VOV4.Xơ Đăng - Tung pơla po Hneăng tơ’noăng Hơdruê xuâng lâp tơnêi têa po a pơlê kong kơdrâm {uôn Ma Thuột, Khu xiâm ngăn ‘na chêh tơdrá Việt Nam hiăng tơru\m [ă Khu ngăn ‘na Văn hok nge# thuât kong pơlê Dak Lak tơku\m po hneăng hôp, tơpui tơno ‘na Tơdrá vâi krâ roh nah Tây Nguyên tung tơdroăng hơdruê xuâng chal nếo nôkố. Chôu phut tơpui tơno mê hiăng tơ’mot kơdrâm kơdre\ng mâu ngế văn nge# sih tơpui tơno, ai hên mâu [ai pơchuât ki trâu hơngế. H’Xíu H’Mok, ngế chêh hla tơbeăng cheăng tung Rơ’jíu Việt Nam kơpong Tây Nguyên ai chêh tối ‘na tơdroăng mê, pó vâi krâ-nho\ng o kô tơmâng.

A chôu phut tơpui tơno mê, mâu ngế ki rơkê hiăng tơpui tơno hên ‘na mâu tơdroăng, môi tiah: tơdroăng ki chêh bro, xúa mâu tơdrá, nâl pơto pơtih dêi mâu hdroâng kuăn ngo; chêh tối mâu tơdrá dêi hdroâng kuăn ngo vâ chêh bro tiô chal nếo nôkố; ki xiâm dêi tơdrá tung tơdroăng rơngê rơngối Tây Nguyên; tơdrá ki xiâm dêi chal vâi krâ a kơpong Tây Nguyên tung tơdroăng rêh kâ ối, ‘na tơdroăng hơdruê xuâng chal nếo nôkố. Mâu ngế chêh tơdrá tối tiah kố, vâ chêh bro mâu tơdroăng hơdruê ki nếo châ pơtối rak vế tơdrá dêi hdroâng kuăn ngo lơ tiô kơpong ki mê, ngế chêh tối, ki hdrối tâ athế lăm troh, chêh xo, hlê ple\ng tơdrá dêi hdroâng kuăn ngo ki mê, ki xiâm dêi kơpong ki mê, mê cho mâu tơdrá hơdruê xuâng, [ă mâu tơdrá chêng koăng, prôa, rơvo\ng, khie#n.

Mâu ngế chêh tơdrá hiăng tơpui tơno tối, êng tiâ ‘na ki xiâm dêi tơdrá hơdruê xuâng Tây Nguyên tung chal nếo nôkố

Sap ing mê, ngế ki chêh bro nếo ai túa tơdrá, hriăn ple\ng [ă xo ki mê vâ pơtối mơnhông tung tơdroăng chêh bro ki nếo. Ngế chêh tơdrá Mạnh Trí tối ăm ‘nâi:

Ki xiâm mê pin athế lăm troh a mâu pơlê cheăm kơpong kuăn ngo, athế thâo hrik rah xo tơdrá nếo, hmâng bu môi iâ vâi kô ‘nâi hlối mê cho tơdrá dêi hdroâng kuăn ngo ki lâi, drêng mê, pin chêh bro tơdrá hơdruê ga nếo tro, tâng ôh ga kô chiâng hơ’lêh phá tơ-ê, pin ôh tá mơnho\ng la tâng ga chiâng tơdrá ki ê, ga kô hía lôi ki xiâm kối, ki tro khât dêi tơdrá kơpong, hdroâng kuăn ngo ki mê.

Hên mâu ngế ki rơkê chêh bro tơdrá hơdruê ai tối kal athế hlê ple\ng [ă pơtối rak vế, pơtối mơnhông mâu tơdrá rơngê ting ting vâ ing mê, pơtối mơnhông chêh bro mâu tơdrá ki nếo tung chal nếo nôkố.

