Xua kŏng ngê̆ tung rak ngăn kong: Hnoăng cheăng kŭn châ pơxúa hên
Thứ ba, 06:00, 06/08/2024 Công Bắc/VOV Tây Nguyên Công Bắc/VOV Tây Nguyên
VOV4.Xơ Đăng - Pơla mâu hơnăm hdrối mê hía nah, tơdroăng xúa kŏng ngê̆, kơmăi kơmok chal nếo tung rak ngăn kong hiăng ƀă dế châ pêi pro nhên a mâu pơlê cheăm dêi Tây Nguyên, tơdroăng kố mơhé pơxiâm pro la hiăng ăm hlo châ ai pơxúa păng ‘nâng. Kố cho túa pêi pro ki rơkê khât tung pơkuâ rak ngăn kong drêng kơxô̆ liăn mơ’no pêi ƀă kuăn mơngế iâ, pôa Trần Lưu Quang-Ngế pro xiâm phŏ hnê ngăn Chin phuh kơdeăn khĕn ƀă thế po rơdâ a tíu ê.

A kơxo má apoăng măng tĭng, kăn ƀô̆ cheăng tung Tíu pơkuâ rak ngăn kong kơxô̆ 8, Kơpong kring vế rak ngăn kong kế Nam Nung, kong pơlê Dak Nông hiăng tơkŭm lăm pơtrui mot ngăn tung kong. Tôh ki hmâ lăm pơtrui kố ai 4 ngế, tiô tơdroăng ki ăm ‘nâi, vâi kô prôk lối 20km tâk troh a kối ngo Nam Jer Bri (xŏn a’ngêi vâ chê 1.600m). Tung mê, kơto rơxế hon đa bu châ l6km, ki u ối a thế prôk cheâng mot tung kong kế, chu tung thông, tâk kĕn ngo ki  rơheah ngi ‘ngêi. Hdrối vâ prôk, pôa Nông Văn Sức - Kăn pơkuâ xiâm hiăng  pơkâ nhên hnoăng cheăng ăm khu, tơdrêng amê, hbrâ mâu kế kâ, têa ôu, hbrâ tơmeăm, mâu pơkeăng ki kal ki vâ iâ bê tŭm 3 hâi ối tung kong. Po Smart mobile Nam Nung’’ tung phôn, ngế chêh tơ’mot mâu tơdroăng ki kal, môi tiah tíu ki pơxiâm prôk, inâi, to lâi ngế tung khu ki lăm pơtrui ngăn mê. Ngoh Nông Văn Sức tối ăm ‘nâi, tơmeăm ki xúa kố châ pêi pro vâ chê 1 hơnăm kố, ƀă hiăng hlo châ tơƀrê păng ‘nâng.

‘’Tơmeăm xúa kố cho xúa tơchuâm ăm mâu tíu ki gâk ngăn tung kơpong rak vế ngăn kong. Tơmeăm xúa tung phôn kố ga tơniăn tro ‘nâng, rế séa ngăn rế gum ăm hnoăng cheăng châ tơ’lêi hlâu. Pin ôh tá eâ chêh tối a hlá mơ-éa, tŭm tơdroăng châ chiâng tâ ‘măn tung kơmăi tâi tâng. Châ pơkuâ nhŏng o tung khu, ‘nâi vâi lo lăm pêi cheăng, pơtrui ngăn tung kong lơ ôh. Ôh ta ai tơdroăng ôh tá lo lăm, mê tối heâk dêi tơná lo lăm pơtrui tung kong, xua hiăng ai tơdroăng ki mơhno nhên tung kơmăi, um hiăng châ tâ tung mê, vâ xut, vâ tah, vâ pơklep xuân ôh ta chiâng xếo”.

