Rơpŏng nâ Đàm Thị Thảo (pơlê Hoàng, cheăm Trường Hà, tơring Hà Quảng, Cao Bằng) cho môi tung mâu rơpŏng ki châ pơxúa ing tơdroăng tơkêa mơjiâng bro hngêi ai kế ki hding vâ pêt mâu hdrê pía. Ƀă lối 100 rơtuh liăn ki hiăng ai hlâu, rơtế ƀă tơdroăng tŏng kum tâk troh 150 rơtuh liăn dêi Tơnêi têa, rơpŏng nâ roê mâu kế t ơmeăm ƀă mâu pơkeăng xôh kơdê oâ hdrong vâ mơjiâng pro túa pơkâ pêt pía tung hngêi hlâm.

Nâ Đàm Thị Thảo ăm ‘nâi: Túa pơkâ kố ai ƀăng tơnêi 1 rơpâu met karê, xúa kơmăi kơmok tôh têa ki lo i iâ ƀă 2 rơpâu xiâm pía tơdrong, pía pong, pía kái. Tung pơla pêt mơnúa ngăn hlo xiâm pía kố xông kân lĕm, lo reăng tơ’mô ƀă ai plâi kân, mâu xiâm ki ai plâi châ lối 90%.

“Pêt pía tung hngêi ki ai kế hding mê rơnó xiâm á kô pêt pía pong ƀă pía tơdrong, ƀă rơnó kơ’nâi mê pêt pía tâng, hmâ cho rơnó hngíu. Rêm hơnăm pêt 3 rôh, ôh tá riân liăn ngân ‘no hrê roê mâu pơkeăng xôh kơdê oâ hdrong, phon rơvât mê liăn tơkâ ối châ lối 200 rơtuh liăn. Klêi kơ’nâi châ veăng tung mâu lâm hriâm ‘na pêt tung hngêi mê á ‘nâi mâu tíu ki tơtro rak ngăn vâ ai plâi kơtóu hên, ‘na ki apoăng mê xuân môi tiah alâi, báu”.

Túa ki pêt tung hngêi hlâm ƀă xúa kơmăi tôh têa ki lo i iâ kum ăm xiâm pía ôh tá tơkôm hên tung mâu têa ki ai xêh ƀă kơdroh iâ tơdroăng ki oâ hdrong kâ ‘nhiê. Ôh ti xê to tiah mê, kuăn pơlê pêi chiâk ối kơdroh kơxô̆ liăn ‘no hrê xua ôh tá xúa pơkeăng xôh kơdê oâ hdrong, rak vế tơniăn krúa ăm ivá châ chăn ngế ki pêt xuân môi tiah ngế kâ. Tơƀrê ki apoăng dêi túa pơkâ kố cho pro ivá ăm kuăn pơlê khên tơnôu ‘no liăn roê kơmăi kơmok chal nếo xúa tung pêi châk pêi deăng a cheăm tơring.

Xuân cho môi tung mâu rơpŏng châ tŏng kum pro hngêi pêt pía, ngoh Nguyễn Văn Quảng (pơlê Chá, cheăm Ngọc Đào, tơring Hà Quảng, kong pơlê Cao Bằng) ăm ‘nâi:

“Rơpŏng á pêt pía pong, pía tâng. Hdrê pêt apoăng châ tơdroăng tơkêa tŏng kum. Mâu rơnó ki pơtối mê á roê pêt xêh. Drêng nếo pơxiâm pêt pía tung hngêi, kăn ƀô̆ kih thuât dêi tơdroăng tơkêa lăm chu troh a tíu pêt vâ hnê pêt ƀă túa ki rak ngăn. Pêt tung hngê tâng pin pêi tiô tơdroăng ki hnê mơhno kiih thuât mê xuân tơ’lêi. Pêt pía tiah kố rêm hơnăm châ pêt 3 rơnó. Tâng rak ngăn krâu mê ki tơƀrê ‘na liăn ngân kô châ hên tâ tâng pơchông ƀă mâu hdrê pêt ki ê”.

Ing tơdroăng ki hlo tơƀrê ki túa pơkâ kố ăm hlo, hên rơpŏng kuăn pơlê a mâu cheăm ki ê tung tơring troh hriâm ƀối, khên tơnôu ‘no liăn pêt, xoăng liăn hdrối ƀă tơdroăng mơ-eăm tŏng kum dêi khu kăn pơkuâ vâ hơ’lêh túa cheăng kâ. Pôa Đàm Quang Đạo, Kăn hnê ngăn Kuăn pơlê pêi chiâk cheăm Ngọc Đào, tơring Hà Quảng, kong pơlê Cao Bằng mơnhên tối: Mâu túa pơkâ pêt xúa kơmăi kơmok rơxông nếo a cheăm, tơring hiăng pêi pro châ tơdroăng ki rơhêng vâ dêi kơchơ tê mơdró nôkố.

“Hơnăm 2022, tơring Hà Quảng tŏng kum cheăm Ngọc Đào 3 toăng hngêi tiô túa ki xo liăn tơnêi têa tơdế. Hơnăm apoăng pêi pro mê tơnêi têa tŏng kum ăm hdrê ƀă hnê ăm kih thuât rak ngăn. Tung la ngiâ ah, Khu ngăn kuăn pơlê pêi chiâk pơtối hnê tối ăm vâi krâ nhŏng o po rơdâ mâu túa pơkâ pê chiâk deăng krúa, xúa kơmăi kơmok chal nếo, mơdêk pêi lo liăn tung môi ƀăng tơnêi pêt hdrê, kum xut tah hrâ mơnguâ kơtiê xơpá, mơ-eăm pêi lo tơmeăm OCOP”.

Túa pơkâ pêt pía tung hngêi, xúa kơmăi kơmok tôh têa ki lo i iâ mê po ăm troăng prôk nếo tung pêi chiâk deăng a cheăm tơring. Kố xuân cho rôh ki tơ’lê kum kuăn pơlê pêi chiâk hriâm ƀối ki rơkê, châ xúa kih thuât, kơmăi kơmok chal nếo vâ pêi lo mâu kế tơmeăm krúa, tơniăn ăm ivá mâu ngế ki roê kâ.