VOV4.Xơ Đăng – Sap ing ton roh nah, kuăn pơlê a thôn Krọt Dờng tối krê [ă cheăm Bảo Thuận, tơring Di Linh, kong pơlê Lâm Đồng tối tơchoâm ngăn pôa K’Brel cho ‘’tơmeăm kơnía’’ dêi pơlê cheăm. Xua pôa ai hiâm mơno hâk vâ, mơjo khât [ă tơdroăng to\n chêng tơgôu koăng dêi mơngế K’ho Sre. Hơnăm 2021, Khu xiâm ngăn ‘na Mơhno túa le\m tro -Ivá [ă ôm hyô mơnhên tối pôa cho ‘’Nge# nhân ưu tu\’’ ‘na kơvâ rak vế tơmeăm khoăng mơhno túa le\m tro.

Pôa K’Brel tối dêi tơná hiăng ‘nâi to\n chêng koăng sap ing pôa 13-14 hơnăm nah. Troh nôkố, tung pôa xuân ối chôu vế mâu roh po t^ng kâ kơpôu ing hngêi ki kố troh hngêi ki ê, ing hâi kố troh hâi ki ê, ai drêng ‘nâ bê ton tâi plâ khế ai po hên mâu tơdroăng mơd^ng tiô khôi hmâ dêi mơngế K’ho. Amê, vâi rơtăm mê to\n chêng koăng, tô hơkâ, vâi kơdrâi veăng kum pêi viâ ăm rơpo\ng hngêi tung roh tơku\m po t^ng kâ kơpôu. Mê cho mâu hâi ki tâng to idrâp chêng koăng chuât pu hung pu hung ro rih [ă idrâp ki mê xuân chuât xơtó tung ko pôa, thăm rế cho tơdroăng ki krih tơviah, xuân cho tiah tơdroăng hmâ, môi tiah mơhnhôk pôa prếo vêh dêi a tíu mơhno túa le\m tro dêi hdroâng kuăn ngo tơná.

Rơpo\ng pôa K’Brel ai 3 ngế ngoh o to kơnốu, 3 ngế mê pơrá châ dêi pâ hnê mơhno túa to\n chêng ki rơkê păng ‘nâng. Troh chôu phut kố, rơtế [ă pôa K’Brel, ngế o hdrui cho K’Brèl, kot mâ hơnăm 1970 xuân đi đo veăng lăm mơđah to\n chêng tôu koăng drêng thôn pơlê rơtế [ă khu kăn pơkuâ tơku\m po mơhno túa le\m tro ‘na chêng koăng a hâi tơru\m pơla khu hdroâng kuăn ngo.

Pak^ng tơdroăng hnê mơhno chêng koăng xua Tíu xiâm Mơhno túa le\m tro, tơbleăng tơdroăng nếo ai [ă ivá dêi tơring tơku\m po, pôa ối hnê to\n chêng koăng tung hngêi khôp dêi tơring khôp Kala. Ti xê to hâk git chêng koăng, mê pôa K’Brèl ối kơhnâ khât tung tơdroăng hnê to\n chêng koăng ăm khu rơxông nếo, maluâ [ă mâu hok tro hdroâng kuăn ngo ki rêh ối a tơring kố. Pôa K’Brel hâk mơjo má môi mâu tơdrá chêng, môi tiah 6 kơtâ chêng to\n hâk ro kâ báu nếo, tiô kơ tơdroăng ki kuăn krôu nôu athế lông dêi kuăn, hâk phiu tâi tâng mâu tơdroăng mơd^ng ki kân dêi mơngế K’ho. Chêng 5 kơtâ cho tơdrá ki rơkâu xối rơnó pêi chiâk pêi deăng, rơkâu pâ tâi tâng tơmeăm pêt mơjiâng dâi le\m, mêi tro tôu ‘ló, pêi cheăng kâ pon mơhúa. Tối ‘na tơdrá chêng, pôa K’Brel ai tối:

