VOV4.Xơ Đăng - Xối tơbâ Pơtáu Hùng hơnăm kố, tơdrêng [ă mâu tơdroăng cheăng po ki xiâm a Tíu xối tơbâ Pơtáu Hùng, kong pơlê Phú Thọ, dó inâi:’’Krih tơviah xiâm kối, tơnêi xiâm hdroâng hdrê Pơtáu Hùng’’, a pơlê kong kân Cần Thơ, Khu xiâm ngăn ‘na Túa le\m tro, Ivá [ă Ôm hyô tơru\m [ă Vi [an pơlê kong kân Cần Thơ tơku\m po Leh mơjiâng pro klêi tíu xối tơbâ Pơtáu Hùng. Tơmeăm khoăng ki kố cho vâ kum ăm tơdroăng tuăn hiâm loi t^ng, tơdroăng rơkâu xối Pơtáu Hùng tiô kơ hiâm mơno dêi kơdrâm kơdre\ng kuăn pơlê a kơpong Tơbăng kroăng Cửu Long.

Tơdrêng amê, kố xuân cho ki xiâm dêi tơdroăng ôm hyô mơhno túa le\m tro ‘na hiâm mơno châ tơngah kô tơ’mot hên mâu ngế tơmối mot ôm hyô. Tơdrêng [ă tơdroăng ki krip tơviah kố, mâu tơdroănug cheăng mơhno túa le\m tro môi tua: Mơđah Đờn ca tài tử râ tơnêi têa roh má III [ă Leh mơd^ng kơ-[ăn tiô khôi vâi krâ roh nah Peăng Hdroh roh má 9 a Cần Thơ hơnăm 2022.

{ă tơdroăng ki mơjiâng pro hngêi trăng krip krih, hên vêa, tíu xối tơbâ Pơtáu Hùng a Pơlê kong kân Cần Thơ mơjiâng chiâng tíu ôm hyô ki kân krip, mơhno túa le\m tro kơpong tơbăng kroăng Cửu Long. Tíu xối tơbâ kố châ mơjiâng a khế 6 hơnăm 2019, [ă kơxo# liăn mơ’no vâ chê 130 rơtal liăn. Kố cho tơmeăm khoăng mơhno túa le\m tro châ hên tơdroăng to\ng kum dêi kơdrâm kơdre\ng kuăn pơlê tung kơpong. Tíu xối tơbâ pơtáu Hùng châ mơjiâng pro a kơpong tơnêi vâ chê 4 ha, pro a troăng Võ Văn Kiệt - Đặng Văn Dầy, bêng Bình Thủy, pơlê krâm Bình Thủy, pơlê kong kân Cần Thơ.

Mâu tơmeăm ki xiâm dêi tơmeăm khoăng mê, ai: Tĩu xối tơbâ Pơtáu Hùng, hngêi ki pơkuâ ngăn, tíu ki koh xối, hngêi ‘măn um, plông troăng, mâu troăng pêt loăng xông chiâng ngiât [ă hên he\ng mâu tơmeăm khoăng ki ê. Ki krip ro má môi dêi mâu tơmeăm khoăng akố, mâu tíu xối tơbâ Pơtáu Hùng mê pơrá châ mơjiâng tiô um hơkâ hlái tro tiô kơ tơdroănug ki pro krip tơniăn.

Pôa Trần Việt Trường, Kăn hnê ngăn Vi [an pơlê kong kân Cần Thơ tối ăm ‘nâi, hneăng Hùng Vương cho ki xiâm cheăng ki kal khât tung tơdroăng rôh ton nah dêi hdroâng mơngế, hiăng mơjiâng chiâng troăng hơlâ ki xiâm dêi hdroâng kuăn ngo, mơhno túa le\m tro, khôi túa Việt Nam. Mơhno tối tơdroăng ki xiâm ‘’Ôu têa pâ kơnho\ng’’, ‘’Chêm ai pâu, mơngế ai hdroâng’’, mâu ngế kuăn dêi tơnêi Peăng Hdroh đi đo châ ngăn vêh dêi Tơnêi têa [ă hiâm mơno châ mơjiâng Tíu xối tơbâ Pơtáu Hùng a tơnêi tíu Tây Đô. Klêi mê, tơdroăng ki mê hiăng chiâng ai khât păng ‘nâng:

‘’Kố cho tơmeăm khoăng ki kơnía khât ‘na mơhno túa le\m tro, tơdroăng roh  ton nah, ga ai pơxúa kân khât [ă pơlê kong kân Cần Thơ tối krê [ă kơpong Tơbăng kroăng Cửu Long tối tơchoâm cho tíu ki koh mơnê, xối tợbâ troh mâu ngế pâ pôa xiâm hdroâng hdrê roh nah ki mơjiâng [ă mơnhông tơnêi têa. Ing mê, hnê mơhno khôi hmâ ăm khu rơxông nếo vâ pơtối rak vế, hâk tơngăm, pơtối mơnhông hvêa chêng dêi pâ pôa tung hnoăng mơjiâng [ă kring vế Tơnêi têa Việt Nam xã hội chủ nghĩa’’.

