Ooy z’niêng cr’bưn ooy manứih Ve cóh chr’hoong Nam Giang, tỉnh Quảng Nam vêy mưy râu lêy zăng pr’hay chr’nắp, nâu đoo nắc bhiệc cher đoọng pa’nọ óih ha n’đil bêl chô đông k’diịc. Ma mai n’đoo cung bơơn ta cher đoọng bấc óih nắc ting bơơn pr’loọng đông k’diịc chắp nhêr, hơnh déh lấh mơ…

Bêl đâu, amoó Hiên Thị Bức cóh vel 58, chr’val Đắc Pre, chr’hoong Nam Giang đh’rứah lâng zâp apêê amoó cóh vel bhr’lậ paliêm đợ pa’nọ óih t’mêê liêm đoọng ra’văng âng đơơng đông n’jứih bêl t’ngay xay xơ âng đay. 150 pa’nọ óih bơơn bhlắh k’tứi, chọ a’ngoọn laliêm ting pa’nọ. Zâp bh’rợ lêy bhrợ têng tơợ loọ n’căr n’loong, lêy bhlắh lâng chuung, chọ óih nắc lêy k’đươi moon manứih pân’đil Ve lêy vêy cơnh bhrợ têng liêm choom đoọng bhrợ padưr đợ pa’nọ óih laliêm nhâm. Amoó Hiên Thị Bức, vel 58, chr’val Đắc Pre, chr’hoong Nam Giang, Quảng Nam:

10 c’moo nắc k’coon n’đil manứih Ve ơy đơơng chuung, a’chị lướt ha’rêê coóh pay óih, tước bêl bơơn k’diịc nắc pân’đil cung lêy năl cơnh coóh óih lâng cung tu đhanuôr zooi zúp, lâng manứih n’đoo nắc t’mêê pachoom nắc k’đhạp, hân đhơ cơnh đêếc, lâng kinh nghiệm nắc ba buôn lấh mơ.

Tước t’ngay xay xơ, xung kích cóh xa’nập ty chr’nắp âng manứih Ve, amoó Bức lâng 12 đha’đhâm c’moor pân’jứih pân’đil k’rơ guy đơơng đợ pa’nọ óih đơơng tước đông k’diịc. Đợ pa nọ óih n’jứah nặc hun pr’hêl âng đông n’đil ooy t’ngay xay xơ lâng nắc lêy zâp đoọng đông n’jứih đươi dua ooy 3 c’xêê. Pa nọ óih tr’pay diịc điêl nắc mưy hun pr’hêl pa bhlâng chr’nắp t’ngay xay xơ âng manứih Ve lâng ting cơnh j’niêng cr’bưn, đắh n’đil cher đoọng bấc nắc bơơn pr’loọng đông n’jứih ting kiêng da dêr lấh mơ. T’coóh Zơ Râm Thải, vel Đắc Ro, chr’val Đắc Tôi, chr’hoong Nam Giang:

Ma mai cu âng đơơng lấh 100 pa’nọ óih, pr’loọng đông bhui har bhlâng.

Amoó Hiên Thị Bức, vel 58, chr’val Đắc Pre, Nam Giang, Quảng Nam:

Xoọc đâu nắc lêy xay moon đợc t’ngay xay xơ xang nắc bhui har bhlâng, tu acu bhrợ têng bơơn bơr đắh, truyền thống lâng pr’loọng đông.

J’niêng cr’bưn cher đoọng hun pr’hêl cắh cậ guy óih đơơng chô đông n’jứih t’ngay bhiệc bhãn ay xơ âng ma mai nắc dưr váih râu liêm chr’nắp đắh văn hoá truyền thống âng đhanuôr Ve cóh zâp chr’val k’noong k’tiếc chr’hoong Nam Giang, tỉnh Quảng Nam. Râu liêm chr’nắp âng j’niêng cr’bưn nâu nắc cắh mưy râu đoàn kết cóh đhanuôr, cắh cậ ma mai lêy bhrợ p’cắh loom luônh ooy đông k’diịc, nắc dzợ âng đơơng mưy râu liêm chr’nắp văn hoá truyền thống, zi’lấh mơ chr’nắp pr’đươi pr’dua, bhrợ p’cắh loom luônh âng bơr đắh pr’loọng đông bêl t’ngay xay xơ lâng âng đợ acoon manứih ặt mamung liêm ta’níh truíh crâng dading Trường Sơn ma bhưy chr’nắp./.

BÓ CỦI KẾT HÔN CỦA NGƯỜI VE

Trong phong tục của Người Ve ở huyện Nam Giang,tỉnh Quảng Nam có một chi tiết khá thú vị là việc tặng bó củi cho cô dâu khi về nhà chồng. Cô con dâu nào càng được tặng nhiều củi thì càng được gia đình chồng yêu quý, trân trọng…

Hôm nay, chị Hiên Thị Bức ở thôn 58 xã Đăk Pre, huyện Nam Giang cùng các chị em trong thôn sửa soạn những bó củi tươi để chuẩn bị mang sang nhà chồng trong ngày cưới của mình. 150 bó củi được chẻ thành từng lát nhỏ, buộc theo từng vòng tròn đẹp mắt. Tất cả các công đoạn từ lột vỏ cây, dùng rìu thái mỏng theo chiều dọc của gỗ, buộc củi đòi hỏi người phụ nữ Ve cần có sự khéo léo, tỉ mẫn để tạo nên những bó củi đẹp, chắc

Chị Hiên Thị Bức nói:  

 10 tuổi là con gái người Ve đã mang rìu, rựa lên rẫy đốn củi khô, tới bây giờ lấy chồng thì người con gái cũng biết đốn củi và cũng nhờ bà con giúp đỡ, đối với người nào mới tập tành thì khó nhưng với người có kinh nghiệm thì đơn giản chút thôi”

Đến ngày cưới, xúng xính trong bộ đồ truyền thống của người Ve, chị Bức và 12 thanh niên nam nữ khỏe mạnh gùi những bó củi đến nhà chồng. Những bó củi vừa là quà tặng của nhà gái trong ngày cưới và phải đủ để nhà trai sử dụng trong suốt 3 tháng. Bó củi kết hôn là một món quà vô giá trong ngày cưới của người Ve và theo quan niệm, cô dâu tặng càng nhiều củi thì sẽ được gia đình chồng càng yêu thương

Ông Zơ Râm Thải, Thôn Đăk Ro, xã Đăk Tôi, bố chồng của Bức bảo:

“Con dâu mang đến hơn 100 bó củi, gia đình rất vui, rất mừng, vui lắm. Nó thực sự là giỏi và đảm đang”

          Phong tục tặng quà hay gùi củi về nhà chồng trong ngày cưới của cô dâu trở thành nét đẹp trong văn hóa truyền thống của đồng bào Ve ở các xã biên giới huyện Nam Giang, tỉnh Quảng Nam. Ý nghĩa của phong tục này không chỉ đơn thuần là tính đoàn kết trong cùng một cộng đồng, hay cô dâu báo hiếu về nhà chồng, mà còn mang một giá trị văn hóa truyền thống, vượt ra ngoài về giá trị vật chất, thể hiện tình cảm giữa hai bên gia đình trong ngày cưới và giữa những con người sống bình dị chân chất trên dãy Trường Sơn hùng vỹ./.