VOV4.Xơ Đăng - Tung pơla pơreăng COVID-19 xuân u ối tâ tú hên ó mê tơdroăng ki hơ’lêh kơxô̆ tung kơvâ pêi chiâk pêo deăng kô kum ăm kuăn pơlê, mâu chiâk deăng, khu pêi cheăng tơrŭm, khu mơdró kâ thăm mơdêk pêi lo kế tơmeăm, dâi lĕm, thăm mơdêk tơdroăng pêi chiâk pêi deăng. Tơdrêng amê, kô kơdroh kơxo liăn mơ’no, thăm mơdêk ki châ xúa, châ tơƀrê vâ pêi lo kế tơmeăm hên tâ, klêi kơ’nâi veăng pêi tơrŭm ƀă hnoăng cheăng ki kơnâ git. Maluâ ti mê, tơdroăng pơkâ pêi pro kố troh nôkố xuân ối pro hrá.

Hơnăm 2021, maluâ pơtối trâm hên xơpá xua pơreăng kân COVID-19, tơdroăng pơreăng tung păn mơnăn mơnoâ xuân ối hlo ôh tá tơniăn, ‘na mâu yă tê, ivá tê dêi mâu kế tơmeăm pêi lo ing chiâk deăng tá hâi châ tơniăn la mâu tơdroăng pơkâ tơkŭm dêi kơvâ pêi chiâk deăng kong pơlê Dak Lak pơrá châ tiô pơkâ ƀă tơkâ luâ tiô pơkâ mơ’no. Tung mê, ki kơnâ dêi tâi tâng kế tơmeăm pêi lo ing chiâk deăng, loăng pơlái, ká xi xŏng tâk 3,75% tâng vâ pơchông ƀă hơnăm 2020 (tơ’mô dâng 1,33 hdroh tâng vâ pơchông tung lâp tơnêi).

Pơreăng kâ ‘nhiê a hdrê loăng pêt, mơnăn păn hiăng châ hbrâ mơdât. La mâu tơdroăng kố hiăng kum kal khât tung tơdroăng ki mơdêk ƀă mơnhông cheăng kâ rêh ối pơlê pơla tơdjuôm dêi kong pơlê.

Pôa Nguyễn Hoài Dương, kăn pơkuâ Khu ngăn chiâk deăng ƀă Mơnhông mơdêk thôn pơlê kong pơlê Dak Lak ăm ‘nâi, tíu pêi cheăng hiăng tơtrŏng mơjiâng túa pơkâ hơ’lêh kơxô̆ tung kơvâ cheăng pêi chiâk deăng. Tiah mê, mơnhên 24 tơdroăng ki kal tung hnoăng cheăng ki kal athế tơbleăng pêi pro hneăng hơnăm 2021 – 2025, tung tâi tâng mâu kơvâ pêt kế tơmeăm, păn mơnăn mơnoâ, ká xi xŏng, pêt kong, hno têa, rak ngăn ki dâi lĕm dêi kế tơmeăm pêi lo ing chiâk deăng loăng pơlái ƀă ká xi xong, mơnhông thôn pơlê, thôn pơlê nếo, OCOP ƀă hên ki ê ƀă tung pơla tơbleăng pêi pro kô pơtối hriăn ngăn ‘mot tơ’nôm pêi klêi.

Krê hơnăm 2022 pơtối mơ-eăm mơdêk vêh pêi chiâk deăng, pơkâ mơ’no ƀă pêi pro khŏm châ khât tơdroăng ki rơhêng vâ mơdêk 4,56%. Pôa Nguyễn Hoài Dương tối:

“Kố cho tơdroăng pơkâ ki chía hên tung tơdroăng nôkố, la kơvâ pêi chiâk deăng hiăng mơnhên athế tơkŭm khŏm kơhnâ pêi pro châ tơdroăng pơkâ kố. Malối cho tơdroăng ki kal, ki xiâm,tâi tâng cho pêi pro tơdâng tơ’mô kơhnâ vêh pêi chiâk deăng tiô troăng mơdêk ki kơnía ‘na mơdêk mơnhông krá ton.

Sap ing kong pơlê troh tơring, troh cheăm pêi pro hơ’lêh vâ ai túa pơkâ tơbleăng ăm tơƀrê”.

Kế tơmeăm pêi lo ing chiâk deăng Dak Lak a mâu rôh po kơchơ

Tung pơla hdrối kố nah, hên kơ koan, tíu pêi cheăng,khu mơdró kâ, khu pêi cheăng tơrŭm, tíu ki pêt, tíu ki păn hên, rơpŏng păn, pêt tung lâp tơnêi xúa rơdêi kong ngê̆ thông tin tung rak ngăn ƀă pêt mơjiâng pro, tê mơdró; tơpui tối leăng ‘na hlá mơ-éa ‘na tơnêi tơníu, kong kế, hyôh kong prâi, tí tăng ‘nâi xiâm kối, tơdroăng ki rơhêng vâ dêi kơchơ tê mơdró ƀă hên ki ê.