Hngêi xối xiâm cho tơvó

Khu tơku\m po mâu hâi leh, koh tơbâ pơlê kong kân Cần Thơ hiăng tơku\m po tơdah tơmeăm, tơdroăng rôh ton nah tung mê ai tơnêi, ai têa, tơ’lo tâp nhang ki vâ rơkâu xối hdroâng hdrê jâ pôa xiâm, cho Khu pơtáu Hùng a kong pơlê Phú Thọ vêh troh a Tíu xối tơbâ Pơtáu Hùng a pơlê kong kân Cần Thơ; tơku\m leh djâ mơhúa, tâp nhang a tơ’lo chôu vế, koh tơbâ. Tiô pôa Nhâm Hùng, Ngế hriăn ple\ng ’na mơhno túa le\m tro tối: Rêm to tíu xối tơbâ mê, mâu hngêi trăng pơrá ai tơdroăng ki krih tơviah phá. Ki krih tơviah kố ti xê ga ai xêh, mê ga châ pơtối tơdjêp ing hdroâng hdrê xiâm sap nah tá troh a chal nếo nôkố:

‘’Drêng pin mot lăm chôu nhang mê, pin koh tơbâ, ngăn mâu kơ-[ăng xối tơbâ Pơtáu Hùng, drêng mê nếo tơmiât troh Hdroâng hdrê xiâm, tơmiât troh tơnêi têa Văn Lang, klêi mê, tơmiât troh kơpong tơnêi Peăng Hdroh ga cho pơxúa kân khât, ing mê thăm rế châ mơnhên tối, mot khâp tung hiâm mơno kuăn mơngế, ‘mâi mơnhông hiâm tuăn, loi tơngah dêi kuăn pơlê a kơpong tơnêi Peăng Hdroh ki apoăng ai mâ a tíu xối tơbâ Hùng châ mơjiâng pro krá kâk, khên tơnôu, ro ó’’.

Tiô kơ tơdroăng ki tiah hmâ dêi tơmeăm khoăng ki mơjiâng pro tíu xối tơbâ Pơtáu Hùng a pơlê kong kân Cần Thơ cho vâ mơhno tối ing tơdroăng ki bro rơnuâ, rơneăm mâu tơmeăm ing chal Pơtáu Hùng, tung mê, ai rơnuâ tung kơbong, veăng tro tiô tơdroăng ki krip le\m [ă tơtro, hmâ [ă tơdroăng ki xối dêi kuăn pơlê. 18 to péa cheăng kân tâ tá troh a hngêi xối ki kân cho vâ mơhno tối 18 chal Pơtáu Hùng hiăng ai hnoăng mơjiâng tơnêi têa. Hngêi trăng ki xiâm châ mơjiâng pro tung dế long ki kân, um méa tơvó pá kơdâm cho ai tíu ki pro rơnuâ karê, mơhno tối ăm tơdroăng ‘’kong plêng tơvó, tơnêi karê’’, tơdrêng amê, hnối vâ mơhno tối tơdroăng rêh ối a drô têa dêi kơpong Peăng Mâ hâi lu. Tung dế têa long mê ai 54 to hmốu ki kân, cho vâ mơhno tối ăm 54 hdroâng kuăn ngo nho\ng o. Tíu xối tơbâ Pơtáu Hùng ối a tơdế dêi hngêi xối ki kân, vêh ngiâ pá mâ hâi lu, péa pâ kơ-[ăng xối mê cho xối Quốc mẫu Âu Cơ, cho Nôu xiâm dêi Lạc Long Quân, pá k^ng mê nếo cho mâu kơ-[ăng xối Lạc Hầu, Lạc Tướng. Pá ngiâ mâu kơ-[ăng xối khu kăn pơkuâ ngăn pơlê kong kân xuân hiăng tơdah djâ, chiân pơtroh mâu tơmeăm khoăng ki kơnía git dêi tơnêi têa ki rơhêng vâ tối mê cho Hngêi pơtáu Hùng, kong pơlê Phú Thọ, tung mê ai: vó ki tâ 18kg tơnêi, vó ki hdoăng 18 lit têa, tơ’lo tâp nhang, rơtế [ă mâu tơmeăm khoăng ki leh mơd^ng xua Vi [an hnê ngăn kong pơlê Phú Thọ pơtroh, môi tiah hơkâ hlái, mo\ng, mơnge\n, kơ’lêng, hơkâ. Jâ Hòang Thị Việt Chi, mơngế kuăn pơlê Cần Thơ ai tối tiah kố:

‘’Á hâk mơnâ ‘nâng drêng pơlê kong kân Cần Thơ mơjiâng pro tíu xối tơbâ Pơtáu Hùng môi tiah kố. Hâi tơbâ Pơtáu Hùng cho hâi ki vâ kuăn cháu tơbâ troh a xiâm kối, hdroâng hdrê vâi krâ roh nah. Ing hiâm mơno ki koh mơnê mê, pin kô ‘nâi mơjo pâ [ă veăng kum ăm pơlê pơla hên tâ’’.

