Ting n’nắc cóh c’moo 2017, chr’hoong Nam Trà My ơy bhrợ  quy hoạch tơợ 224 zr’lụ đhanuôr ắt mamông nắc dzợ 115 zr’lụ. Lâng bh’rợ nhà nước zúp zooi, đhanuôr ma bhrợ, c’lâng xa nay n’nâu âng chr’hoong Nam Trà My ơy lâng xoọc vêy đhanuôr xơợng đươi lâng bhrợ têng liêm choom. Tơợ bh’rợ ch’mêết lêy cóh tr’nơớp, ơy vêy 14 zr’lụ đhanuôr ắt mamông cóh c’moo 2017, bhrợ đoọng ha lấh 800 pr’loọng đong đhanuôr acoon cóh đhị 10 chr’val ting t’ngay nhâm mâng pr’ắt tr’mông, t’bil ha ul đharứt nhâm mâng. Tấn Sỹ, CTV Đài P’rá VN vêy bha ar xrặ xay truíh:

 Zr’lụ đhăm ắt mamông t’mêê Long Túc cóh cr’noon 5, chr’val Trà Nam vêy đhăm k’tiếc lấh 10 hecta lâng c’lâng lướt, trường học, c’lâng bê tông, đác sạch đăn đhị đong ắt. L’lăm ahay bhươl cr’noon ty nắc cóh zr’lụ da ding k’coong, c’lâng lướt zr’nắh k’đháp, tu cơnh đêếc pr’ắt tr’mông zr’nắh k’đháp pa bhlâng, p’niên lướt học zr’nắh cắh dzợ cơnh. Đhanuôr jéh k’ăy nắc ng’glơớc lướt dzung cóh crâng k’coong tước ooy trạm xá. Nắc nâu cơy, pazêng rau đêếc ơy tr’xăl la lay cơnh.

Lấh 3 c’xêê n’nâu, pr’loọng đong t’coóh Nguyễn Hồng Nể - đhanuôr Xê Đăng ắt đhị bha nụ Long Túc, cr’noon 5, chr’val Trà Nam, doọ dợ lum zr’nắh k’đháp bêl ng’lướt dzếch đác sạch tơợ ch’ngai cơnh cóh cr’noon ty ahay. Vêy đong ắt t’mêê, vêy k’tiếc ắt, k’tiếc pa bhrợ, zr’lụ b’băn zazum ch’ngai đhị ắt mamông, ting n’nắc nắc vêy đác sạch ch’hooi tước ooy đong. T’coóh Nể công cơnh lấh 50 pr’loọng đong đhanuôr Xê Đăng cóh đâu bhui har pa bhlâng.

Bêl l’lăm ahay ắt cóh cr’noon ty zr’nắh k’đháp pa bhlâng, cắh vêy đác, lướt ch’ngai pa bhlâng, nâu cơy nắc tước ooy đhăm ắt mamông t’mêê, nhà nước bhrợ têng đoọng đác tước ooy đong, liêm buôn pa bhlâng, vêy đác họm, pứah xa nấp, rao choom đhia…

Ha dợ t’coóh Đinh Xuân Long, Trưởng bha nụ Long Túc, cr’noon 5, chr’val Trà Nam công bhui har pa bhlâng. T’coóh Long xay moon:

Liêm crêê bấc lấh mơ, lấh 5 chu lâng l’lăm ahay, tu bêl ahay đhị ắt mamông ty zr’nắh k’đháp pa bhlâng, c’lâng xe ch’ngai, đhị ắt tớt cha đắh công ta bhúch bấc pa bhlâng, xoọc đâu chô ooy đâu nhà nước t’đui đoọng, đhanuôr bhui har pa bhlâng, đhị bhươl cr’noon ắt mamông công liêm pr’hay, đhanuôr ắt cóh đâu liêm buôn bấc rau, đăn trường học, c’lâng xe, bêl jéh k’ăy đơơng âng ooy bệnh viện công liêm buôn.

Cắh muy bha nụ Long Túc, nắc đhị chr’val Trà Nam, xang vêy c’lâng xa nay âng tỉnh Quảng Nam, chr’hoong Nam Trà My, vel đong n’nâu công bhrợ têng bh’rợ quy hoạch 11 zr’lụ ắt mamông âng đhanuôr ting cơnh xa nay tơợ nâu cơy tước c’moo 2020. Cóh đêếc, c’moo 2017 nắc bhrợ têng lêy đhị bha nụ Long Túc, tơợ đêếc pa chô kinh nghiệm lâng bhrợ t’bhứah ooy prang chr’val.