‘’Tơdrá chêng 3 kơtâ cho tơdrá ki koh mơnê, chêng 5 kơtâ, 6 kơtâ cho chêng ki to\n vâ koh tơdah nho\ng o, rơkâu xối mâu hâi mơd^ng, rơkâu tơmeăm pêi mơjiâng; ki rơhêng vâ tối cho chêng 2 kơtâ cho chêng ki vâ to\n rơkâu xối xeăng. Kố cho [ai chêng ki kal khât xúa vâ rơkâu xối xeăng, cho tíu ki tơdjêp pơla khu xeăng [ă kuăn mơngế tung tơdroăng rơkâu xối dêi mơngế K’ho. Pak^ng mê, chêng 2 kơtâ ối cho tơdrá chêng kơdeăn khe\n mâu ngế ki rơkê, mơngế ki djâ troăng ahdrối dêi pơlê, rơkê ple\ng tung pêi cheăng kâ. Tơdrá chêng koh tơdah nho\ng o, hdroâng hdrê tơku\m, tơru\m, pói rơkâu ivá châ chăn mo rơdêi têi krá. Kố cho tơdroăng ki phá tơ-ê dêi tơdrá chêng dêi mơngế K’ho Sre tâng vâ pơchông ngăn [ă mâu hdroâng kuăn ngo ki ê’’.

Pôa K’ Brel, nge# nhân ưu tu\

Tung thôn Krọt Dờng nôkố xuân u ối hên vâi krâ rơtế môi rơxông [ă pôa K’Brel ‘nâi to\n chêng tơgôu koăng. La ôh tá xê ngế ki lâi xuân hâk mơjo git chêng koăng môi tiah pôa, xua athế pâ, athế hlê [ă tâi tâng 6 ngế tung khu athế ‘nâi ple\ng tuăn hiâm dêi pó tung pơla to\n chêng, to\n tơtro khâp dêi pó, mê nếo chiâng ai tơdrá ki mơhno hiâm mơno dêi kuăn ngo. Tơná pôa xuân hiăng hmâ [ă mâu tơdroăng to\n chêng, trâm mâ, tơpui tơno, tơ’noăng kân ku\n tung kong pơlê [ă kong pơlê ki ê hía. Kơnôm châ tơru\m mơđah to\n chêng, tơgôu koăng, mơhriâm ing mâu hdroâng kuăn ngo ki ê mâu tơdroăng ki le\m tro, ki kơnía git dêi khôi hmâ tơná, pôa thăm rế kơdo mơ-eăm hên tâ tung rak vế, [ă pơtối mơdêk mơhno túa le\m tro ‘na to\n chêng, tơgôu koăng dêi mơngế K’ho Sre. Pôa K’Brel tối tiah kố:

‘’Chêng koăng cho tơmeăm khoăng ki kơnía git dêi hdroâng kuăn ngo, á pói rơhêng vâ đi đo rak vế [ă ôh tá vâ hía lôi khôi túa, tơmeăm khoăng, chêng koăng kố. Á pói rơhêng vâ hnê mơnno tối ăm vâi khu rơxông nếo ‘nâi mơjo mơnâ, rak vế chêng koăng dêi nôu pâ jâ nôa hiăng hnê ‘măn ăm. Á pói rơhêng vâ khu kăn pơkuâ to\ng kum hên tâ kơ mê nếo, mơjiâng pro hngêi trá xo\n tiô khôi hmâ dêi mơngế K’ho vâ rak vế khôi túa, vêa vong dêi mơngế K’ho ngăn hngêi ki mê môi tiah hngêi mơhno túa le\m tro, akố kô hnê tối ‘na chêng koăng ăm khu rơxông kuăn cháu mơngế K’ho, pơtối rak vế mơhno túa le\m tro tiô khôi hmâ ăm rơxông kơ’nâi ah nếo, vâ chêng koăng dêi mơngế K’ho Sre đi đo ối [ă tơdroăng ki mơnhông mơdêk rêh ối dêi mơngế K’ho’’.