Kơ-[eăng xối tơbâ Pơtáu Hùng

Tơdrêng [ă tơdroăng mơjiâng pro klêi Hngêi xối tơbâ Pơtáu Hùng a Cần Thơ, drêng troh leh Xối tơbâ hâi pơtáu Hùng hlâ, akố ối ai 2 tơdroăng cheăng ki kân, tung mê, ai Tơ’noăng Đờn cá tài tử tơnêi têa roh má 3, [ă Leh mơjiâng kơ-[ăn tiô vâi krâ nah Peăng Hdroh roh má 9. A hngêi trung Mầm non Bé Ngoan, kơpong Yên Thuận, bêng Lê Bình, pơlê krâm Cái Răng, pơlê kong kân Cần Thơ hiăng tơku\m po ăm hok tro veăng pêi pro mâu tơdroăng hriâm ‘nâi ‘na xiâm kối xối tơbâ Hâi Pơtáu Hùng hlâ. Ki xiâm dêi roh hriâm mê cho tơdroăng ‘’Xiâm rêi khoh ai kơ-[ăn chưng, kơ-[ăn dày’’ xua 20 ngế vâi o hok tro kho#i lâm Lá mơđah tơbleăng. Tơdroăng pêi pro kố cho vâ hnê mơhno hnoăng cheăng ‘’Ôu têa koh mơnê kơnho\ng têa’’, mơhno tối hiâm tuăn ‘nâi koh mơnê trâu rơdâ mâu Pơtáu Hùng-mâu pơtáu ki apoăng dêi hdroâng kuăn ngo hiăng ai hnoăng mơjiâng tơnêi têa [ă mâu hdroâng hdrê jâ pôa hiăng pleăng hnoăng cheăng tơplâ xâ kong ê blong plâ tơnêi têa pin. Cô Lê Thị Thúy Vân, Kăn pơkuâ hngêi trung Mâm non Bé Ngoan tối ăm ‘nâi:

‘’Ing tơdroăng hơ’muăn tối ‘’Xiâm rêi khoh ai kơ-[ăn chưng kơ-[ăn dày’’ vâ hok tro châ hriâm ple\ng nhên mâu tơdroăng hơ’muăn tối ‘na Hâi koh xối tơbâ Pơtáu Hùng, xuân koh tơbâ Hâi ki Pơtáu Hùng hlâ, cho hâi má 10/3.Ing tơdroăng ki po leh mơd^ng kố kô kum ăm vâi hdrêng hlê ple\ng, khên tơnôu tơpui tơno mâu ngế ki kân tung trâm tơpui tơno, vâ drêng to lâm 1 kô chiâng ai mâu tơdroăng ki rơkê apoăng, kum ăm vâi hdrêng tơ’lêi hlê ple\ng ‘na hngêi trung râ má môi’’.

Lêh mơd^ng Kơ-[ăn tiô chal vâi krâ roh nah Peăng Hdroh roh má IX a Cần Thơ hơnăm 2022 [ă tơdroăng ki mơđah dâng 200 tíu ki mơđah khu kơ-[ăn tiô khôi hmâ vâi krâ roh nah, kế tơmeăm OCOP, kế kâ [ă kơ-[ăn chal nếo nôkố, mâu tơmeăm ki ai a mâu kơpong tíu xối [ă tíu ôm hyô. Tơdroăng ki pơtối tơku\m po leh mơd^ng kố cho veăng kum mơnhông rak vế, pơtối mơdêk ki kơnía git tơmăm khoăng, kế kâ, maluâ cho kơ-[ăn tiô khôi hmâ dêi kuăn pơlê Peăng Hdroh tối tơchoâm [ă kuăn pơlê a Cần Thơ tối krê. Tơdrêng amê, mơjiâng chiâng tơdroăng ki hnê mơhnhôk ki rơkê ple\ng dêi kuăn pơlê drêng pro kơ-[ăn tiô khôi vâi krâ roh nah, tơdjêp [ă mâu khu mơdró kâ tung tơnêi têa [ă kong têa ê vâ po rơdâ tíu tê mơdró.

