng pêt pía kái a Gia Lai tro lŭp dêi hên, ôh tá vâ ‘no liăn pêi cheăng kâ.

15 hơnăm mung pêi tơnêi pêt pía kái a cheăm Ia Mơr, tơring Čư Prông, kong pơlê Gia Lai, pôa Bùi Hữu Phước (46 hơnăm, ối a cheăm Bình Nghị, tơring Tây Sơn, kong pơlê Bình Định) ăm ‘nâi, iâ hlo la lâi yă pía kái rơpâ môi tiah rơnó kố. Hơnăm kố, yă phon rơvât ƀă tơmeăm xúa tung pêi chiâk to kơnâ, vâ ‘no liăn pêi 2 ha pêt pía kái, pôa ‘no 100 rơtuh liăn, mung tơ’nôm liăn hngêi rak liăn 60 rơtuh liăn. apoăng rơnó yă pía kái 700 liăn/1kg, mê pía dêi pôa hâi châ krí.

Pơla tơdế rơnó, yă kơdrâ chu rơpâ ối 3000 liăn/1kg,‘nâi nhên dêi lŭp kơxô̆ liăn ‘no, pôa Phước tô tuăn hâi châ krí. La yă hâi teăm to, kong mêi ôh tá tro rơnó hiăng pro pía kai pôa a klâng tro prêa, pôa híu chiu tê dêi xua vâ pơti yă 2 rơpâu 500 liăn/1kg:

“Châ 7.000 liăn/1 kg cho apoăng rơnó. Nôkố Sinuâ klĭng péa tê mơdró a tíu tơkăng kong, ôh tá châ tê ăm kong têa ê yă chiâng rơpâ 2.500 liăn/1kg. 1 sào a lŭp 6 rơtuh liăn. Lŭp mê ôh tá ai liăn vâ hriăn tơmiât pêt rơnó kơ’nâi’’.

Nâ Toán ối a klâng pêt pía kai dêi tơná a cheăm Ia Mơr

Rơtế ƀă pôa Phước, 3 khế hdrối, prếi on veăng nâ Văn Thị Toán (39 hơnăm) xuân pơtroh 2 ngế kuăn vêh a pơlê a Bình Định, lăm a cheăm Ia Mơr, tơring Čư Prông, kong pơlê Gia Lai mung tơnêi, pêt pía kái. Troh rơnó krí vâ vêh kâ Têt ƀă rơpŏng hngêi, ai prếi on veăng nâ Toán tô tuăn khéa kho xua yă pía kái chu rơpâ luâ râ:

“A ‘no tung 1 ha ai 160 rơtuh liăn. Hnoăng mơhá ăm mơngế pêi cheăng nôkố xuân kơnâ, hngêi kơdrum châ xo 3000 liăn/1kg cho lŭp, hiá 40 rơtuh liăn/1ha. Lup hnoăng mơhá dêi prếi on veăng, kuăn ‘nĕng lôi hngêi trăng, prếi on veăng lăm troh akố la kơxô̆ liăn pê lo ôh tá ai”.

Kuăn pơlê thế mơjiâng pro hơpăm, kâ ối a klâng chiâk tung pơla 3 khế vâ rak ngăn dêi pía kái

Nôkố, a Gia Lai ai lối 1 rơpâu ha pêt pía kái, tơkŭm a mâu tơring Krông Pa, Phú Thiện, Ia Pa, Čư Prông... Tơdroăng pêt pía kái hmâ pêi tung pơla pái khế mơ’nui hơnăm, kuăn pơlê thế mơdâng pro hơpăm a klâng chiâk vâ pêi rak ngăn dêi. Hơnăm kố, yă pía kái chu kơdroh, pro tơdroăng tô tuăn mê hiăng ôh tá ai tiô púi vâ. Pôa Nguyễn Tuấn Anh, Kăn phŏ hnê ngăn Vi ƀan cheăm Ia Mơr, tơring Čư Prông ăm ‘nâi:

“Tâng môi tiah hơnăm nah sap 6.000 liăn troh 7.000 liăn/1kg mê kuăn pơlê ‘no liăn hên, 1 ha lŭp to lâi chât rơtuh liăn. Xua mê kô xơpá ăm kuăn pơlê, púi vâ ai luât pơkâ tŏng kum môi iâ ăm kuăn pơlê’’.

Nguyễn Thảo chêh

Gương tơplôu tơbleăng