3 túa hngêi hiăng châ Chin phuh mơnhên tối, mơjiâng pro ăm kuăn pơlê ki ối a kơpong têa lân lu pơrá châ rak vế, pêi pro tiô troăng hơlâ ki “3 krá”. Mê cho “trêi krá-mơnât krá-kuâ krá”, gum ăm hngêi trăng kâi trâng ƀă khía mơhot kân. Ki xiâm dêi tơdroăng pêi pro hngêi trăng kố cho pro trêi hngêi a’ngêi lơ pro 2 râ, râ má 2 kô pro krá kâk vâ ing mê, ai kơbong ki krá tơniăn drêng kơdró têa ki lân lu lơ đik kân tiah roh kố nah, cho kơdró têa ki đik kân sap nah ta hâi chói ai, chói hlo.

Tung kơxo ki kố, ai 2 túa hngêi ki 2 râ: Râ a’nâi, cho vâ pro ăm i bâ phuâng lơ chôu ‘măn iâ tê mâu kế tơmeăm, la athế krá kâk, vâ drêng ai têa lân đik ga xuân ối tơniăn; râ ki má péa cho tíu ki hmuâ ối, rak ngăn mâu kế tơmeăm. Túa hngêi 1 kơbong mê ga ai râ má péa, ƀă kơxô̆ liăn mơ’no pro méluâ iâ, la xuân athế tơniăn ôh tá tro têa châ lân lu, cho athế pá pêng tâ kơdró têa ki lân kân a’ngêi tiah pơla kố nah.

Pôa Cao Đình Huy, Kăn hnê ngăn ‘na Mơjiâng kế tơmeăm dêi kong pơlê Dak Lak tối ăm ngin ‘nâi, vêa ki mơjiâng mâu túa hngêi ki kố ôh tá xê hbrâ ăm to tơdroăng ki krá kâk mê ối cho vâ tơniăn ăm tơná kuăn pơlê drêng trâm khía mơhot kân, têa lân lu ki tá hâi chói trâm hlo tiah kố nah:

“Tơdroăng ki pro trêi hngêi mê athế a’ngêi tâ kơdró têa ki lân hdrối mê hía nah troh nốkố, tiô tơdroăng ki ngin hiăng tơmiât, riân ngăn, pro trêi hngêi mê athế a’ngêi luâ tâ kơdró têa ki lân lu ki ó sap ing 0,2 met troh a 0.5 met tiô tơdroăng Pơkâ kơxô̆ 48 dêi Ngế pro xiâm hnê ngăn Chin phuh. Rêm túa cheăng pêi pro mê pơrá pro ki vâ iâ hlái kân rơdâ vâ chê 44 met karê, tung mê, trêi ki a’ngêi tâ kơdró têa hmâ lân ai 12 met karê”.

Mâu túa hngêi ki mê pơrá ai tơdjâk troh kih thuât chal nếo ƀă tiô túa tiah hmâ dêi thôn pơlê a pêa hdroh Tơdế tơnêi têa, ing mê vâ rak ki mơnâ mâ ngăn ƀă tơdroăng ki vâ tơ’lêi rêh ối tơ’lêi hlâu. Ki kân rơdâ dêi hngêi mê ai sap ing 36 troh a 54 met karê vâ gum ăm mâu rơpŏng kuăn pơlê châ rah xo xêh túa ki vâ mơdâng pro dêi a plông, a kơdrum ton dêi hngêi tơná, ngăn tiô kơ rơpŏng ki mê vâ dêi. Pôa Trần Văn Khánh, ối a thôn Phú Hữu, cheăm Hoà Thịnh, kong pơlê Dak Lak, ai hngêi rơlâm tơhnâp tâi tâng klêi kơ’nâi tro têa lân lu pơla hdrối kố nah. Kơnôm châ mô đô̆i Kuân khu 5 veăng gum mơnhông pêi pro, pôa hiăng rah xo xêh túa ki 1, râ ki a’ngêi pro hngêi ki vâ hluăn ing têa lân. Pôa Khánh ai tối tiah kố:

“Klêi kơ’nâi têa kân lân lu roh nôkố, á hiăng ‘nâi plĕng, á kô ‘mâi rơnêu pro mơdâng hngêi môi kơbong vâ ai trêi ki kâi trâng ƀă khía mơhot, kâi trâng ƀă têa lân. Hdrối mê hía nah, drêng têa lân lu, ôh tá ‘nâi ối ulâi, nôkố, hiăng ai mô đô̆i tŏng gum pro hngêi nếo, á hmiên tuăn hên tâ”.

Thiê̆u tươ̆ng Trần Thanh Hải-Phŏ Kăn hnê ngăn Kuân khu 5 tối ăm ngin ‘nâi, kơnôm châ Chin phuh ƀă Khu xiâm ngăn lêng pơcháu hnoăng cheăng tơrŭm ƀă mâu khu lêng, mâu pơlê cheăm dêi 3 kong pơlê Dak Lak-Gia Lai-Khánh Hoà mơjiâng pro lối 400 toăng hngêi ăm kuăn pơlê a kơpong tro têa kân lân lu.

“Kố cho hnoăng cheăng ki tơplâ tung chal ki hiăng hơniâp lĕm. Mâu khu lêng kô mơ’no dêi mâu tơmeăm, kơmăi kơmok, rơxế, mơngế, tơkŭm pêi pro tiô túa khoa hok, rak vế tơniăn ăm hâi khế ki mơjiâng pro, ƀă tơniăn krâu khât. Rêm toăng hngêi cho môi tíu ki pói tơngah dêi kuăn pơlê vâ tơniăn ăm tơdroăng rêh kâ ối”.

