VOV4.Xơ Đăng - Klêi kơ’nâi to lâi hơnăm pơtê xua ai tơdjâk tơdroăng tâ tú dêi pơreăng, dế nôkố, tơdroăng ôm hyô a kong pơlê Dak Lak hiăng vêh po hơniâp ro nếo. Tơdroăng ki po ôm hyô, vâi krâ, nhŏng o mâu pơlê cheăm dêi Dak Lak hiăng ai hên mâu tơdroăng ki hơ’lêh, mơhnŏng pêi pro hơ’lêh nếo dêi tơná, tơmeăm khoăng vâ mơjiâng tơdroăng ki mơnguân ăm tơmối châ troh, pôu ngăn mâu tíu ki hơniâp ro mê.

 Hiăng ton khât kuăn pơlê a ƀuôn Tơng Jŭ, cheăm Ea Kao, pơlê kong kơdrâm Ƀuôn Ma Thuột nếo châ hmâng nếo idrâp chêng koăng, châ veăng tung mâu tơdroăng mơdĭng tiô khôi hmâ dêi hdroâng kuăn ngo, môi tiah mơdĭng rơkâu ivá, mơdĭng tơrŭm pro nhŏng o. Nếo veăng tung môi rôh mơdĭng rơkâu ivá dêi mơngế Rơđế châ ‘mâi mơnhông a homestay Hnoh Ea Kao, ƀuôn Tơng Jŭ ƀă châ mơnúa ngăn tơdroăng ôm hyô mơhno túa lĕm tro a mâu tíu ôm hyô a Dak Lak ngoh Lê Ngọc Tân, tơmối lo ing Hà Nội, tối:

 “Rôh apoăng châ veăng ngăn tung mơdĭng rơkâu ivá kố hlo phiu ro khât. Ƀă xuân châ lăm ngăn mâu ngo ki pêt kơphế, xí Dray Sáp, Long Lăk ƀă hên tíu ê ƀă xuân dế tơhrâ kô ăm rơpŏng a Hà Nội tung xo ah hmôi tung rôh pơtê kố kô lăm troh a pơlê kong kơdrâm Ƀuôn Ma Thuột vâ lăm tí tăng ngăn mâu tíu ki lĕm krip dêi hdroâng kuăn ngo Tây Nguyên, vâi achê ƀă hâk kơ tơmối khât”.

Tơmối châ ngăn mơhno túa lĕm tro ôu drôu xiâm ƀă mơdĭng khôi hmâ

Klêi kơ’nâi hâi khế pơtê, tung pơla achê kố, drêng pơreăng COVID-19 hiăng châ hbrâ mơdât, mâu khu tơmối ôm hyô troh a ƀuôn Tơng Jŭ rế hía rế hên. Ƀă ki pơxúa ‘na ki lĕm dêi kong kế, nhâ loăng ki chiâng xêh, ối rak vế hên tơdroăng cheăng tiô khôi vâi krâ nah môi tiah těn hmôu, pế drôu xiâm, tŏn chêng koăng ƀă hên ki ê rơtế ƀă troăng prôk ki kơchuâ um, chêh lĕm a mơnât ‘na tơdroăng rêh ối, mơhno túa lĕm tro dêi hdroâng kuăn ngo Rơđế, M’nông ƀă mâu tơnêi tơníuki lĕm tơviah dêi kong pơlê dế chiâng tíu ki tơ’mot tơmối a chê hơngế troh xup um, ngăn mâu tíu ki lĕm.

Jâ H Yam Ƀuôn Krông, ngế ki pơkuâ ƀuôn Tơng Jŭ ăm ‘nâi, nôkố a pơlê hiăng chiâng khu ki pro ôm hyô ƀă inâi khěn Kơpong ôm hyô pơlê pơla ki lĕm Tơng Jŭ. Khu ki kố ai 9 ngế cho mâu rơpŏng kuăn pơlê Rơđế tung pơlê, rơtế veăng drêng ai tơmối troh a pơlê.

“Xuân ai hên khu tơmối lo ing mâu kong pơlê môi tiah Hà Nội, Sài Gòn, Huế ƀă mâu kong pơlê ki achê, vâi troh akố kâ mâu kế kâ ki kơhiâm dêi hdroâng kuăn ngo, châ hmâng mâu idrâp chêng koăng, châ mơnúa tăng ‘nâi mâu khôi túa lĕm tro dêi hdroâng kuăn ngo a kong pơlê. Mê nôkố 9 rơpŏng ngin xuân klâ rêm ngế môi tơdroăng cheăng, pơtih hngêi ki pêt kơchâi, hngêi ki păn chu, hngêi ki păn í, hngêi ki pế drôu xiâm. Á rơhêng vâ xo ah hmôi drêng ôm hyô mơnhông mơdêk tâ nếo mê kô ai hên vâi krâ nhŏng o veăng pêi pro hên tâ”.

Tíu ki ôu kơphế a ƀuôn Akŏ Dhông châ rơnuâ pro tơrŭm ƀă hên tơdroăng mơhno túa lĕm tro

Ƀă a ƀuôn Akǒ Dhông, tíu ki châ ngăn cho ki xiâm tung lơgât ôm hyô dêi pơlê kong kơdrâm Ƀuôn Ma Thuột, tơdroăng cheăng ôm hyô pơlê pơla hiăng châ kong pơlê Dak Lak rah xo pơkâ sap ing hơnăm 2019. Mơ’nui khế 3 hơnăm kố, Vi ƀan hnê ngăn kong pơlê Dak Lak xuân ai hlá mơ-éa pơkâ môi tuăn tŏng kum mơnhông ôm hyô pơlê ƀă 5 ngế krê tung pơlê. Mâu tơdroăng kal châ tŏng kum tung mê, cho ‘no liăn mơjiâng pro hngêi trăng, kế tơmeăm ôm hyô, tíu ki ok xok, ‘mâi rơnêu mâu tíu ki vâ ôm hyô, tíu hriâm tâp, hnê tơ’nôm tơdroăng ki tơpui tơno ƀă tơmối tung ôm hyô.

Nôkố, drêng tơdroăng cheăng ôm hyô châ vêh po nếo, ngiâ méa pơlê, cheăm hiăng hlo hơ’lêh khât. Mâu rơpŏng kuăn pơlê tung pơlê tơmâng ngăn po rơdâ tơnêi tíu, mơjiâng pro tơ’nôm mâu toăng hngêi ki trá tiô khôi hmâ dêi tơná, hơ’lêh túa ki tê mơdró, tơrŭm mâu tơdroăng mơdró ôu kâ, mâu kế tơmeăm, tăng ‘nâi khôi túa lĕm tro vâ pro ăm tơmối hâk vâ.

Tung dế hngêi ối kuăn pơlê, tơnêi tơníu châ rơnêu lĕm tơviah

Tiô nâ H’Tít Aliô̆, ngế ki ối a ƀuôn Akŏng Dhông, tơdroăng ki nếo dêi ôm hyô pơlê pơla a pơlê nôkố cho rế tơdroăng krê tơviah tung pơlê hiăng rơtế tơrŭm pro chiâng môi khu tơrŭm ai hên mơngiơk ‘na khôi túa lĕm tro:

“Veăng tung tơdroăng ôm hyô pơlê pơla, rêm rơpŏng kô ai môi tơdroăng pêi pro phá tơ-ê dêi pó, la vâi xuân ai môi tơdroăng tơdjuôm, mê cho tơdroăng tơrŭm ƀă rak vế mơhno túa lĕm tro ƀă rơhêng vâ tơdroăng mơhno túa lĕm tro mê mơnhông ăm pơlê pơla, ăm dêi tơná cho hdrối tâ, klêi kơ’nâi mê cho mâu hdroâng kuăn ngo nhŏng o ki ê châ ‘nâi ƀă pơxúa ‘na mơhno túa lĕm tro mê mơnhông mơdêk rế hía rế tro tâ”.

Tơmối châ mơnúa tơdroăng cheăng mơhno túa lĕm tro, těn hmôu

Rơtế amê, nếo achê kố, Tíu xiâm Mơhno túa lĕm tro Tơ’noăng ivá ƀă Ôm hyô pơlê kong kơdrâm Ƀuôn Ma Thuột hiăng tơkŭm po lâm hnê tŏn chêng ƀă kơhnhon xuâng ăm droh rơtăm, mâu phô̆m vâ xông kân mơngế Rơđế a ƀuôn Akŏ Dhông. Lâm kố châ xo tơdroăng ki tơmâng ngăn, hâk vâ dêi hên ngế kuăn pơlê.

Pôa Y Nuel Niê, krâ pơlê (hmâ khěn cho pâ Jenny) tối tiah kố, rôh apoăng lâm hnê tŏn chêng hiăng rơkê khât châ tơkŭm po a pơlê, po ăm rôh ki hnê ƀă pơtối hên ki kơnía ‘na mơhno túa lĕm tro kô veăng kum tung tơdroăng mơnhông ôm hyô pơlê pơla ƀă pro chiâng tơdroăng ki hơniâp ro ‘na mơhno túa lĕm tro ăm pơlê, cheăm.

“La ngiâ ah rơhêng vâ châ tơƀrê ‘na khu tŏn chêng koăng vâi kơdrâi, ki hdrối tâ cho tăng tíu ki vâ tâp. Má péa, cho kơjo hbru chêng koăng vâ tŏn. Má pái, cho kum ‘na têa ôu, ƀă mâu kế kâ ki ăm vâi. Kố cho lâm ki apoăng dêi ƀuôn Akŏ Dhông, nôkố cho mâu vâi droh ƀă mâu nôu hâk vâ khât. Mê cho tơdroăng ki vâ mâu pơlê, cheăm kô tiô ƀối ƀă mơnhông ‘na pơlê pơla”.

Ôh ti xê to a pơlê kong kơdrâm Ƀuôn Ma Thuột, a mâu tơring ki ê dêi kong pơlê Dak Lak môi tiah Lăk, Ƀuôn Đôn xuân dế mơdêk tơdroăng ôm hyô pơlê pơla, ôm hyô kong kế nhâ loăng, ôm hyô tung klâng chiâk. Ƀă tơdroăng ki chiu pá tăng ‘nâi, hơ’lêh nếo mâu kế tơmeăm dêi kong pơlê, mâu tíu ôm hyô a Dak Lak dế rế hía rế rơkê tâ tung mơnhông mâu tơdroăng cheăng ôm hyô pơlê pơla vâ tơ’mot tơmối ôm hyô, veăng kum ‘mâi mơnhông ƀă mơdêk dêi ôm hyô a kong pơlê.

H’ Xíu H’Mok chêh

Katarina Nga tơplôu ƀă tơbleăng