VOV4.Xơ Đăng - Troh a pơlê dêi mơngế Bơhnéa a tơnêi Kƀang, kong pơlê Gia Lai ki hên trâm to tô khía, hlo um meá rêm ngế dế ối tâ tá drôu xiâm a kuât. Vâi rơtế hơniâp ro, pơtroh mâu tơdroăng ki lĕm ro ăm pơlê cheăm, ăm rêm ngế kuăn pơlê. Mê cho tơdroăng mơdĭng koh mơnê kơ Xeăng dêi hdroâng Bơhnéa a tíu kố. Tung pơlê pơla, tơdroăng koh mơnê kơ xeăng dêi mơngế Bơhnéa kô pơtroh tơdroăng ki kân xiâm tâ tung tơdroăng veăng tơchoâm ivá mơ’no dêi tâi tâng rêm rơpŏng hngêi, rêm ngế.

Tiô khôi túa, vêa vong, mơdĭng koh mơnê kơ xeăng dêi mơngế Bơhnéa châ tơkŭm po 2 tơdroăng, lơ tiô kơ tơdroăng ai dêi pơlê pơla ƀă tơdroăng veăng ai mâ dêi tâi tâng pơlê pơla, lơ po dêi a rơpŏng hngêi, mơngế krê xêh.

Pôa Đinh Ply, ối a tơring Kƀang, kong pơlê Gia Lai tối tiah kố, mơngế Bơhnéa ki hmâ hlo ai po mơdĭng koh mơnê xeăng hiăng pring vế, kum ăm rêm ngế drêng vâi pêi pro môi tơdroăng cheăng ki lâi mê ‘lo. Drêng mâu tơdroăng cheăng hiăng pêi pro klêi, ôh tá la lâi pro pá ăm kăn rơpŏng hngêi mê mơngế Bơhnéa kô po leh koh mơnê tiô kơ rêm rơpŏng hngêi. Tơdroăng mơdĭng kố vâi pro tơ’lêi tê, bu rơkâu xối, ai tơmeăm hdroăng cho drôu, plâi kâ, tâng ai hơ’nêh mâm í, mâm chu thăm rế ‘ló, la ôh tá êa pơklât thế. Pôa Đinh Ply tối ăm ‘nâi:

“Xuân môi tiah tơdroăng ki athế pêi pro ki klâi mê ing hngêi troh a môi tíu ki lâi mê ‘lo. Vâi prôk troh a tíu ki kal troh, hnối prếo vêh dêi a hngêi, la lâi hiăng troh, hiăng pêi klêi mâu tơdroăng cheăng mê vâi kô po mơdĭng koh rơkâu xeăng a kơpong ki mê xua xeăng hiăng kum ăm vâi trâm tơdroăng ki  pon mơhúa, tơdroăng cheăng ki tơtro”.

Tiô kơ rêm tơdroăng cheăng a pơlê pơla, mơdĭng rơkâu xối kơ khu xeăng dêi mơngế Bơhnéa kô châ pro kân tâ kơnôm ai tá tơdroăng veăng tơdjoâm ivá dêi tâi tâng rêm ngế, rêm rơpŏng hngêi. Vâ hbrâ ăm hâi mơdĭng mê, hdrối mê dâng 1 khế, rêm ngế tung pơlê hôp tơno tơnêng dêi pó vâ pơcháu tơdroăng cheăng. Mâu tơdroăng cheăng ki hơngăm hơngo, môi tiah trâ văng nhâ, kơpuih văng hngêi trăng, kuât hnối pêi tơdrêng ƀă mâu tơdroăng cheăng ki hbrâ mâu í, chu, pơrá cho xua mâu vâi kơnốu tung pơlê pêi viâ. Vâi kơdrâi pêi mâu tơdroăng cheăng ki hiâ iâ môi tiah hbrâ rơnáu mâu kế kâ, tơmeăm ki pleăng ăm khu xeăng.