Pôa Phạm Thế Mãn, pơkuâ ngăn Ƀơrô Khoa hok ƀă tơrŭm ƀă lâp plâi tơnêi – cheăng tung Khu rak vế ngăn kong kế Nam Nung tối ăm ‘nâi, ‘’Smart mobile Nam Nung’’ cho tơmeăm xúa ki cho ing Viê̆n hriăn plĕng ‘na tơdroăng pêt kong a Hà Nội chêh bro krê ăm kơvâ cheăng rak vế ngăn kong. Tơmeăm xúa kố ga châ hrik xo ing vê̆ tinh a hbo plêng, xua mê, khoh chiâng pêi cheăng a lâp luô drêng kong tô kong mêi, a ‘ngêi tung ngo, tung thông ki trâu, tơtro păng ’nâng ăm tơdroăng ki lăm mot cheăng tung kong, rak vế ngăn mâu kong kế, nhâ loăng. Mâu tơmeăm khoăng, um méa châ chêh tối tung pơla lăm pơtrui ‘na ki hên hĕng mâu hdrê nhâ loăng, ‘na kuăn kiâ, ‘na nhâ pơkeăng ki kơnía lơ ‘na tơdroăng ki ko kếo loăng ôh tá ai tơdroăng ăm phep, ‘nhiê kong, hdi, tơbriât kong ƀă hên mâu tơdroăng ki ê pơrá châ vêh pơtroh ăm kơmăi ki xiâm a kơ koan drêng ai hyôh phôn. Ngăn tiô kơ mâu tơmeăm, um méa xua tôh, đô̆i ki lăm séa ngăn hiăng pơtroh ăm, khu kăn pơkuâ ngăn chiâng rĕng mơ’no mâu troăng hơlâ  tơtro ƀă tơdroăng ki trâm hlo ai păng ‘nâng tung hnoăng cheăng. Tơdrêng amê, kơnôm ing tơmeăm i kố chiâng vâ mơnhên ngăn tơrêm ngế kăn ƀô̆, mơngế cheăng. Pôa Phạm Thế Mãn ai tối:

‘’ ‘Na tơdroăng ki xúa kŏng ngê̆ Smart mobile pin ối ulâi xuân châ ‘nâi mâu pú, nhŏng o hôm lo lăm cheăng tung kong ngo há lơ ôh, vâi mot troh dâng lâi, prôk tiah lâi, troh a mâu tíu ki lâi ƀă tơdroăng ki séa mơnhên ngăn hnoăng cheăng dêi pú hmâ, nhŏng o ga tơtro hlâu tâ. Tung pơla lo lăm ngăn pin xuân châ chiâng hlo mâu kuăn kiâ, nhâ loăng ki kơnía mê pin kô châ vêh chôu ‘pmăn tung kơmăi dêi tơná’’.

Pôa Phạm Trọng Thủy, Kăn phŏ pơkuâ ngăn Kong kế nhâ loăng Nam Nung tối ăm ‘nâi, ƀă tơnêi kong vâ chê 22.000ha, kân rơdâ tung lâp 3 tơring Krông Nô, Dak Glong ƀă Dak Song, kơpong kong ilâng kố ối ai lối 120 khu kuăn kiâ, nhâ loăng ki preăng ai, ki hiăng châ chêh tối tung inâi hlá mơ-éa khêi dêi Việt Nam ƀă lâp plâi tơnêi. Hnoăng cheăng hngăm, tơpôu râng tung hnoăng rak vế ngăn kong, rak vế ki hên dêi tơmeăm sinh hok rế hía rế hên tung pơla mê, mơngế pê cheăng bu iâ, pơkal khu pơkuâ athế ai hnoăng cheăng ki pơhlêh tiô túa cheăng ki nếo. Khu pơkuâ ngăn kong kế nhâ loăng Nam Nung hiăng xúa kŏng ngê̆ ki mơnhên ngăn, lơ tơmeăm kơneăng ôh tá ai mơngế vê, tơmeăm xúa a phôn râng kŏng chal nếo vâ ing mê, mơdêk ki tơƀrê khât hnoăng cheăng rak vế ngăn kong. Pôa Phạm Trọng Thủy vêh mơnhên tối, ƀă tơdroăng ki tŏng gum krâu kơhnâ khât dêi kŏng ngê̆, mâu tơdroăng ki pro tơ’nhiê troh Khu rak ngăn kong kế-nhâ loăng kô châ rĕng hlo, rĕng ‘nâi ƀă rĕng châ mơdât.

