Troăng kân 26 kal athế ‘mâi rơnêu kân tâ vâ pôi ta hâ ho đi đo
VOV.Xơ Đăng - Hiăng hên hơnăm hdrối mê hía nah, Troăng prôk 26 tíu ki tơkâ luâ mâu cheăm Ea Phê, Tân Tiến, Krông Pač ƀă Ea Knuêč kơtâu ngi Buôn Ma Thuột (Dak Lak) rế hía rế ai hên rơxế kơtâu pro hâ ho, pro rơxế, kuăn mơngế pá puât tung prôk lăm. Ing mê, chiâng tơdjâk ó troh tơdroăng lăm prôk ngi kơphô̆ ƀă lăm a mâu cheăm ki ối pêa mâ hâi Lo dêi kong pơlê, tơdjâk troh tơdroăng pơto kế tơmeăm pêi lo ing chiâk deăng, pro ôh tá tơniăn drô troăng prôk, ki rơhêng vâ tối, tung pơla rơnó krí plâi sầu riêng kố. Mơ’no liăn ‘mâi rơnêu troăng kân kong pơlê kố cho kal păng ‘nâng, kal athế châ kơjo gum pêi pro má môi.

Troăng kân Tơnêi têa cho troăng 26, xŏn 40km kơtâu ing Buôn Ma Thuột, rơnó kố kơto rơxế hmâ trâm pá khât, hâ ho. Mâu rơxế ki kơtâu drô troăng kố cho rơxế ki kân, xŏn, rơxế container, rơxế chơ tơmeăm ki kân, hngăm, rơxế tu tuh ƀă tá rơxế hon đa ki chơ plâi sầu riêng, tơbriât dêi pó prôk kơtâu drô troăng ki kŭn, hâ ho. Rêm xoh ai rơxế container vêh dêi ko ngi hơ’vá, ngi hơ-ếo, tơdroăng prôk lăm a troăng ki kố thăm rế ton ó tâ nếo. Ngoh Đinh Quang Huy, mơngế kuăn pơlê a cheăm Ea Knuêč ai tối:

“To lâi hơnăm achê pơla kố, tơdroăng ki khu rơxế pơto chơ kế tơmeăm pêi lo ing chiâk deăng, malối, rơxế ki pơto plâi sầu riêng hên ó, ing mê, khoh pro troăng prôk chiâng tơvâ, chiâng kreăng, hmâ kơhâi xuân môi tiah a kong măng. Á tơngah Tơnêi têa rĕng mơ’no liăn po rơdâ troăng prôk kố vâ kuăn pơlê chía tơ’lêi tâ tung prôk lăm, pơto chơ kế tơmeăm chía tơ’lêi hlâu tâ.”

Ngoh Trần Văn Định, môi ngế vê rơxế kân, xŏn, rơxế container hiăng luâ 10 hơnăm hmâ vê rơxế chơ plâi sầu riêng mơ’no tê troh a kong têa ê, kơtâu hên troh mâu kong pơlê, pơlê kong kân ki ê, ai tối:

“Ahdrối nah, drêng kuăn pơlê ta hâi teăm pêt hên plâi sầu riêng, tá hâi chơ pơto hên kế tơmeăm, vê rơxế ing Krông Pač troh a Buôn Ma Thuột ton bu dâng 25-30 phut. La nôkố, kuăn pơlê pêt plâi sầu riêng hên, rơxế chơ plâi sầu riêng tê mơdró hên, pro troăng prôk chiâng tơvâ, chiâng kreăng, kơtâu troăng 30km kô ton sap ing 1 chôu troh a 2 chôu, ai drêng ‘nâ ối ton luâ tâ kơ mê. Tâng ai 2 toăng rơxế container kơtâu tơkoh dêi pó mê kô pro hâ ho lâp troăng, mâu rơxế ki ê ôh tá chiâng prôk, ngăn hlo trối mê xâu xía ó khât. Mâu nhŏng o ki hmâ vê rơxế pói tơngah Tơnêi têa rĕng mơ’no liăn ‘mâi rơnêu, po rơdâ troăng prôk vâ rơxế tơ’lêi chơ kế tơmeăm, vâ i tơniăn tơdroăng prôk lăm drô troăng.”

Trung tă Lương Xuân Ngọc-Kăn Đô̆i Kan sat gak ngăn drô troăng prôk kơxô̆ 2, Kŏng an kong pơlê Dak Lak tối ăm ngin ‘nâi, hdrối nah, rêm hâi bu ai dâng 3.000 troh dâng 5.000 toăng rơxế hmâ kơtâu drô troăng 26, tíu ki prôk lăm pơla tơring Krông Pač lăm troh a Buôn Ma Thuôt. Dế kố, rơxế hiăng tâk hên châ lối 10.000 toăng rơxế kơtâu rêm hâi, tung mê, ai lối hrĭng toăng rơxế container ƀă lối rơpâu toăng rơxế pơto kế tơmeăm, rơxế tu tuh chơ plâi sầu riêng. Trung tă Lương Sơn Ngọc tối ăm ngin ‘nâi, tơdroăng ki pơkâ thế, xing xoăng mâu rơxế kơtâu drô troăng 26 nôkố cho hnoăng cheăng ki hngăm, dêi khu kan sat gak ngăn troăng prôk:

“Ngin hiăng hbrâ tung pơkâ, xing xoăng ăm 3 tôh ki đi đo gak ngăn drô troăng prôk, xing xoăng ƀă hnê tối tơdroăng prôk lăm drô troăng ing 15 chôu troh a 19 chôu rêm hâi. Tơdrêng amê, xing xoăng ăm mâu kăn ƀô̆ tung tôh ki hnê tối, pơkâ xong xoăng ăm 50 mâu ngế ki ai hngêi, hnôu ki kân ki chôu ‘măn plâi, lối 150 ngế vê rơxế  container ƀă ai dâng 200 rơpŏng ki ai rơxế tu tuh athế rak tro luât drêng chơ plâi sầu riêng vâ ga tơdroăng prôk lăm tơniăn, vâ gum ăm mâu rơxế ki ê châ kơtâu tơniăn, hlâu tơ’lêi, pôi ta ai tơdroăng hâ ho drô troăng prôk.”

Troăng 26 xŏn ai 151km, cho troăng prôk ki xiâm tơdjêp pơla kong pơlê Dak Lak ƀă Khánh Hoà, tơkoh ƀă troăng 1A troh a mâu kơno tuk ƀă pơto chơ tơmeăm pêi lo ing chiâk deăng troh a mâu bo cheăng pêa Kơnhŏng tơnêi têa. Pôa Lương Huy Hoàng-Kăn hnê ngăn Kŏng ti ƀă Mơjiâng troăng prôk 26 tối ăm ngin ‘nâi, troăng ki kố hiăng châ ‘mâi rơnêu, thăm po rơdâ hiăng hên, xua mê, ai tíu ‘nâ kân xâ châ 11m, ai tíu ‘nâ 9m, xuân ai tíu ‘nâ bu kân dâng 6m. Rơxế kơtâu a troăng kố lối hên, pơla mê, troăng prôk ta hâi teăm châ po rơdâ, xua mê, ôh tá chúa tơdroăng ki hâ ho drô troăng prôk kố. Tiô pôa Hoàng tối, vâ pôi ta hâ ho, tơvâ, kreăng a drô troăng ki kố, mê kal athế po rơdâ troăng ăm i kân châ 11m, ga tro ƀă tơdroăng pơkâ troăng kân râ má II, la nôkố, ta hâi teăm ai liăn ngân vâ ‘mâi rơnêu.

“Ngin hiăng chêh bro hlá mơ-éa pơtroh ăm VI ƀan hnê ngăn kong pơlê Dak Lak hriăn tăng troăng mơ’no liăn ngân vâ ‘mâi rơnêu troăng prôk ki kố. La lâi hiăng châ po rơda ah, troăng prôk kố kô tơ’lêi vâ kơtâu ing Khánh Hoà troh a Buôn Ma Thuột tung la ngiâ, kô tơ’lêi ăm tơdroăng ki châ mơ’no tê mâu tơmeăm ki pêi lo ing chiâk deăng, malối, plâi sầu riêng. Tơdroăng ki ‘mâi rơnêu, po rơdâ troăng prôk kố kal ai dâng 800 rơtal, kơxô̆ liăn ki kố bú dâi vâ mơjiâng pro, drô hang lơ hiăng vê hdró chôu ‘măn ahdrối nah, mê ôh tá eâ xo tơnêi kuăn pơlê vâ chêl thiê̆n tơnêi dêi kuăn pơlê.”

Lalâi troăng 26 ki kơtâu ing Buôn Ma Thuột tơkâ luâ mâu cheăm Ea Knuêč, Krông Pač, Tân TIến ƀă Ea Phê (Dak Lak) châ mơ’no liăn po rơdâ tâi tâng, mê troăng kố kô chiâng troăng ki xiâm ki kal ăm rơxế, kuăn mơngế prôk lăm dêi Dak Lak, tơdjêp tơ’lêi, rơxế kơtâu xuân hlâu hlĕng tơkoh ƀă troăng kân-tơdrăng ki tơdjêp ing kong ngo Dak Lak, tung mê ai Buôn Ma Thuột troh a Khánh Hoà tung la ngiâ, vâ chê klêi. Drêng troăng prôk châ mơjiâng pro kêi ah kô po rơdâ tơdroăng ki chơ poto, tê mơ’no tơmeăm pêi lo ing chiâk deăng, ki malối cho plâi sầu riêng kô rĕng tâ, tơniăn tâ ƀă tơ’lêi hlâu tâ. Sap ing mê ah, kơpong ki pêt mơjiâng hên plâi sầu riêng dêi Dak Lak kô ai tơ’nôm roh ki tơ’lêi vâ châ mơ’no tê dêi plâi hên troh a kong vâi ê, pro pơxúa, châ lo liăn ngân hên tâ hdrối nah.