‘Na hâi ki tơkŭm po mơdĭng mê, krâ pơlê kô tơpui tơno ƀă mâu rơpŏng hngêi ƀă mâu ngế ki châ kuăn pơlê loi tơngah vâ kơ môi tuăn tung tơdroăng ki po mơdĭng mê:

“Vâ mơdĭng xối rơkâu xeăng, mê pin athế tơpui tơno ƀă vâi krâ-nhŏng o, kuăn pơlê, vâi tơno klêi mê nếo po roh hôp kuăn pơlê vâ rah xo hâi ki tơkŭm po mê. Pin athế rah xo hâi ki tơtro, cho hâi ki kuăn pơlê tôh chôu phut mê pin rah xo hâi ki mê. Maluâ ti mê, pin athế tơno tơnêng pơkâ rah xo hâi ki mê ƀă rơpŏng hngêi, ƀă mâu kuăn pơlê mê vâi nếo ‘nâi nhên hâi ki mê, drêng mê, vâi tơkŭm ối a hngêi vâ rơtế pêi viâ mâu tơdroăng cheăng”.

Tung pơla hôp, tơno tơnêng mê, tơmeăm hdroăng ki pleăng ăm xeăng châ vâi krâ-nhŏng o tơmâng pêi pro khât. Tiô tơdroăng ki hmâ rêm hơnăm, tơmeăm ki pleăng ăm xeăng cho í, chu, lơ pú pái. Maluâ ti mê, tâng hdrối mê pơlê pơla hiăng rơkâu xeăng mê kơ’nâi mê kô tơkŭm po mơdĭng tơmeăm khoăng ki kal mê cho rơkâu xối kơpôu. Tơdrêng amê, tâi tâng mâu tơmeăm ki mê kô veăng môi tuăn pro tiô tơdroăng ki pói vâ dêi rêm rơpŏng hngêi.

Drêng khu krâ pơlê, mâu rơpŏng hngêi hiăng rŭm môi tuăn mê hâi leh mơdĭng mê rêm ngế xuân xing xoăng cheăng dêi rơpó, hbrâ mâu drôu xiâm, hơ’nêh mâm vâ tơkôm hâi ki mơdĭng mê vâi rơtế tơkŭm a kuât vâ rơkâu xeăng, ôu kâ.

Mơdĭng koh mơnê xeăng châ kuăn pơlê mơngế Bơhnéa tơkŭm po a khế 12 rêm hơnăm, drêng rêm tơdroăng cheăng chiâk deăng hiăng kêi, báu alâi hiăng châ tâ ‘măn tung hnôu, tung hneăm. A kơxo má leh mơdĭng mê, teăng mâ pơlê, mê krâ pơlê tâng ối a tơdế kuât pá ngiâ mâu tơmeăm ki pleăng, ki xiâm cho rơkâu xối mâu khu xeăng veăng troh a tíu kố vâ leh mơdĭng. Tiô pôa Đinh Tinh, tơring Kƀang, kong pơlê Gia Lai, mơdĭng koh mơnê xeăng cho tơdroăng ki mơnê xeăng hiăng kring vế, rak ngăn ăm pơlê pơla tung plâ hơnăm hiăng  luâ, hiăng rak ngăn kuăn pơlê ôh tá tro châi tamo, vâ rêm tơdroăng pơrá hơniâp ro, ôh tá trâm tơdroăng xía vâ:

“Pin rơkâu xeăng cho vâ pâ khu xeăng kring vế rak ngăn kuăn pơlê ôh tá tro tamo châi. Ngế ki lâi châi tamo xuân athế rơkâu xối xeăng vâ rĕng mo lĕm châ. Lơ ai mâu tơdroăng ki kal tung rơpŏng hngêi, tung pơlê pơla bố bố xuân rơkâu kơ xeăng”.

Mơdĭng rơkâu koh mơnê xeăng dêi mơngế Bơhnéa châ tơkŭm po a kơxo má, tơdroăng ki rơkâu xối pro mơdon châ lối 1 chôu ai hên mâu tơdroăng ki rơkâu xối pơtroh mâu tơdroăng ki ối vâ châ tơniăn, hơniâp ro ƀă phâi phok ăm pơlê pơla. Tiô rơkong rơkâu xối mê cho idrâp chêng, idrâp koăng. Xua tiô tơdroăng ki loi dêi mơngế Bơhnéa, bu ai kâng rơtế ƀă idrâp chêng koăng mê nêó krếo khu xeăng, xeăng nếo tơmâng. Mê cho kế tơmeăm ki tơdjêp pơla kuăn pơlê ƀă khu xeăng, pơtroh mâu tơdroăng ki pói rơhêng vâ, tơdroăng pói  châ ai.

VOV5

Nhat Lisa tơplôu ƀă tơbleăng