VOV4.Xơ Đăng - O A Gut, kuăn ngo Rơteăng a Ƀuôn Hring, cheăm Ea HĐing, tơring Čư̆ Mgar, kong pơlê Dak Lak cho ngế ối tung rơxông nếo la hâk git khât ƀă mâu không, têng nêng dêi kuăn ngo tơná. Kơnôm hiăng rơkê plĕng, hâu nguăn ƀă châ dêi pâ ki rơkê hnê mơhno tối mê o hiăng chiâng xúa mâu không, têng nêng, klêi mê ối chiâng hơdruê mâu ƀai dêi Rơteăng.

Pin râng dêi chêng không troh a kơbong ki thâu hrik tơdroăng hơdruê dêi Kơ koan teăng mâ Rơ’jíu Việt Nam a kơpong Tây Nguyên, Rơ’jíu xiâm Việt Nam vâ tŏn ăm mâu vâi krâ rơngê ting ting, o A Gut ai tối tiah kố: Xua hâk git kơ tơdrá hơdruê Rơteăng sap ing tơxĭn ƀă kơnôm dêi pâ hnê rêi prôa guitar. Klêi kơ’nâi hiăng hlê plĕng tơdrá ƀă hiăng chiâng rêi prôa guitar o hiăng hơ’lêh tŏn chêng, rêi têng nêng, không…

Pâ dêi o cho ngê̆ nhân ưư tŭ A Ƀlôih, cho ngế ki hâk git khât kơ tơdroăng rak vế ƀă pơtối mơdêk ki kơnía git ‘na rơngê ting ting, rêi prôa dêi mơngế Rơteăng. Hiăng sap ing ton roh nah, rơpŏng pôa cho ki xiâm tơkŭm hên mâu vâi krâ-nhŏng o ki rơkê tŏn chêng tôu  koăng, tŏn không, rêi têng nêng. Xua ti mê, sap ing ối tơxĭn A Gut hiăng hmâ tung tơdroăng rêh ối dêi tơdroăng rơngê ting ting, tŏn chêng không, rêi têng nêng dêi chal vâi krâ roh nah hiăng hnê.

Xua ing tíu ki mê râ hiăng kum hiâm mơno o, chông djâ o troh a mâu tơdroăng rơngê ting ting, rêi prôa dêi hdroâng kuăn ngo tơná, hriăn hlê, hriâm ƀă pơtâp xêh mâu prôa, không, têng nêng ƀă chêng koăng.

‘’Hriâm tŏn không, rêi têng nêng cho pá khât la pin athế kơdo mơ-eăm vâ tí tăng ‘nâi xêh. Maluâ rêi têng nêng cho pá má môi, tung pơlê bu ai 1 troh 2 ngế tê ki chiâng rêi, chêng không mê xuân preăng ai mơngế chiâng tŏn, á xuân chiâng rêi têng nêng’’.

A Gut ngê̆ nhân tŏn không dêi Rơteăng

Tơdroăng ki rơngê, ting ting, tŏn chêng không, rêi têng nêng cho tơdroăng ki tơdjâk ing vâi krâ, nôu pâ. Ngê̆ nhân ưu tŭ A Ƀlôih hiăng châ hlo nhên mâu tơdroăng mê a dêi kuăn tơná cho A Gut, xua mê, hiăng kơdo mơ-eăm hnê mơhno, pơtroh ăm tơdroăng ki hâk git ƀă hnê ‘na mâu tơdroăng ki rơkê dêi rêi têng nêng, tŏn không. Ngê̆ nhân ưu tŭ A Ƀlôih ai tối tiah kố:

‘’Hdrối nah, á bu hnê ga rêi prôa guitar, tŏn chêng không cho tơná ga hriâm xêh. Ga tâng a rêi prôa ga xuân hriâm ƀối xêh. Á hnê vâi ki ê la ga tâng ga xuân ƀối xêh há, xua ga hiăng chiâng xêh hdrối’’.

Kơtăn kố ai 20 hơnăm, drêng mê nah A Gut xiâm klăng 20 hơnăm hiăng châ rah ‘mot tung khu tŏn chêng koăng, rêi prôa dêi Ƀuôn Hring. Ngoh đi đo veăng mơđah mâu tơdroăng leh mơdĭng dêi pơlê, môi tiah tĭng kâ báu nếo, kleăng kơneăng têa dêi mơngế Rơteăng. Hơnăm 2004, o rơtế ƀă khu tŏn chêng koăng - rơngê ting ting veăng mơđah a Leh koh tơbâ 100 hơnăm hâi mơjiâng ƀă mơnhông pơlê kong kơdrâm Ƀuôn Ma Thuột, Festival kơphế Ƀuôn Ma Thuột xua kong pơlê Dak Lak tơkŭm po ƀă xuân lăm mơđah hên a mâu kong pơlê ki ê.

