VOV4.Xơ Đăng - Tơdrêng ƀă mâu tơdroăng leh mơdĭng, tung pơla pơtê leh hâi Mơjiâng tơnêi têa pơla hdrối kố nah, mâu tíu ki lăm hyô ngăn a Dak Lak hiăng tơ’mot hên tơmối, mâu tíu ki hyô ngăn, pôu ngăn, hngêi mơđah tơbleăng kế tơmeăm dêi kuăn pơlê hiăng ai hên mâu tơmeăm ki krê phá xêh ‘na mơhno túa lĕm tro mâu hdroâng kuăn ngo hiăng châ hên tơmối tung tơnêi têa pin ƀă kong têa ê veăng lăm ngăn, châ hlo.

Tung pơla leh Hâi mơjiâng tơnêi têa pơla kố nah, klêi kơ’nâi prôk tâ tá môi kơpong ki lăm hyô ngăn kong ki ai hên rui dêi Dak Lak a cheăm Čư̆ Êbur, pơlê kong kơdrâm Ƀuôn Ma Thuột, ngoh Võ Lê Trung HIếu ối a bêng Tân Lợi, pơlê kong kơdrâm Ƀuôn Ma Thuột tot pơtê iâ a ‘’kơnâng um rui’’ vâ tí tăng ‘nâi tơdroăng tối tơbleăng, ngăn mâu tơmeăm ki hơ’muăn tối ‘na rui ki hiăng châ tơbleăng, mơhno mơđah akố.

Tơmối hyô ngăn châ ngăn um meăn rui krâ ‘măn a kơnâng

Ngoh Hiếu ai tối tiah kố, ngoh kot mâ ƀă xông kân a Dak Lak, tíu ki ai hên mâu rui má môi a Việt Nam. Maluâ ti mê, nôkố khu rui hngêi ki păn rế hía rế iâ ƀă hiăng krâ, xua mê, tơdroăng ki ‘măn mơđah mâu um, tơmeăm ‘na rui rế hía rế chiâng kơnía ó khât, kum ăm mâu ngế ki tá hâi teăm châ chói hlo rui kong kô châ ngăn mâu um, tơmeăm ki mê, vâ khoh châ ‘nâi nhên. Tơná ngoh Hiếu xuân cho ngế ki hâk git kơ tơdroăng ki tí tăng ‘nâi ‘na mâu tơmeăm roh nah, tơmeăm khoăng ki preăng ai mê ngoh khoh hmâ rĕng troh akố vâ tí tăng hlê plĕng, mơnhên.

Ngoh Võ Lê Trung Hiếu ai tối tiah kố:

‘’Pin athế lăm troh a tíu kố vâ tí tăng mơnhên ngăn tơ’nôm mâu tơmeăm khoăng roh vâi krâ nah môi tiah tơmeăm um ‘na rui a kong ki ai rui kố. Akố tơmeăm ki mơđah tơbleăng kố ai hên to kế ki kơnía ƀă hên tơmeăm ki kơnía git. Tơnêi tíu akố cho tơmeăm khoăng roh nah, tơtro ƀă mâu ngế ki hâk vâ tí tăng ngăn tơmeăm khoăng roh ton nah, mê cho tơdroăng ki ro’’.

Ngoh Võ Minh Luân tơbleăng ‘na kơxái kleăng chêng rui ƀă kơtôu loăng kong ki châ tĕn bro xâ a rŏng rui

Hiăng châ lôu péa ai 1 khế kố, tíu ki lăm pôu ngăn rui a Dak Lak hmâ tơdah tơmối mot ôm hyô lăm pôu ngăn, xup um tơbâ ƀă tí tăng tơpui tơno ‘na tơmeăm khoăng. Ngoh Võ Minh Luân, kăn pơkuâ ngăn tíu ki ăm tơmối hyô ngăn mê tối ăm ngin ‘nâi, akố ai lối rơpâu to rui, ai dâng 200 túa ki pơrá phá dêi pó, châ meăn pro hên ing mâu tơmeăm, môi tiah tơnêi meăn, ối tung mâu tơnêi hneăn ki meăn pro châ ô eăng, môi tiah Chu Đậu, Thổ Hà, Bát Tràng, Biên Hòa, Lái Thiêu Thành Lễ.

Tơbleăng tối ‘na tơdroăng tí tăng khu rui ki mĕn tơnêi hneăn kân má môi a Tây Nguyên

Ki lĕm ro má môi mê cho ‘’kơnâng um rui’’ ai lối 2 rơpâu to rui ki lĕm mơnâ mâ ngăn, tơviah mê châ kơchuâ pro a kơnâng ki kân. Tung plâ 10 hơnăm hdrối nah, ngoh Luân hiăng kơhnâ khât tung tơdroăng tí tăng ngăn, rah xo mâu hlá mơ-éa, tơmeăm khoăng ki meăn bro um rui vâ thăm rế pro gok gâ mâu tơmeăm khoăng dêi tơná krê, mơhno tơbleăng, mơđah rơdâ troh kuăn pơlê ƀă tơmối. Ƀă inâi ki dó ‘’Kong tơnêi dêi Dak Lak’’, ngoh Luân pói tơngah cho roh ki vâ veăng hnê tối rak vế, mơhno túa lĕm tro khôi túa, vêa vong, rak vế um méa rui a kơpong tơnêi Tây Nguyên thăm rế châ tơbleăng rơdâ kân.