Pôa K’ Brel krâ pơlê [ă mâu [âng mơnhên tối cho ngế rơkê ‘na chêng koăng

{ă mâu hnoăng to\ng kum dêi tơná, hơnăm 2012, pôa K’Brel hiăng châ Khu ngăn ‘na mơhno túa le\m tro, ivá, ôm hyô kong pơlê Lâm Đồng mơnhên tối cho nge# nhân chêng koăng. Vêh mơnhên ‘na mâu tơdroăng cheăng ki kơhnâ khât, tơdroăng ki ‘no hnoăng cheăng ki kân dêi pôa K’Brel tung mâu khế hơnăm hdrối mê hía nah tung tơdroăng rak vế, mơhno túa le\m tro, pơtối mơnhông mơhno túa le\m tro ‘na chêng koăng dêi mơngế K’ho Sre, mê hơnăm 2021, Khu xiâm ngăn ’na mơhno túa le\m tro, tơ’noăng ivá [ă ôm hyô vêh mơnhên pôa cho ‘’Nge# nhân ưu tu\; ‘na kơvâ rak vế tơmeăm khoăng kuăn ngo. Pôa K’Hữu, ngế cheăng mơhno túa le\m tro cheăm Bảo Thuận, tơring Di Linh, kong pơlê Lâm Đồng tối ăm ‘nâi, pôa K’Brel cho tơdroăng ki hâk tơngăm dêi kuăn pơlê thôn Krọt Dờng tối krê [ă tâi cheăm Bảo Thuận tối tơchoâm:

‘’Pôa cho mơngế ki ai tuăn mơno hâk git khât tâi tâng ‘na khôi túa, tơmeăm khoăng dêi vâi krâ hiăng ‘măn ăm, pôa đi đo rak vế mâu tơmeăm khoăng mê ngăn môi tiah tơmeăm ki kơnía git, tung mê, ai tá mơhno túa le\m tro ‘na chêng koăng. Drêng kuăn cháu kal vâ hlê ple\ng, pôa đi đo hnê tối kơhnâ khât, tối mơnhên rơhí rơhó ăm rêm tơdroăng ‘na xiâm kối dêi chêng koăng, hlu\m khie#n plôi vâ kuăn cháu ‘nâi hlê ‘na túa le\m tro dêi kuăn ngo. Ngế ki lâi vâ ‘nâi ple\ng, mê pôa kơhnâ khât tung tơdroăng hnê tối [ă tâi tâng hiâm mơno hâk git kơ chêng koăng vâ kuăn cháu rơxông kơ’nâi ah hâk vâ ‘na khôi túa, vêa vong dêi hdroâng kuăn ngo tơná, tí tăng troh amê vâ hriâm [ối. ‘Na rơxông pơtối rak vế khôi túa, vêa vong dêi khôi vâi krâ nah, mê nôkố, rêm thôn tung cheăm hiăng mơjiâng môi khu to\n chêng koăng, mâu vâi muăn hiăng hriâm rơbot rơkê khât [ă hiăng ‘nâi to\n chêng tơgôu koăng. Tung mê, hnoăng cheăng ki kân ki pôa hiăng pơtối rak vế, hnê mơhno ‘na chêng koăng a pơlê cheăm tung mâu khế hơnăm hdrối mê hía nah’’.

{ă mâu tơdroăng cheăng ki krâ pơlê K’Brel hiăng [ă dế pêi pro [ă tơmeăm khoăng, chêng koăng dêi mơngế K’ho Sre, pói rơhêng vâ, idrâp chêng koăng rơtế [ă mâu tơmeăm khoăng, chêng koăng kô pơtối chuât xơtó đi đo tơdrêng [ă rêm khu rơxông kuăn cháu dêi mơngế K’ho a kong ngo Di Linh kố.

K’Brọp chêh

Nhat Lisa tơplôu [ă tơbleăng