Bản Tà Tổng, xã Tà Tổng, huyện Mường Tè có hơn 70 hộ, gần 300 nhân khẩu đồng bào Mông. 5 năm về trước, cuộc sống của người dân chủ yếu phụ thuộc vào việc trồng lúa nương, vì vậy có tới nửa bản thiếu ăn mùa giáp hạt.

Không chỉ đói nghèo, nhiều hộ dân còn lén lút tái trồng cây thuốc phiện, nên số người nghiện trong bản tăng lên gần 20 người.

Anh Sùng Vả Co, ở bản Tà Tổng, xã Tà Tổng chia sẻ: Anh cũng như nhiều thanh niên trong bản đã từng có nhiều năm nghiện thuốc phiện. Để có thuốc phiện sử dụng, lợi dụng địa bàn rộng, đường sá đi lại khó khăn, nhóm thanh niên trong bản thường vào rừng sâu để trồng cây thuốc phiện.

Được cán bộ về bản tuyên truyền tác hại của thuốc phiện, đưa đi cai nghiện, rồi hỗ trợ cây, con giống cho bà con trồng, chăn nuôi, đến nay nhiều người đã không còn hút thuốc phiện và không trồng cây thuốc phiện nữa.  Bà con chủ yếu đi chăn nuôi trâu, bò, trồng cây ăn quả.

Lực lượng chức năng địa phương đã đến từng nhà để tuyên truyền, vận động người dân không tái trồng cây thuốc phiện

Với diện tích tự nhiên trên 51 nghìn héc ta, 12 bản và 3 điểm dân cư lẻ, trong đó dân tộc Mông chiếm tỷ lệ 95%, Tà Tổng từng được biết đến là điểm nóng tái trồng cây thuốc phiện và là nơi có tỷ lệ người nghiện cao của tỉnh Lai Châu.

Thế nhưng, nhờ sự vào cuộc quyết liệt của cơ quan chức năng và cấp ủy, chính quyền các cấp ở địa phương, tỷ lệ tái trồng cây thuốc phiện đã giảm theo hàng năm.

Niên vụ năm 2015 - 2016, lực lượng chức năng đã phát hiện, phá nhổ hơn 60 nương trồng thuốc phiện, với tổng diện tích trên 69 nghìn mét vuông thì đến niên vụ năm 2020 – 2021 diện tích được phát hiện, phá nhổ chỉ còn hơn 2.200 mét vuông.

Những diện tích nương trước đây được trồng cây thuốc phiện, nay đã chuyển đổi sang các cây trồng mới như quế, mắc ca, sa nhân tím... góp phần giảm tỷ lệ hộ nghèo toàn xã xuống còn hơn 50%.

Với sự hỗ trợ từ nhiều chương trình, dự án của Nhà nước, các mô hình cây trồng mới đã được hình thành ngay trên những mảnh đất trước đây từng trồng cây thuốc phiện

Ông Lỳ Phù Cà, Bí thư Đảng ủy xã Tà Tổng, huyện Mường Tè cho biết:Chúng tôi tuyên truyền, vận động thay thế cây thuốc phiện bằng việc trồng các cây trồng khác như mắc ca, cây quế ở những nơi có thể trồng được. Nhân dân đã tích cực nhận thức, chuyển đổi, chính vì vậy đời sống vật chất, tinh thần của cả xã đã được nâng lên, góp phần xóa đói giảm nghèo bền vững.

Để bình yên dần trở lại với Tà Tổng, Công an tỉnh Lai Châu đã xây dựng kế hoạch trấn áp tội phạm. Theo đó, ngay từ đầu các niên vụ tái trồng cây thuốc phiện tháng 9 hàng năm, cán bộ công an được cử về từng bản, đến từng nhà, rà từng lán nương để tuyên truyền, vận động bà con ký cam kết không tái trồng cây thuốc phiện.

Cùng với đó, các lực lượng chức năng địa phương đã rà soát số người nghiện trên địa bàn để đưa đi cai, nên đến nay tỷ lệ người nghiện của xã đã giảm xuống còn gần 30 người.

Những ngày đầu triển khai kế hoạch trấn áp tội phạm, lực lượng chức năng gặp rất nhiều khó khăn vì địa bàn rộng. Người dân lại chủ yếu sinh sống ở lán nương và ít khi về nhà. Mỗi khi thấy lực lượng công an là bà con đóng cửa nhà hoặc trốn vào rừng.

Các lực lượng kiên trì bám bản, bám dân để tuyên truyền, vận động, đến nay 100% số hộ đã ký cam kết không tái trồng cây thuốc phiện. Đặc biệt, phong trào tố giác tội phạm đã phát triển rộng khắp ở nhiều bản làng, nên số người vi phạm pháp luật đã giảm dần:

Thượng tá Pờ Anh Viễn, Phó trưởng Công an huyện Mường Tè chia sẻ: Nhờ sự vào cuộc của cấp ủy, chính quyền, rồi sự hiểu biết pháp luật của người dân cũng đã được nâng lên đáng kể, việc đấu tranh, tố giác của người dân đối với hành vi tái trồng cây thuốc phiện đã góp phần giúp cho lực lượng chức năng triệt phá, cũng như bắt giữ một số đối tượng tái trồng cây thuốc phiện; xử lý bằng pháp luật nên cũng mang tính chất răn đe các đối tượng khác, nhờ đó, việc tái trồng cây thuốc phiện cũng đã giảm theo các năm.

Nhờ chăm chỉ lao động sản xuất, nhiều hộ gia đình đã có nguồn thu nhập đáng kể từ các cây trồng thay thế

Cùng với việc tuyên truyền, vận động người dân không tái trồng cây thuốc phiện, nhiều năm nay chính quyền huyện Mường Tè đã đầu tư nhiều dự án cây, con giống vào hỗ trợ, giúp người dân Tà Tổng từng bước phát triển kinh tế.

Đến nay, tại địa phương đã có hàng chục mô hình có sự tham gia của người dân, mang lại hiệu quả, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế hộ như: mô hình trồng quế, mắc ca, trồng sả lấy dầu, nuôi đại gia súc...

Cùng với đó, việc chăm sóc, bảo vệ rừng đã giúp người dân có nguồn thu nhập cao từ nguồn chi trả dịch vụ môi trường rừng, ổn định cuộc sống.

Ông Đao Văn Khánh, Chủ tịch UBND huyện Mường Tè cho biết: Vấn đề tái trồng cây thuốc phiện tại xã Tà Tổng đã giảm rõ rệt. Hàng năm huyện đều chỉ đạo khảo sát trước mùa trồng để xây dựng kế hoạch, tập trung triệt phá. Rồi phân cử anh em xuống tuyên truyền, vận động, bám nắm địa bàn để nắm được tâm tư, nguyện vọng của bà con nhân dân để quản lý. Vì vậy, hiệu quả những năm gần đây khá rõ và tỷ lệ tái trồng cây thuốc phiện, số mà phát hiện, phá nhổ được cũng rất nhỏ.

Tuy chưa thể ngăn chặn triệt để, nhưng điểm nóng tái trồng cây thuốc phiện tại Tà Tổng, huyện Mường Tè đã giảm dần. Các mô hình phát triển kinh tế bước đầu mang lại hiệu quả, góp phần nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của người dân. Bình yên đang dần trở lại trên cao nguyên Tà Tổng./.

Khắc Kiên/ VOV Tây Bắc