Lâng muy chr’val vêy đợ pr’loọng đong đharứt dợ bấc cơnh Trà Nam, nắc đoọng k’rong bhrợ muy zr’lụ đhanuôr ắt mamông vêy zập pazêng pr’đươi, cơnh: k’tiếc ắt, k’tiếc pa bhrợ, điện, c’lâng, đác sạch… tơợ zên âng vel đong nắc rau pa bhlâng cắh mặ. Tơợ rau la lua n’nắc, chr’val Trà Nam ơy đươi dua bấc chính sách k’rong bhrợ, ta đang moon đhanuôr đoọng k’tiếc, chr’nóh chr’bêết lâng ting bhrợ têng đh’rứah lâng nhà nước đoọng bhrợ têng zr’lụ đhanuôr ắt mamông liêm crêê. Tơợ bha nụ Long Túc đoọng lêy, bêl xa nay âng chr’val, chr’hoong, tỉnh vêy đhanuôr n’năl ghít, nắc đhanuôr ting xay bhrợ k’rơ pa bhlâng đoọng bhrợ pa dưr pr’ắt tr’mông cóh zr’lụ bhươl cr’noon t’mêê. T’coóh Trần Ngọc Hiên, cán bộ chr’val Trà Nam xay moon:

Xang bêl xay bhrợ nghị quyết nắc đhanuôr ting xay bhrợ k’rơ pa bhlâng, nắc đoọng k’tiếc đoọng bhrợ têng zr’lụ đhăm ắt mamông ha đhanuôr, bhrợ têng bh’rợ mr’ving đoọng bhrợ têng liêm choom, cắh đươi máy móc bêl bhrợ têng, xang bêl bhrợ têng liêm xang nắc đợ zên zúp zooi âng nhà nước ha đhanuôr dợ vêy u xưa lâng đươi zên n’nắc đoọng pa dưr kinh tế.

C’lâng xa nay bhrợ têng đhị ắt mamông liêm choom lâng quy hoạch ra pặ nhâm mâng pr’ắt tr’mông ha đhanuôr âng chr’hoong Nam Trà My bhrợ têng nắc vêy đhanuôr Ca Dong, Xê Đăng xay bhrợ ta níh đha nâng pa bhlâng. Nắc vêy bấc pr’loọng đong đhanuôr đoọng k’tiếc đoọng ting tr’pác đh’rứah lâng apêê pr’loọng đong n’lơơng tơợ lơơng tước đoọng bhrợ t’váih zr’lụ đhanuôr ắt mamông bấc lấh mơ.

Tơợ rau mr’cơnh cr’noọ xa nay n’nắc, xoọc đâu vêy 14 zr’lụ đhanuôr ắt mamông vêy ta bhrợ têng lâng 802 pr’loọng đong đhanuôr đhị 10 chr’val vêy đhị ắt mamông nhâm mâng cóh bhươl cr’noon t’mêê. Pazêng zên bhrợ têng lấh 71 tỷ đồng. Cóh đêếc, Nhà nước k’rong bhrợ k’dâng 49,2 tỷ đồng đoọng bhrợ têng pazêng rau pr’đươi ha đhanuôr cơnh c’lâng lướt, đác đươi zazum, trường học, đong văn hoá, bha nậ đác, zúp zooi ra li k’tiếc, bhrợ đong ắt, bhrợ pr’đươi vệ sinh, choọng điện lâng bhrợ c’rol b’băn… ha mơ dzợ zên 21,8 tỷ đồng vêy ta k’dua tơợ đhanuôr chrooi đoọng, ting cơnh bh’rợ chrooi đoọng công bhrợ têng. T’coóh Hồ Quang Bửu, Chủ tịch UBND chr’hoong Nam Trà My prá:

Vêy zr’lụ pa bhrợ la lay, zr’lụ b’băn la lay, bhrợ đoọng ha đhanuôr vêy zr’lụ ắt mamông liêm crêê lấh mơ, nhâm mâng ooy môi trường, nhâm mâng rau ting bhrợ têng âng đhanuôr zư lêy bh’nơơn bh’rợ âng đay, zư lêy đhr’nong đong đay. Chô ooy đâu nắc pr’ắt tr’mông âng đhanuôr liêm crêê lấh mơ, pazêng zr’lụ đhanuôr ắt mamông n’nâu bhrợ t’váih rau liêm pr’hay t’mêê đoọng ha bhươl cr’noon, zr’lụ đhanuôr ắt mamông t’mêê. Tu cơnh đêếc, nắc đhanuôr yêm loom, ắt mamông cóh đêếc vêy c’lâng, vêy điện âng k’tiếc k’ruung, vêy đác sạch, đong pr’noong, bha nậ đác, trường học, pr’ắt tr’mông liêm pr’hay lấh mơ.

