Ki phá krê xêh tơdroăng rơkâu xối mơhúa chêng dêi mơngế K’Ho a Lâm Đồng
Chủ nhật, 06:00, 28/07/2024 H’Xíu H’Mok/VOV Tây Nguyên H’Xíu H’Mok/VOV Tây Nguyên
VOV4.Xơ Đăng - Ƀă mâu hdroâng kuăn ngo ki iâ mơngế a Tây Nguyên, chêng koăng cho tơmeăm ki krih tơviah, ai xeăng rak ngăn. Chêng koăng hmâ ‘no xúa tung mâu hâi leh mơdĭng, xah hêi ro dêi pơlê pơla. Ƀă mơngế K’Ho a kong pơlê Lâm Đồng ai môi túa ki rơkâu xối krê ăm xeăng chêng, mê cho Rơkâu xối chêng.

“Ô vâi krâ-nhŏng o! Klêi kơ’nâi môi hơnăm tơbrê tơbrêh pêi chiâk deăng, hâi kố báu hiăng klêi xuâ pôu djiân pêng hnôu, drôu xiâm hiăng troh hâi vâ lếo ôu. Pin rơtế tơkuăm akố vâ koh mơnê kơ khu xeăng hiăng ăm pơlê pin môi hơnăm mêi tro tôu ‘ló, khía rơngiâp, ăm chiâk deăng ai hên báu alâi, plâi pôm, ăm khu chu hngâ hên môi tiah khu hmui a rŏng tơnêi, ăm kơpuâ kơpôu proh môi tiah hjuô tung têa krông. Ô pơlê pơla! Pin châ rěng tơkuăm vêh akố vâ leh rơkâu”.

Chôu phut ki lěm hiăng troh, pôa K’Thế - Krâ pơlê Srê Nhắc, pơlê kân Đinh Văn, tơring Lâm Hà, kong pơlê Lâm Đồng hlŭm tơdŭt chía ton cho vâ pơtâng thế rêm ngế troh tơkuăm a tíu kố. Klêi mê, kuăn pơlê rơtế tơkuăm ối hvât tâ tá kâng a tơdế plông vâ rơkâu xối. Drêng rêm ngế hiăng ối tơniăn dêi tíu, pôa K’Thế pơxiâm rơkâu xối:

‘’Ô xeăng chêng ki krih tơviah! Dế ối tung mâu chêng kân, chêng kŭn; chêng nôu, chêng kuăn. Pơlê cheăm ai kế kâ, tơmeăm xúa, ‘nâi hmâng, ‘nâi pêi pro mâu tơdroăng ki lěm tro. Pâ mơnê kơ xeăng ƀă krếo thế xeăng veăng tơkuăm troh a pơlê ngin kố. Hâi kố, pơlê ngin ai po hâi ôu kâ, xah hêi ro, ai drôu xiâm xăng lěm ‘mrĭt. Pâ phep xeăng ăm pơlê ngin dju chêng ƀă tôu ăm ga i chuât xơtó lâp kong, hơniâp ro ăm hiâm mơno kuăn pơlê, ro rih a hâi ki kố’’.

Klêi kơ’nâi rơkâu xối mê, krâ pơlê pôe rơnŏng í xo mơheăm; rơtế ƀă mâu tơmeăm ki ê môi tiah ká măm khăng, po, phái, tơxông, plâi. Túa rơkâu xối kố cho vâ pâ phep xeăng ăm dju chêng, ƀă hnối rơkâu ăm rêm ngế pơrá tơniăn lěm, mo lěm châ, pon mơhúa. Pơtối mê, cho túa ki dju tơrêm to kơtâ chêng ƀă pơcháu ăm 6 ngế vâi rơtăm râng vâ tôu ƀai ‘’Gungme Gungma’’, tơkéa vâ tối ‘’Koh hmât kơ nhŏng o’’. Klêi kơ’nâi dju chêng mê, vâi krâ-nhŏng o tôu chêng chuât dri drih dri drih, pơxiâm po roh ôu kâ, rơngê xuăng. Pôa K’Thế ai tối:

‘’Khu hdroâng kuăn ngo ki lâi ki krâ pơlê lơ tung pơlê ki mê ai kơtum chêng mê mơhúa chêng kô ối tung pơlê ki mê. Túa dju chêng cho vâ rơkâu pâ xeăng ăm phep dju chêng ƀă rơtế veăng vâ rơtế hơniâp ro ƀă kuăn pơlê tung mâu roh ki pơxiâm chối báu a chiâk lơ ko hngêi lơ ăm dêi kuăn lăm xo mế, xo dôh. Tâi tâng mâu tơdrá chêng mê pơrá pâ phep xeăng ahdrối ‘nôi mê ngin nếo chiâng tôu chêng’’.