A kong pơlê Dak Lak, tíu ki tro hlâ hên kuăn mơngế, tơ’nhê hên hngêi trăng, chiâk deăng, mơnăn mơnôa, vâ tối nhên, vâ chê 700 toăng hngêi rơlâm rơhnâp, 1.400 toăng hngêi tơ’nhê ó ƀă lối 106 rơpâu toăng hngêi tro lân lu. Pôa Tạ Anh Tuấn, Kăn hnê ngăn Vi ƀan kong pơlê Dak Lak tối ăm ngin ‘nâi, kong pơlê hiăng mơhnhôk hên khu râ, kơvâ cheăng, kế tơmeăm, liăn ngân, khŏm mơjiâng pro kêi hngêi nếo ăm kuăn pơlê ahdrối hâi lơ 31 khế 1 hơnăm 2026, ‘mâi rơnêu bro hngêi tơ’nhê ahdrối hâi lơ 31/12/2025:

“Ngin kố thế tâi tâng khu râ dêi Tơnêi têa, kong pơlê, cheăm bêng, pakĭng liăn ngân, kế tơmeăm dêi khu ki ai hiâm mơno hơ-ui ƀă tơná kuăn pơlê mê kô kâi vâ pêi pro tơdroăng kố. Pakĭng mơjiâng hngêi trăng ăm kuăn pơlê, ngin xuân mơdâng pro dâng 300 toăng hngêi hôp tơdjuôm pơlê pơla,pro a’ngêi tâ, hluăn ing tơdroăng tro têa lân lu, gum kuăn pơlê ai tíu ối, tíu hôp tơniăn”.

Ahdrối mê, pôa Phạm Minh Chính-Ngế pro xiâm hnê ngăn Chin phuh hiăng ing tơná pôa lăm troh ngăn a kơpong têa lân lu pêa mâ hâi Lo kong pơlê Dak Lak, pêi cheăng ƀă mâu kăn dêi mâu kong pơlê Tây Nguyên-Pêa hdroh Tơdế Tơnêi têa ƀă pơkâ thế pêi pro hneăng tơplâ “Quang Trung thâ rĕng kêi” vâ vêh mơjiâng ăm mâu rơpŏng ki ôh pá ai hngêi ối, kring vế tơniăn ăm kuăn pơlê ai tíu rêh ối tơniăn ahdrối Têt Lo Hơnăm nếo Bính Ngọ 2026.

Ngế pro xiâm hnê ngăn tối rơdêi, pơkâ thế vêh mơnhông pro hngêi ối a kơpong tro têa lân lu tiô “3 krá”, tơdrêng amê, hnối bro hngêi tiô túa ki hluăn ing kơdró têa đik kân lân lu ki kân trối pơla kố nah, thăm nếo, pro a’ngêi tâ mê. Khu xiâm ngăn ‘na mơjiâng kế tơmeăm châ pơcháu hnoăng cheăng mơjiâng pro túa, kơxêng hngêi, mĕn pro kơxêng ƀă ƀê tong lơ meăm, pro mơjiâng hên vâ pơtroh ăm khu ki mơjiâng pro rĕng mơdâng hngêi ăm kuăn pơlê. Vâ rĕng pêi pro kêi, gum kuăn pơlê châ ai hngêi trăng ahdrối hâi Têt Lo hơnăm nếo, Ngế pro xiâm hnê ngăn xuân hiăng pâ thế Khu xiâm ngăn ‘na Chiâk deăng ƀă Hyôh kong prâi hnê mâu cheăm rĕng ‘mâi rơnêu vâ teăm xing xoăng tơnêi ăm mâu rơpŏng ki ôh pa ai tơnêi tíu vâ pro hngêi. Mâu Khu xiâm ngăn ‘na cheăng lêng, Kŏng an, Đoân Droh rơtăm ƀă tâi tâng khu hnê ngăn cheăng kal kí athế pơrá veăng pêi pro ‘na gum ăm kuăn pơlê ki trâm xahpá pơla kố nah.

Tơdrêng amê, Ngế pro xiâm hnê ngăn xuân hiăng pơkâ thế mơhnhôk tâi tâng kuăn mơngế, liăn ngân, kế tơmeăm vâ rĕng mơjiâng, ‘mâi rơnêu hngêi trăng vâ rĕng teăm kêi ăm kuăn pơlê:

“Mơhnhôk thế tâi tâng mâu kuăn mơngế, kế tơmeăm, liăn ngân dêi pơlê cheăm, kong pơlê, tơnêi têa, mâu ngế ki ai kế tơmeăm hên, ai tuăn mơno hơ-ui gum ƀă ing tơná dêi mâu ngế tung rơpŏng hngêi. Ngế ki lâi ai kế ki lâi gum ki mê, tâng ôh tá ai tơmeăm athế gum pêi pro, ngế ki lâi ai liăn ngân, kế tơmeăm kô gum liăn ngân, kế tơmeăm, ngế ki lâi ai hên gum hên ai iâ gum iâ, tơ’lêi hlâu ‘na tơdroăng ki lâi gum ki mê, i hiâm mơno tơrŭm pơla hdrông mơngế tung mơhnhôk cho athế châ pơtối mơnhông”.

Ing mâu um ki kơchuâ ƀă tơdroăng pơkuâ djâ kơtăng khât, troh nôkố mâu trêi hngêi ki apoăng hiăng châ mĕn mơjiâng. Lối 1.500 toăng hngêi, tâi tâng kơxô̆ liăn mê ai dâng 255 rơtal liăn, kô gum mơjiâng a kong pơlê Dak Lak, Khánh Hoà, Gia Lai ƀă hên hĕng mâu tíu ki ê hiăng chiâng tíu ki kuâ râng krá tơniăn tâ tung la ngiâ ăm tâi tâng kuăn pơlê.