Tiô ngoh A Gut mâu roh ki lăm mơđah tiah mê cho vâ mơhno, rak ’măn hên tơdroăng ki chôu vế, hlê plĕng, thăm rế hâk git ƀă hâk mơnê ‘na tơdroăng rơngê ting ting, rêi prôa dêi hdroâng kuăn ngo tơná.

‘’Hdrối nah á lăm mơđah a Plei Ku klêi mê leh koh tơbâ 100 hơnăm hâi mơjiâng ƀă mơnhông pơlê kọng kơdrâm Ƀuôn Ma Thuột, a Ƀuôn Đôn xuân lăm mơđah ha. A tơring, a cheăm la lâi ai hâi leh lơ hngêi trung ai po leh ki klâi mê ‘lo á xuân lăm hnê mâu vâi o hok tro tŏn chêng, tŏn không’’.

Ngê̆ nhân A Gut hơdruê Rơteăng a kơbong thâo rơngê ting ting VOV Tây Nguyên

Cho ngế ki ối tung môi pơlê, đi đo châ hmâng A Gut rơtế ƀă Khu chêng koăng dêi Ƀuôn Hring mơđah tŏn chêng koăng, H’Ƀu, ối a cheăm Ea HĐing, tơring Čư̆ Mgar, kong pơlê Dak Lak ăm ‘nâi:

‘’Tiô tuăn tâng mâ hlo, ngoh A Gut cho ngế ki rơkê ‘na tŏn không, ga ối hnê ăm mâu vâi o hok tro tŏn chêng koăng. Cho môi ngế ki chiâng tŏn không, chêng koăng. Ngoh A Gut ối hnê mâu hok tro râ má péa tŏn chêng vâ lăm tơ’noăng a tơring, a kong pơlê há’’.

Ngoh Y Mang, Kăn phŏ pơkuâ ngăn Ƀơrô Mơhno túa lĕm tro, Pơtâng tơdroăng nếo dêi tơring Čư̆ Mgar, kong pơlê Dak Lak tối ăm ‘nâi, rêm hdroh tơring, cheăm lơ ai tơdroăng ki klâi pơrá krếo khĕn khu tŏn chêng koăng - rơngê ting ting dêi Ƀuôn Hring veăng mơđah, tung mê, ôh tá păng lôi A Gut:

‘’O A Gut sap ing tơxĭn ga hiăng hâk git kơ tơdroăng hriâm tŏn không, rêi têng nêng dêi vâi krâ roh nah, tiô dêi pâ hriâm tŏn chêng, tôu koăng, rêi têng nêng. Pâ ga hriâm rơngê, ting ting ga xuân hriâm ƀối, nôkố, A Gut hiăng rơkê hên ‘nâng.

O A Gut cho ngế ki hâk git ‘na rơngê ting ting ƀă tơdroăng tŏn chêng tôu koăng, ga ối lăm hnê mâu vâi o hok tro tŏn chêng koăng. Ga xuân rơkê vâ bố bối tiô dêi pâ, cho ngế ki hâk git, kơhnâ khât tung hriâm a mâu vâi krâ. Rêm hdroh ai tơdroăng tŏn chêng tôu koăng a tơring, kong pơlê ga xuân pơrá veăng lăm mơđah’’.

Xuân chiâng tối, A Gut cho ‘’kuăn dêi rơpŏng ki rơkê tơdroăng chal vâi krâ nah’’ tung rơngê ting ting, rêi prôa a tơring Čư̆ Mgar, kong pơlê Dak Lak. Ƀă tơdroăng ki rơkê ‘na tŏn chêng koăng, rêh ối tung rơpŏng hngêi ki ai môi ngế pâ cho Ngê̆ nhân ưu tŭ A Ƀlôih đi đo djâ troăng, hnê mơhno mê A Gut thăm rế châ pơtối mơdêk dêi tơdroăng ki rơkê tơná.

Ki kal luâ tâ kơ mê, sap ing ối tơxĭn, A Gut hiăng rêh ối tung tơdroăng rơngê, ting ting, tŏn chêng koăng ing mơngế pâ tung rơpŏng hngêi, ing pơlê cheăm; ing mê, hiăng păn roăng, chĕm mơ’drêh ‘na tuăn hiâm mơno rế hía rế rơkê, hâk mơnê ƀă pơtối rak vế thăm mơnhông tâ nếo khôi túa, vêa vong dêi hdroâng kuăn ngo tơná.

A Sa Ly chêh

Nhat Lisa tơplôu ƀă tơbleăng