Laga, tơdroăng ki hơ’lêh kơxô̆ tung pêi chiâk deăng, thôn pơlê xuân tá hâi tơdâng tơ’mô, tá hâi mơjiâng mâu tơdroăng pơkâ ki xiâm dêi pêi chiâk deăng kơxô̆, thôn pơlê kơxô̆. Ki ê, pêi chiâk deăng, thôn pơlê Việt Nam nôkố tá hâi ai tơdroăng tơdjêp, tá hâi ai túa tơdjêp nếo ƀă pêi klêi tiô pơkâ tiô tơdroăng ki rơhêng vâ dêi hơ’lêh kơxô̆, ôh tá ai hlá mơ-éa pơkâ ki kân ăm tơdroăng ki pêt mơjiâng, ôh tá ai tơdroăng ki tơdjêp tơdâng tơ’mô ‘na tơdroăng ki tơbleăng dêi tâi tâng mâu tơdroăng ki mơjiâng pro, rak ngăn, logistic, tê mơdró kế tơmeăm pêi lo ing chiâk deăng tá hâi tơ’lêi hlâu ăm kế tơmeăm pêi lo ing chiâk deăng kơpong hngế hngo, kơpong xơpá tơdjêp tơdrêng troh tơdroăng ki tê mơdró tung lâp plâi tơnêi.

Pôa Nguyễn Trí Ngọc, kăn phŏ xuân cho ngế chêh tơkŭm pêi chiâk deăng ƀă Mơnhông thôn pơlê Việt Nam tối tơdroăng ki ai khât.

“Hơ’lêh kơxô̆ ƀă pêi chiâk deăng nôkố xuân ối cho tơdroăng ki hrá, môi tơdroăng mơjiâng pêi chiâk deăng mot tơrŭm cheăng kâ kong têa ê rế hía rế trâu hngế, la ƀă tơdroăng ki hmâ đi đo pêi iâ êt, pêi tơprâ tơprŭng. Xua mê, rơhêng vâ mơdê ki kơnía tung pêi cheăng ăm kuăn pơlê ki pêi chiâk deăng cho troăng hơlâ ki kal cho athế hơ’lêh kơxô̆ tung pêi chiâk deăng. Xua mê, vâ pêi pro châ tơdroăng kố mê kal athế ai môi troăng hơlâ pêi pro ki nhên ôh ti xê cho môi tơdroăng ki pêi pro tiô ƀối”.

-

Kal mơhnhôk cheăng hơ’lêh kơxô̆ rơkê plĕng tung mâu kơvâ pêi chiâk deăng

Mâu khu ki rơkê plĕng tối tiah kố, vâ mơdêk hơ’lêh kơxô̆ tung pêi chiâk deăng kal xúa hên rôh ki tơ’lêi hlâu dêi rôh hơ’lêh xúa kơmăi kơmok 4.0, mơhnhôk pêi cheăng hơ’lêh nếo rơkê plĕng tung mâu kơvâ pêi chiâk deăng kơmăi kơmok rơxông nếo, pêi chiâk deăng rơkê, pêi chiâk deăng hưh cơ, kơmăi kơmok sinh hok, mơnhông kơmăi kơmok, tơdroăng ki pêi chiâk deăng a thôn pơlê.

Tơdrêng amê hlối mơjiâng, pêi klêi troăng hơlâ, luât ‘na hơlêh kơxô̆ tơtro ƀă tơdroăng cheăng kâ kơchơ mơdró pơkâ troăng xah hô̆i chuh nghiah. Rơtế amê, athế tơtrŏng hnê mâu ngế cheăng rơkê vâ pêi pro châ tơdroăng ki rơhêng vâ dêi khu mơdró kâ, khu pêi cheăng tơrŭm.

Pôa Nguyễn Duy Hưng, kăn phŏ Khu ngăn cheăng kâ Tơnêi têa tối tơdroăng tơmiât dêi tơná:

“Tâi tâng mâu tơdroăng ki veăng tung hơ’lêh kơxô̆ sap ing kơ koan pơkâ troăng hơlâ troh rêm ngế kuăn pơlê, khu mơdró kâ, viê̆n hriăn ngăn ƀă hên ki ê kal athế tơdjuôm ivá vâ pêi pro hnoăng cheăng hơ’lêh kơxô̆. Rơtế amê, mâu hlá mơ-éa cho kế tơmeăm ki kal malối cho tung kơvâ pêi chiâk deăng thôn pơlê, mâu hlá mơ-éa cho tơnêi tơníu, hyôh kong prâi, mơnăn mơnoâ, hdrê loăng pêt ƀă hía hé tâi tâng mâu hlá mơ-éa kố kal khât vâ pro tơ’lêi hlâu mơdêk tung pơla hơ’lêh kơxô̆, xua mê kal athế pêi klêi tung la ngiâ”.

Quốc Học rah chêh

Katarina Nga tơplôu ƀă tơbleăng