“Khu ngăn ‘na kong kế-nhâ loăng Nam Nung hiăng xúa khoa hok kŏng ngê̆ ‘mot tung pơkuâ ngăn, rak vế ngăn kong môi tiah xua khu Smart, ki má péa nếo, xúa tơmeăm kơneăng ôh tá ai mơngế vê vâ gum ăm tơdroăng ki séa mơnhên ngăn, ki vâ châ chêh tối mâu tơmeăm tung kong kế, ngo ngối, ki má pái mê cho xúa tơdroăng vâ ‘nâi, pơtâng tối hdrối tơdroăng on chếo kâ kong. Ing mê, tŏng gum pro tơ’lêi hlâu ăm khu râ ki pơkuâ ngăn, rak vế kong châ kơdroh iâ tơdroăng ki lo lăm pơtrui, kring vế, rak vế ngăn kong tung ƀăng kong ki kân rơdâ lối tâ kơ mê. Ôh tá pro tơdjâk ‘mêi troh mâu khu kuăn kiâ, tơmeăm nhâ loăng ki preăng ai, mơdât mâu tơdroăng ki pro tơ’nhiê nhâ loăng, kuăn kiâ kong’’.

Tơmeăm xúa kŏng ngê̆ kố ối gum ăm tơdroăng rak vế ngăn kong, túa pêi pro ki ai pơxúa kân khât, hiăng châ pôa Trần Lưu Quang-Ngế pro xiâm phŏ hnê ngăn Chin phuh vêh mơnhên tối, kơdeăn khĕn klêi kơ’nâi lăm ngăn a mâu tíu ki rak vế ngăn kong a Tây Nguyên a khế 5 pơla hdrối kố nah. A roh hôp lâp tơnêi têa ‘na hnoăng pơkuâ ngăn, rak vế ngăn kong châ tơkŭm po a kong pơlê Kon Tum, pôa Trần Lưu Quang ai tối nhên, kố cho túa cheăng ki vâ kơvâ ngăn ‘na pêt mơjiâng loăng mơjiâng kong tung lâp tơnêi têa hriâm tâp, pêi pro ƀối.

“Xúa tơmeăm kŏng ngê̆, flycam veăng rak ngăn kong, flycam kơneăng a’ngêi ga tơ’lêi châ ‘nâi tơdroăng. Ki má péa nếo: rêm ngế kăn ƀô̆ rak ngăn ‘na loăng kong, kăn ƀŏ gak ngăn kong athế cai dêi phân mêm a phôn râng kŏng, rêm ngế athế prôk châ 120km 1 khế, ngế ki lâi pá kơdâm kơxô̆ ki kố, tơkéa vâ tối ôh tá pêi klêi hnoăng cheăng, tơdroăng xúa tơmeăm khoăng kố tơ’lêi hlâu tê, môi phân mêm ki kŭn tiah mê tê tâ tung phôn krê dêi tơná. Mâu tơdroăng ki pơkâ, ki tơmiât mê bu kŭn xo, tơkéa vâ tối cho vâ gum ăm khu pú pêi cheăng châ pêi klêi dêi hnoăng cheăng tơná, pơhlêh amê, athế tơ’nôm tơdroăng mơngế ki cheăng, pin athế pơhlêh tuăn tơmiât, túa tơchĕng ga kô tơtro hên tâ”.

Tung pơla kong loăng tro tơbriât tơxup rế hiá rế ai hên tơdroăng ki rơkê kơtôa pơkí, khu rak ngăn kong ối trâm hên ki xahpá, mê túa ki xúa kŏng ngê̆, phôn râng kŏng cho hnoăng cheăng pêi ki tơƀrê khât tung hnoăng pơkuâ rak ngăn kong, rak vế hdrê loăng nhâ, hnối tơtro ƀă tơdroăng ki ai khât tung pơhlêh kơxô̆ dêi tơnêi têa.

Công Bắc/VOV Tây Nguyên

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC