VOV4.Xơ Đăng- Nếo achê pơla kố, a tơring Krông Pač, kong pơlê Dak Lak hiăng tơkŭm po leh tối tơbleăng tơdroăng ki mơ’no tê kế tơmeăm ki nhên tơdrăng khu plâi sầu riêng ki apoăng ing tơnêi têa pin troh a kong têa Sinuâ. Tơdroăng ki pói châ tê nhên, tơdrăng khât plâi sầu tiêng athế châ ăm kơxô̆ kơpong ki pêi pêt. Laga, klêi kơ’nâi chêh bro hô sơ, kuăn pơlê a tơring Krông Pač châ hlo ai mâu kơdrum loăng plâi tro khu mơdró kâ bro hô sơ hbru ăm hlá mơ-eá mơnhên kơxô̆ kpơong pêi pêt sap ing hdrối nah, ôh pá ai kơbố ki lâi châ ‘nâi. Tơdroăng ki pêi pro ôh tá tơdrăng kố pro kuăn pơlê chiâng hêng hôu, tâng ôh tá tơleăng mơnhên kơtăng khât ƀă tơdrêng, mơni kô tơdjâk troh tơdroăng pêi pêt, tê mơdró hdrê loăng plâi ki kơnâ kố.

Tung pơla achê kố, kuăn pơlê thôn Tân Bắc, cheăm Ea Kênh, tơring Krông Pač, kong pơlê Dak Lak tơpui hên ‘na tơdroăng ki hbru ăm mah kơpong pêt plâi sầu riêng. Ối dêi a kơdrum plâi sầu riêng vâ chê 2ha hiăng pêt châ 18 hơnăm, jâ Lê Thị Hương rơtế ƀă môi ngế ki rêh ối a chê ƀă dêi rơpó hêng hôu drêng tối ‘na tơdroăng ki tâi tâng ƀăng tơnêi pêt sầu riêng akố hiăng tro Kŏng ti pêi cheăng tiô rơnó Tê mơdró kế tơmeăm pêi lo ing chiâk deăng Thiện Tâm bro hlá mơéa hbru mah kơxô̆ kơpong pêt ki xua tơná vâi ôh tá ‘nâi klâi ôh.

Jâ Hương tối nhên, tung pơla bro hlá mơ-éa hbru mah kơxô̆ kơpong pêt, khu mơdró kâ hiăng ôh tá tơbleăng ăm ngế ki pơkuâ kơdrum ƀă xuân ôh tá roê xo sầu riêng akố.

“Mah kơxô̆ kơpong pêt vâi khĕn ai kuăn pơlê a thôn Tân Bắc kố la ki khât gá vâi ôh tá mot tung kố vâ kơ-êng ngăn kơdrum kố tê môi tiah lâi vâ vâi roê. Vâi ôh tá roê, ngin athế tê ăm khu roê ki ê. Nôkố kuăn pơlê ngin pâ thế kong pơlê, tơring, cheăm pêi pro nhên tơdroăng kố”.

Kuăn pơlê pêt sầu riêng a thôn Tân Bắc hêng hôu drêng mah kơxô̆ kơpong pêt hiăng châ hbru ăm khu mơdró kâ la kuăn pơlê ôh ti ‘nâi

Pôa Hoàng Trọng Cường, ngế ki pơkuâ thôn Tân Bắc, cheăm Ea Kênh ăm ‘nâi: 2 hơnăm hdrối, teăng mâ Kŏng ti pêi cheăng tiô rơnó Tê mơdró kế tơmeăm pêi lo ing chiâk deăng Thiện Tâm ai troh a thôn pơkâ thế vâi krâ nhŏng o chêh tối dêi ƀăng tơnêi, la vâi ôh tá tối nhên chêh tối vâ pro klâi. Achê kố, drêng sầu riêng tung kơpong châ tê tiô troăng ki xiâm, ai mâu khu mơdró troh tơpui ƀă tôh tơrŭm dêi thôn pơkâ thế tơrŭm bro hồ sơ mah kơpong pêt, roê tê, mâu kế tơmeăm mê nếo châ ‘nâi mah kơxô̆ kơpong pêt dêi hên kơdrum deăng tung thôn hiăng châ hbru ăm Kŏng ti Thiện Tâm.

Pôa Hoàng Trọng Cường tối:

“Ai hên khu mơdro kâ mot tung cheăm tơring rơhêng vâ tơrŭm ƀă mâu rơpŏng kuăn pơlê bro mah kơpong pêt, tơhrâ roê xo tâi mâu plâi vâ tê tiô troăng ki xiâm. Drêng kố tung thon ai 2 tôh tơrŭm vâi chêh tối vâ lăm bro mah kơpong pêt, chu a tơring mê tơring tối mah kơpong pêt kố hiăng châ hbru ăm mah. Kuăn pơlê vêh kơ-êng tiah lâi hbru la ngin ôh ti ‘nâi. Rơhêng vâ dêi vâi krâ nhŏng o cho kŏng ti mot pêi cheăng athế tơno mơnhên ‘na mah kơpong pêt kố xua kố gá tơrŭm ƀă hnoăng pơxúa ƀă tơmeăm pêt dêi kuăn pơlê”.

Jâ Ngô Thị Minh Trinh, kăn phŏ hnê ngăn Vi ƀan tơring Krông Pač, kong pơlê Dak Lak ăm ‘nâi, klêi kơ’nâi ai tơdroăng ki tối mê vâi krâ nhŏng o thôn Tân Bắc tối ‘na mah kơxô̆ kơpong pêt, tơring pơkâ thế mâu kơ koan ki ai tơdjâk tơrŭm ƀă khu mơdró kâ tơkŭm tơpui tơno. ‘Na tơdroăng kố ai há lơ ôh tơdroăng ki lu lêa tung hbru ăm mah kơxô̆ kơpong pêt, tơring Krông Pač dế pơkâ thế mâu kơ koan ki ai tơdjâk séa ngăn tơkŭm tâi tâng a tơring vâ pêi pro nhên ƀă ai troăng pơkâ tơleăng:

“Tơring kô ai túa pơkâ séa ngăn tâi tâng, hiăng hbru mah ăm kơbố, pơkâ mơ’no tơdroăng klâi, châ mah ki lâi, ngin kô pơkâ tơleăng vâ pêi pro nhên tơdroăng kố tơdrêng hlối. Xua vâ ối rak vế tơdroăng ki loi tơngah, inâi kế tơmeăm Krông Pač nếo. ‘Na mah kơxô̆ kơpong pêt, tâng rak ngăn ôh tá tơniăn, vâi xo kế tơmeăm ki lâi ‘lo a môi tíu ki ê ki tối kố cho kế tơmeăm dêi Krông Pač, tâng lơ trâm tơdroăng ki hơ-ôu ‘mêi lơ tơdroăng ki lâi. Mơni tung la ngiâ kô ai pơkâ troăng tơmiât tơniăn vâ túa rak ngăn tơniăn mah kơpong pêt kố”.

Kong pơlê Dak Lak ai dâng 15 rơpâu ha sầu riêng, tung mê ai 23 mah kơxô̆ kơpong pêt hiăng châ hbru ăm 1.500ha

Tơdroăng ki ôh tá hleăng nhên tung hbru ăm mah kơxô̆ kơpong pêt pêt sầu riâng tá troh nôkố nếo bu châ ‘nâi a thôn Tân Bắc, cheăm Ea Kênh, tơring Krông Pač ƀă to lâi chât ha.Nôkố xuân tá hâi ‘nâi hôm ối ai tơ’nôm to lâi ƀăng tơnêi trâm tơdroăng kố. La ing kố hiăng ăm hlo ai mâu tíu ki ôh tá tơniăn tung troăng pơkâ ƀă tơdroăng ki ôh tá tơniăn, tơdroăng ki ôh tá tơmâng dêi mâu kơ koan ki ai tơdjâk tung pơla tơbleăng hbru mah kơxô̆ kơpong pêt.

Pôa Nguyễn Hoài Dương, Kăn pơkuâ Khu ngăn chiâk deăng ƀă Mơnhông thôn pơlê kong pơlê Dak Lak tối tiah kố, maluâ nếo bu a túa pơkâ ki kŭn la tơdroăng kố gá kô ôh tá tơniăn kân ƀă kal athế pơkâ tơleăng kơtăng vâ rak tơniăn tơdroăng loi tơngah dêi kơvâ kế tơmeăm:

“Tơdroăng ki heâk inâi kơpong pêt, xúa mah kơpong pêt ôh tá tro, xúa mah kơpong pêt dêi kơpong kố la xo sầu riêng dêi tíu ki ê vâ tê ngi kong têa ê mê cho tơdroăng ki lu lêa, pro xôi luât. Mâu tơdroăng mê kal athế rĕng châ ‘nâi ƀă pơxâu phâk kơtăng. Á xuân rơhêng vâ mâu kơ koan ki ai tơdjâk, malối cho kuăn pơlê séa ngăn kơtăng tơdroăng kố, tâng châ ‘nâi a lâi ‘lo ai tơdroăng kố mê kal rĕng tơbleăng ăm kơ koan ki ai tơdjâk vâ séa ngăn ƀă pơxâu phâk kơtăng vâ pro tiah lâi rak vế loi tơngah ăm kơvâ sầu riêng Việt Nam”.

Troh nôkố, kong pơlê Dak Lak ai dâng 15 rơpâu ha sầu riêng, tung mê ai 23 mah kơxô̆ kơpong pêt hiăng châ hbru ăm 1.500ha. Tơdroăng kuăn pơlê mơnĕn khu mơdró kâ lu lêa mah kơxô̆ kơpong pêt a thôn Tân Bắc, cheăm Ea Kênh ƀă dâng 100ha maluâ kŭn la ăm hlo ai mâu tơdroăng ôh tá tơniăn, ing tơdroăng mơjiâng ƀă kĭ pơkâ hồ sơ. Tơdroăng kố pâ thế mâu kơ koan rak ngăn, kal athế séa ngăn nếo, ai âu troăng hnê mơhno nhên, tơdrăng.

Công Bắc/Tơplôu: Katarina Nga