Cr’noọ âng chr’hoong Nam Trà My nắc tước c’moo 2020 bhrợ têng liêm xang 115 zr’lụ đhanuôr ắt mamông ting cơnh bh’rợ bhươl cr’noon t’mêê. Lâng muy c’lâng bh’rợ crêê liêm âng huyện uỷ, HĐND, UBND, rau ting bhrợ têng liêm choom âng đhanuôr Ca Dong, Xê Đăng, tơợ đâu pr’ắt tr’mông âng apêê đoo doọ dzợ lấh zr’nắh k’đháp lâng rau đêếc nắc pr’đơợ chr’nắp đoọng bhrợ k’rơ xa nay bh’rợ pa xiêr đharứt nhâm mâng, bhrợ t’váih cr’van cr’bhộ âng đhanuôr acoon cóh đhị chr’hoong đharứt 30a Nam Trà My, tỉnh Quảng Nam./.

XÂY DỰNG KHU DÂN CƯ KIỂU MẪU

CÁCH LÀM TỪ HUYỆN NAM TRÀ MY

Trong năm 2017, huyện Nam Trà My, tỉnh Quảng Nam đã triển khai quy hoạch từ 224 khu dân cư xuống còn 115 khu. Với cách làm “nhà nước hỗ trợ, nhân dân tự làm”, chủ trương này của huyện Nam Trà My, tỉnh Quảng Nam đã và đang được người dân hồ hởi đón nhận và thực hiện có hiệu quả. Qua khảo sát ban đầu, đã có 14 khu dân cư được xây dựng trong năm 2017, giúp cho hơn 800 hộ đồng bào dân tộc thiểu số ở 10 xã từng bước ổn định cuộc sống, vươn lên thoát nghèo bền vững. Tấn Sỹ, CTV Đài TNVN phản ánh:

Khu tái định cư Long Túc ở thôn 5, xã Trà Nam có diện tích hơn 10 ha với hệ thống giao thông, trường học, đường bê tông, nước sạch ở ngay bên cạnh. Trước đây làng cũ ở tít trên sườn núi, không có đường giao thông đi lại nên sinh hoạt rất khó khăn, trẻ em đi học rất vất vả. Người dân ốm đau phải cõng bộ băng rừng ra trạm xá. Nhưng đến nay, mọi chuyện đã đổi khác.

Hơn 3 tháng nay, gia đình ông Nguyễn Hồng Nể-dân tộc Xê Đăng ở nóc Long Túc, thôn 5, xã Trà Nam, huyện Nam Trà My, tỉnh Quảng Nam, không còn khổ sở khi phải đi xa lấy nước sạch hàng cây số như thời còn ở làng cũ. Có nhà mới, có đất ở, đất sản xuất, khu chăn nuôi tập trung xa khu dân cư, lại có nước sạch kéo đến tận nhà. Ông Nể cũng như hơn 50 hộ dân tộc Xê Đăng nơi đây rất vui mừng.

 Hồi trước ở chỗ cũ khó khăn lắm, không có nước, đi lấy xa lắm, bây giờ chuyển lại chỗ mới, nhà nước đã đầu tư nước về tới nhà, sung sướng lắm, có nước tắm rữa, giặt quần áo, rữa chén đủa…

 Còn ông Đinh Xuân Long Trưởng nóc Long Túc, thôn 5, xã Trà Nam, huyện Nam Trà My, cũng không dấu được niềm vui sướng. Ông Long bộc bạch:

“ Sướng gấp mấy lần đó chứ, gấp 5 lần trước kia, vì trước kia ở chỗ cũ khó khăn lắm, xa đường xe, chỗ ăn uống này nọ cũng thiếu thốn đủ thứ, chừ xuống đây nhà nước ưu tiên, dân mừng, dân mến, chỗ làng cũng đẹp, dân ở đây tiện đủ thứ, gần trường học, đường xe khi đau ốm chở đi bệnh viện cũng dễ.

Không chỉ nóc Long Túc, mà tại xã Trà Nam, sau khi có chủ trương của tỉnh Quảng Nam, huyện Nam Trà My, thì địa phương này cũng đã tiến hành quy hoạch 11 khu dân cư theo lộ trình từ nay đến năm 2020. Trong đó, năm 2017 sẽ làm thí điểm tại Nóc Long Túc, từ đó rút kinh nghiệm và nhân rộng ra phạm vi toàn xã.

Với một xã có tỷ lệ hộ nghèo còn khá cao như Trà Nam, thì để đầu tư một khu dân cư với đầy đủ các công trình từ: đất ở, đất sản xuất, điện, đường, nước sạch…từ nguồn ngân sách địa phương là điều quá tầm tay. Trước thực tế đó, xã Trà Nam đã linh hoạt vận dụng nhiều chính sách đầu tư, vận động tuyên truyền bà con hiến đất đai, hoa màu và bắt tay cùng với nhà nước để xây dựng khu dân cư hoàn chỉnh. Từ Nóc Long Túc cho thấy, khi chủ trương của xã, huyện, tỉnh đã được người dân hiểu, nắm bắt, bà con rất đồng lòng để xây dựng cuộc sống nơi làng mới. Ông Trần Ngọc Hiên, cán bộ xã Trà Nam, huyện Nam Trà My, tỉnh Quảng Nam cho biết:

“ Sau khi triển khai nghị quyết thì bà con hưởng ứng mạnh mẽ, đồng thuận hiến đất để thực hiện khu dân cư thực hiện trao đổi công với nhau để thực hiện hiệu quả, không sử dụng máy móc đưa vào khu dân cư, sau khi hoàn thành thì số tiền hỗ trợ của nhà nước thì bà con vẫn còn dư và vận dụng số tiền đó để phát triển kinh tế.”

Chủ trương xây dựng khu dân cư kiểu mẫu và quy hoạch bố trí ổn định đời sống mà huyện Nam Trà My triển khai được bà con Ca Dong, Xê Đăng hưởng ứng rất nhiệt tình. Đã có nhiều hộ dân hiến đất đai để chia sẻ với những gia đình từ nơi khác đến để hình thành những khu dân cư đông đúc.

Từ sự đồng thuận cao đó, hiện nay đã có 14 khu dân cư được hình thành với 802 hộ dân tại 10 xã có nơi ở ổn định tại làng mới. Tổng kinh phí thực hiện hơn 71 tỷ đồng. Trong đó, Nhà nước đầu tư khoảng 49,2 tỷ đồng để thực hiện các hạng mục hạ tầng dân sinh như đường giao thông, nước sinh hoạt tập trung, trường học, nhà sinh hoạt văn hóa, công trình thủy lợi, hỗ trợ san nền, làm nhà, làm công trình vệ sinh, kéo điện và làm chuồng trại chăn nuôi... còn lại khoản kinh phí 21,8 tỷ đồng được huy động từ nhân dân bằng hình thức đóng góp công tham gia thực hiện. Ông Hồ Quang Bửu, Chủ tịch UBND huyện Nam Trà My, tỉnh Quảng Nam cho hay:

Có khu sản xuất riêng, khu chăn nuôi riêng, làm cho bà con có nếp sống văn minh hơn, đảm bảo môi trường, đảm bảo việc tự giác của người dân bảo vệ sản phẩm của mình, bảo vệ ngôi nhà của mình. Về đây thì cuộc sống của bà con sẽ khang trang hơn, những khu dân cư này đem lại bộ mặt mới cho làng bản, khu dân cư mới. Chính vì vậy mà người dân rất thỏa mãn, sống ở đó họ có đường, có điện quốc gia, có nước sạch, nhà vệ sinh thủy lợi, trường học, đời sống văn minh lên.

Mục tiêu của huyện Nam Trà My là đến năm 2020 hoàn thành 115 khu dân cư theo mô hình nông thôn mới. Với một chủ trương đúng của huyện ủy, hội đồng nhân dân, ủy ban nhân dân, sự vào cuộc tích cực của bà con Ca Dong, Xê Đăng, từ đây đời sống của họ sẽ bớt khó khăn và đó cũng là điều kiện tiên quyết để đẩy mạnh côn cuộc giảm nghèo bền vững, vươn lên làm giàu của bà con dân tộc thiểu số ở huyện nghèo 30a Nam Trà My, tỉnh Quảng Nam. /.