Tơ’noăng mơđah Đờn ca tài tử lâp tơnêi têa roh má III hơnăm 2022 po sap ing hâi lơ 6/4 troh lơ 11/4 a Plông kân pơlê krâm Bình Thủy, pơlê kong kân Cần Thơ. Tơdroăng kố cho vâ koh pơ-ô [ă mơhno tơbleăng um méa nge# thuât ki krip tơviah dêi Đờn ca tài tử hiăng châ UNESCO mơnhên tối cho teăng ăm Mơhno túa le\m tro dêi hdroâng mơngế tung plâi tơnêi.Vâ ing mê, veăng kum thăm mơdêk tuăn hiâm hlê ple\ng dêi pơlê pơla tung hnoăng cheăng rak vế, pơtối mơdêk [ă mơnhông ki kơnía git dêi nge# thuât Đờn ca tài tử Peăng Hdroh. Hneăng mơđah mê kô ai tá mâu tơdroăng ki xiâm, môi tiah: Hneăng tơ’noăng nge# thuât Đờn ca tài tử, tíu ki mơđah Đờn ca tài tử, mơđah tơbleăng mâu tơmeăm khoăng dêi khôi hmâ dêi mâu hdroâng kuăn ngo Việt Nam.

Pôa Nguyễn Công Trung, Kăn pho\ ngăn ‘na Mơhno túa le\m tro, Khu xiâm ngăn ‘na mơhno túa le\m tro, Ivá [ă Ôm hyô tơnêi têa pin tối ăm ‘nâi:

‘’Khu xiâm ngăn ‘na mơhno túa le\m tro xuân hiăng tơpui tơno [ă dêi pó, kho\m mơ-eăm pêi pro [ă hnối tơru\m pêi 2 tơdroăng cheăng rế Mơđah Đờn ca tài tử roh má III [ă Leh mơd^ng pro kơ-[ăn tiô vâi krâ nah tơku\m pêi pro môi hdroh. Ga cho vâ rế kơd^ng liăn ngân, rak tơniăn kơdroh mâu tơdroăng cheăng, tro tiô tơdroăng pơkâ thế dêi Chin phuh ‘na hnoăng cheăng hbrâ, tơplâ, mơdât pơreăng’’.

Hngêi xối tơbâ Pơtáu Hùng a Cần Thơ

Tíu xối tơbâ Pơtáu Hùng cho tơmeăm khoăng mơhno ivá ki ó rơdêi dêi tơdroăng tơru\m cheăng, tíu ki toku\m mơhno túa le\m tro, tơdroăng loi t^ng dêi hdroâng kuăn ngo ing to lâi chal mơngế. Lâp tơnêi têa koh nhoăm môi ngế pơtáu a ro\ng tơnêi, mê cho khoi túa, vêa vong, cho hiâm mơno ki mơhno tối tơdroăng loi nhoăm. Mơjiâng tíu koh xối tơbâ Pơtáu Hùng a Pơlê kong kân Cần Thơ cho tơdroăng cheăng pêi pro ki kal [ă ai pơxúa vâ kum ăm kuăn pơlê châ lăm troh xối tơbâ kơ Pơtáu Hùng, cho tơdroăng pói rơhêng vâ dêi kơdrâm kơdre\ng kuăn pơlê a Pơlê kong kân Cần Thơ tối krê [ă mâu kong pơlê a kơpong tơbăng kroăng Cửu Long tối tơchoâm, ai tíu ki lăm pôu, têk nhang. Tơmeăm khoăng ki kố cho ki xiâm, cho tíu ki tơkoh [ă mâu tơmeăm khoăng mơnhno túa le\m tro, tơnêi tíu ki krip krih, tíu ôm hyô dêi tâi tâng kơpong [ă tơdroăng tơ’mot ăm tơmối mot ôm hêi, koh xối tơbâ, veăng kum thăm mơdêk ăm kơvâ ôm hyô dêi pơlê kong kân Cần Thơ thăm rế châ mơnhông, chôa ‘lâng xông tơxâng [ă tíu xiâm ki pêi cheăng kâ-rêh ối pơlê pơla dêi lâp kơpong.

Tơdroăng loi t^ng, xối koh khu Pơtáu Hùng xuân ối châ rak vế krá tơniăn ing chal ki kố troh chal ki ê, veăng kum thăm mơdêk hiâm tuăn, mơno khi kho\m mơ-eăm dêi hdroâng mơngế. Tiô kơ hiâm mơno mê, mâu ngế kuăn pơlê dêi Pơlê kong kân Cần Thơ kô pơtối mơnhông khôi túa, vêa vong, ki ó rơdêi dêi pâ pôa, ngoh nâ, kho\m mơ-eăm [ă mơdêk ki kơnía git; chôa ‘lâng pêi pro hnoăng cheăng mơjiâng, mơnhông pơlê kong kân Cần Thơ chiâng pơlê kong kân dêi kơpong kố.

VOV

Nhat Lisa tơplôu [ă tơbleăng