Mâu tơdroăng hơdruê xuâng Tây Nguyên hiăng châ po mơđah tung hâi tơpui tơno

 Laga, tơdroăng vâ mơnhông mê kal athế ai troăng hơlâ [ă xuân athế rak vế tơdrá ki xiâm vâ mơdêk, mơnhông, athế ví ing tơdroăng hía he\ng lôi ki xiâm rêi dêi tơdrá kuăn ngo drêng pin mơjiâng chiâng tơdroăng chêh bro tơdrá chal nếo. Ngế chêh tơdrá, nge# sih ưu tu A Đuh a kong pơlê Kon Tum tối ăm ‘nâi:

Tiô á, pin ôh tá khoh pro phá tơdrá vâi hdroâng kuăn ngo, tơkéa vâ tối, tơdrá xiâm dêi kuăn ngo athế rak vế tiah mê. ‘Na tơdroăng ki mơnhông, séa ngăn ing mâu tơdroăng ki xiâm mê pin pơtối mơnhông, tơkéa vâ tối ga ối a kong ki ê, ôh tá xê xo ki xiâm mê pin vâ pro tơ’nhê lôi ki xiâm vâi, ki mê, cho tơdroăng ki pin pro ôh tá tro, pin athế hlê ple\ng tung tơdroăng xúa ga, ing tơdrá ki mê, pin thăm pro rế ro, rế ‘ló tâ nếo, mê ga nếo ‘ló, nếo cho tơdroăng ki mơnhông, ki chêh bro.

{ă 12 [ai ki tơpui châ mơhno tối tung hneăng hôp, mâu ngế chêh bro tơdrá hiăng tơpui tơdrăng vâ tăng troăng tí tăng hlê ple\ng tung chêh bro mâu tơdrá hơdruê xuâng ki nếo ăm ga i tơtro [ă tơdroăng rêh ối, tơdroăng chêh bro tơdrá chal nếo [ă hnối kal athế pơ-ô pơ-eăng ki kơnía git dêi tơdrá rơngê ting ting chal vâi krâ dêi mâu hdroâng kuăn ngo a Tây Nguyên. Ngế chêh tơdrá Đỗ Hồng Quân, Kăn xiâm hnê ngăn Ho#i đong Nge# thuât Ho#i nhak sih Việt Nam tối mơnhên: Kố cho tơdroăng ki nếo ai [ă mâu rơkong tơpui, [ai pơchuât dêi mâu ngế ki chêh tơdrá cho kal khât păng ‘nâng. Hneăng tơpui tơno kố cho roh ki hriăn ple\ng, séa mơnhên ai hên tơdroăng ki kal a tơ’noăng chêh bro tơdrá tung lâp tơnêi têa hneăng roh kố. Ngế chêh tơdrá Đỗ Hồng Quân ai tối tiah kố:

{ă mâu [ai pơchuât, [ai tơpui tơno mê rêm ngế pơrá ai mâu tơdroăng ki pói vâ tơchoâm pro ti lâi vâ tơdrá hơdruê Tây Nguyên pin tí xê to rak vế tiah mê, mê ối kal athế châ pơtối mơnhông mơdêk, châ thăm mơdêk hên tâ tung tơdroăng chêh bro tơdrá hơdruê xuâng ki mê ing mâu khu ngế chêh tơdrá chal nếo nôkố. {ă tơdroăng ki kal nếo, ti xê to pin rah chêh, xua mâu tơdrá dêi hdroâng kuăn ngo a Tây Nguyên mê pin kal athế pơtối mơnhông chêh chiâng tơdrá ki nếo, mâu troăng prôk ki nếo, pro ti mê ga nếo ai tơdjâk [ă pơtối chiâng mâu tơdrá ki nếo, um méa ki nếo, tro tiô hiâm mơno pói vâ dêi kuăn pơlê ki tơmâng, mê cho vâ tối, ing tơdrá chal vâi krâ nah troh a tơdrá chal nếo nôkố’’.

H’Xíu H’Mok chêh

Nhat Lisa tơplôu [ă tơbleăng