‘’Á pói rơhêng vâ pêi pro ing hên tơdroăng tơdrêng ƀă khu râ pơkuâ cheăng mê á hiăng tơbleăng mơhno mâu tơmeăm kố troh tâi tâng rêm ngế kuăn pơlê ƀă tơmối athế veăng ‘no ivá mơno vâ veăng rak vế ngăn khu rui. Kơnôm ing mâu tơmeăm khoăng dêi rui tiah kố, mê ngoh Luân xuân pói rơhêng vâ châ mơđah, tơbleăng mâu tơmeăm mê pro ti lâi ăm tâi tâng rêm ngế ‘nâi ƀă pin athế rak vế khu rui, vâ ga ôh tá tro kơdê a tơnêi kong ki ga hiăng chiâng, hiăng châ păn roăng, rak ngăn akố’’.

Hngêi ‘măn rak tơmeăm khoăng Ama H’Mai tung kơdrum kong ngiât lĕm

Xuân cho tíu ki troh mơhno túa lĕm tro dêi khôi túa kuăn ngo, Hngêi mơđah tơbleăng kế tơmeăm ƀă homestay Ama H’Mai pro a ƀuôn Kmrơng Prong B, cheăm Ea Tu, pơlê kong kơdrâm Ƀuôn Ma Thuột mơhno tối ăm tơmối tơdroăng ki hơniâp ro, lĕm lih. Ƀă tơdroăng ki mơjiâng pro hngêi tiô khôi túa, hngêi trá xŏn khôi kuăn ngo dêi Rơđế, túa ki rơnuâ, ‘măn tăng Kpan, kơtum chêng koăng, vó roh vâi krâ nah ƀă kơnoh on.

Tơdrêng amê, cho kơbong ki vâ mơđah tơbleăng, rak vế lối rơpâu to kế tơmeăm ai tơdjâk troh tơdroăng rêh kâ ối, hiâm mơno, tơmeăm khoăng pêi chiâk deăng, tơdroăng pêi cheăng kâ rêh ối, tơmeăm khoăng rơnuâ, tơnăng, lúa kuăn kiâ kong ƀă hên tơmeăm khoăng kơnía dêi kơpong kong ki ai hên hdroâng kuăn ngo dêi Tây Nguyên.

Pôa Mẫn Phong Sơn, kăn pơkuâ Hngêi ‘măn rak ƀă homestay Ama H’Mai ai tối tiah kố, ti xê to tơmối ing hơngế troh lăm pôu ngăn ƀă ối pơtân akố, rêm hâi akố ối koh tơdah hên kuăn pơlê ki rêh ối tâ tá mê. Maluâ a kơxo má, drêng pơxiâm ‘mâi on koh khâng, vâi dế kơ-óu dêi kloăng kơphế ki kơ-óu xú hŏm lĕm châ uâ mơdiê, klêi mê, châ bro ing kơtong ché. Rêm ngế ối ‘nân a’nâi ôu kơphế tro tiô dêi túa ki krê phá tơná, châ ngăn, châ hlo mâu tơmeăm ki hiăng tơmiât châ tâng hơ’muăn ăm dêi pó mâu tơmeăm ki hiăng hmâ rêh ối ƀă tơdroăng rêh ối rêm hâi.

Tiô pôa Mẫn Phong Sơn, mê cho mâu tơmeăm ki kơnía git mơhno tối hiâm mơno veăng kum tơbleăng tơdroăng ki mơjo pâ ƀă mơhno túa lĕm tro dêi tơdroăng rêh ối chal nếo nôkố.

‘’Sap ing hngêi ‘măn tơbleăng kế tơmeăm ngin châ chiâng mơjiâng nah mê tơdroăng cheăng akố châ pêi pro tro tiô hiâm mơno pói vâ dêi kuăn pơlê. Pakĭng mâu tơmeăm khoăng ki kơnía git mê ga ối cho môi tơdroăng ki vâ mơhno tối, xuân ối cho ki xiâm mơhno tối ‘na tơmeăm khoăng, kế tơmeăm, hiâm mơno dêi kuăn pơlê. Á hâk git khât khôi túa, vêa vong dêi hdroâng kuăn ngo akố. Mê cho ki xiâm khoh chiâng ai Hngêi ‘măn rak kế tơmeăm Ama H’Mai”.

Tơdrêng ƀă mâu tơdroăng leh mơdĭng mê, khôi túa tiô chal krâ roh ton nah châ tơkŭm pro a hên tíu tung kong pơlê, tơmối châ lăm troh a Dak Lak tung pơla roh leh hdrối kố nah châ tơ’lêi hlê plĕng ƀă châ ngăn, châ hlo hên mâu khôi túa, vêa vong, mơhno túa lĕm tro mâu hdroâng kuăn ngo akố.

Pôa Mẫn Phong Sơn (ối má 2 ing peăng pá hơ’vá) tối ăm tơmối ‘na kơbong mơhno túa lĕm tro hngêi ‘măn rak tơmeăm Ama H’Mai

Ƀă troăng prôk ki nếo châ mơnhên mơhno túa lĕm tro vâ ing mê, thăm pro tơdroăng ki vâ mơnhên, mơhno, hên tíu ki ôm hyô, ƀă châ ngăn, châ hlo hên hngêi ’măn rak kế tơmeăm krê a Dak Lak dế thăm kum mơhno tối tơdroăng ki nếo ‘na hiâm mơno mơhno túa lĕm tro, veăng kum kring vế, rak ngăn, pơtối mơdêk mâu khôi túa, vêa vong tiô chal nếo nôkố, achê ƀă pro pơxúa ăm tơdroăng rêh ối chal nếo nôkố.

H’Xíu H’Mok chêh

Nhat Lisa tơplôu ƀă tơbleăng