Môi tung mâu túa ki tôu chêng hơniâp ro má môi mê cho rơkâu xối mơhúa chêng, klêi mê, vâi tơ’noăng tôu chêng. Tung pơla hiăng chía vung vế, mâu vâi rơtăm mơnúa dêi chêng, xua kih thuât tôu chêng, pơklât thé ngế peăng tá i tôu mâu tơdrá ki ro tâ, ngế ki lâi tôu chêng rơkê, ro tâ ngế ki mê kô ƀlêi. Tơdroăng ki hơniâp ro pơtối pêi pro tiah mê, a mâu drôu xiâm, idrâp chêng chuât rế hía rế xơtó hơngế. Ngoh Kra Jan Krông, ối a pơlê Bồ Liêng, pơlê kân Đinh Văn, tơring Lâm Hà tối ăm ‘nâi, chêng ƀă mâu tơdroăng xah hêi ro cho tơdroăng ki ôh tá păng lôi tung tơdroăng rêh kâ ối, pêi cheăng dêi mơngế K’Ho.

‘’Kơnôm ai tơdroăng tŏng gum dêi Đảng ƀă Tơnêi têa hiăng mơhnhôk vâi krâ-nhŏng o rế hía rế pơtối rak vế dêi khôi túa, vêa vong tơná. Mê cho môi tơdroăng ki pơtối rak vế tơmeăm khoăng, tơdroăng ki mơhhôk ăm hiâm tuăn dêi kuăn pơlê ngin’’.

Tung chêng ga ai mơhúa, ai xeăng, mơngế K’Ho ‘nâi rak vế, koh nhuô̆m, ôh tá chiâng hmếo pơ ‘no xúa hmâng to lo vâ. Pôa K’El, ối a tôh kơphô̆ Ryông Srê, pơlê kân Đinh Văn, tơring Lâm Hà, kong pơlê Lâm Đồng ai tối tiah kố: chêng cho tơmeăm ki hiăng hmâ ƀă mâu tơdroăng rơkâu xối dêi plâ rơxông kuăn mơngế ƀă mâu hâi ki xah hêi ro ki kal dêi pơlê pơla.

‘’Chêng dêi mơngế K’Ho ga ai 6 kơtâ, koăng ai 8 kơtâ. Tung môi kơtum chêng kô chiâng tôu hên tơdrá, hên ƀai, xúa tung mâu hâi ki xah hêi ro ki kân, môi tiah, rơnó xuâ báu, pôu djiân báu ok tung hnôu, pơkŏng ŏng mé, mâu hâi ki pro mơdĭng ki kal mê ngin pơrá xúa chêng. Chêng cho môi tơmeăm ki kơnía kơnâ dêi hdroâng K’Ho’’.

Tung mâu hneăng xah hêi ro dêi mơngế K’Ho, rơkâu xối mơhúa chêng cho túa ki vâ rơkâu pâ khu xeăng ăm phep dju chêng vâ kuăn pơlê i tôu. Kố châ ngăn cho túa rơkâu ki vâ po mơjiâng mâu tơdroăng ki xah hêi ro chuât dri drih dri drih ƀă mâu tơdroăng rơngê, ting ting, kơhnhon xuăng. Tơdroăng rêh kâ ối hiăng châ mơnhông, vâi krâ-nhŏng o nhuô̆m ƀă pơtối rak vế, mơdêk ki kơnía git dêi tơmeăm khoăng kuăn ngo tơná. Tung mê, rơkâu xối xeăng cho môi tơdroăng ki krih tơviah, mơngế K’Ho xuân ối pơtối rak vế dêi tung mâu hâi leh mơdĭng troh a hâi kố.

H’Xíu H’Mok/VOV Tây Nguyên

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC