Harei 7-9,Thủ tướng Phạm Minh Chính pal akaok mbang nyaom online ka bruk pacang tong chap ikan suan hukum oh pathau khan song oh tui hukum  (IUU). Mbang nyaom hu pambuak tapak tal  28 tỉnh, ban tapen tasik; 136 quận, huyện, ban sit song  675 xã, phường. Thun 2017, Ủy ban châu Âu (EC) tabiak bruk “thẻ vàng” ngan song kaya ikan Việt Nam. Hadei di jiak 4 thun ba tabiak dom jalan ngak piah taoh talaih “thẻ vàng”, kol drei mek hu dom bruk, min bruk taoh talaih “thẻ vàng” ka oh mek hu. Di mbang nyom, Thủ tướng ieu jak ba dom doanh nghiệp kaya ikan khang hatai oh blei, oh ngak, oh, pablei tabiak negar langui dom pandap kaya ikan oh thau asar cambaih laih tui hukum; pambuak bruk song dom jabat chức năng piah pabak khaw tin, langyah khang dom doanh nghiệp kaya ikan ngak mbang suan hukum, daong ka bruk tong chap suan IUU; jao ka mintri Công an tacei jalan pataom tame pasang iek, duah thau, langyah abih dom bruk ba kapan tong ikan, urang tong chap Việt Nam nao tong chap kaya ikan suan hukum di bhum tasik  negar langui.

Pambuak tal bruk kurang vaccine Moderna ka rahra klauk blaoh mbang 1, ông Nguyễn Hoài Nam- Phaok Yam ndok Sở Y tế ban raya HCM brei thau, urak ini gah y tế di ban raya daok peih bruk klauk srau vaccine karei. Ong Nam brei thau bruk srau dom janih vaccine dreih gauk di dom taneh ia angaok dunya hu siam lagaih, oh ka mboh hu hagait jhak rah tabiak saong brei thau lac ban raya HCM brei pilih ruah janih vaccine lagaih di abih, siam di abih piah klauk srau ka bhap bini. Tui bruk ba tabiak, tal harei 15/9, ban raya HCM kham merat klauk mbang 1 ka taong abih rahra umo meng 18 thun tagok saong klauk mbang 2 ka dom menuac tal harei klauk dom janih vaccine: Pfizer, Astrazeneca, Vero Cell.

Mban tacei jalan pacang caga jit Covid-19 tỉnh Bình Dương njauk gauk ka jalan ngak lac brei ka ban Thủ Dầu Một hu mai veik raidiuk bahrau yau dahlau  meng harei  10/9. Dalam adit camereip, ban Thủ Dầu Một mai veik raidiuk bahrau yau dahlau, bhap bini phường halei hu nao mai di  phường nan, adit patui di nan hu nao dom phường karei. Darak pasa meng kan, siêu thị hu peih pabah mbang piah pablei salih, min urang pablei salih brei hu klauk vaccine pacang COVID-19 song brei ngak njauk tui  5 paka di Mintri Y tế.

Sang bac Sĩ quan Lục quân 2 (Đại học Nguyễn Huệ) bahrau peih bruk brei ka 300 urang jakar, urang bac nao daong tỉnh Đồng Nai pacang caga jit Covid-19. Dahlau di nan, 300 urang jakar, urang bac di Học viện An ninh bhap bini meng Hà Nội jeng hu tame Đồng Nai daong pacang jit.

Công an ban  Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên tabiak harak khởi tố bruk ngak njom mbak ruak kan kandah ka urang piah pasang iek, langyah tui hukum.Dalam tuk vak nao meng bhum jit ban raya  Hồ Chí Minh tal ban Tuy Hòa, saai D.Q.N. (umo 23 thun) dok di khu phố 5, phường Phú Đông, ban Tuy Hòa oh pathau khan y tế tui hukum, saong taom gaok jiak rilo urang di puk palei. Tal harei 29/8, D.Q.N. dut iek PCR njauk dương tính song  SARS-CoV-2. Urak ni hu 5 urang di ban Tuy Hòa taom gaok jiak  D.Q.N. dương tính song SARS-CoV-2.

Jaik 6  thun hadei di harei rah tabiak bruk khủng bố bak darah abih dalam sajarah negar Prang di harei 13/11/2015, Tòa án ban Paris brei peih mbang langyah 20 urang hu mbaok tame bruk khủng bố nan di harei 8/9. Dom mbang cuh phao saong patuh mbom pametai rup eng di melam 13/11/2015 ngak brei 130 urang metai, yaok ratuh menuac njauk rambus. Bruk bak darah di abih rah tabiak dalam nhà hát Bataclan, labik peih parang me-in daoh tamia, ngak brei 90 urang metai.

Harei kabroi, urang pal akaok di gah Taliban  A-khun-da-đa (Hibatullah Akhundzada) khan lac, rajaei bahrau hu padang tagok di Áp-ga-ni-xtan meda samar ngak bruk. Dalam panuac ndom camereip meng di tuk gah Taliban pasang iek Ca-bun, ong A-khun-da-đa ndom lac, dom urang bahrau hu palih ruah dalam rajaei ngak bruk tari tarieng tui hukum Islam song  hukum Sa-ri-a (Sharia). Dalam harei anak tal, tong abih dom bruk khik ramik song rai duik di Áp-ga-ni-xtan hu ramik veik kayua hukum Sa-ri-a. Dom urang pal akaok  Áp-ga-ni-xtan hu peih ngak dom jalan ngak siam piah khik quyền anek menuac song bangsa takik "tui hukum Islam".

Tui Ủy ban Y tế negar Trung Quốc, labaih 1 tỷ 90 triệu mbang, samu 77,6% menuac sia dalam negar ini hu klauk takik di abih 1 mbang saong jaik 970 triệu menuac hu klauk ginup 2 mbang vắc xin caga COVID-19. Ủy ban ini jeng brei thau, 162 triệu mbang vắc xin pacang COVID-19 hu klauk ka uraniah umo meng 12 tal 17 thun. Lac taneh ia hu labaih 1 tỷ 400 triệu menuac, Trung Quốc daok pamaong tal bruk oh njom mbak dalam bhap bini di puac thun ini tapa bruk klauk vaccine./.

Urang lang: H.Pha & M.Phương – 8/9/2021